Unieke Sofiaderby: sneeuw, vechtvoetbal en geluidsgeweld
In de Hekken is vaker aanwezig geweest bij The Eternal Derby tussen Levski Sofia en CSKA Sofia. Het laatste bezoek dateert van twee jaar terug, vlak voor de eerste lockdown in Nederland. In de tussentijd zijn er veel dingen veranderd. Voor Bulgarije, de hoofdstad en Levski in het specifiek. Wij reizen begin maart van dit jaar weer af naar Sofia om te kijken of de derby nog steeds bol staat van spektakel, rivaliserende supporters, clubliefde en fanatisme. Onze nieuwsgierigheid blijkt retorisch. De supporters staan tijdens de derby van Sofia altijd centraal!
Geen restricties
Ondanks dat slechts 30% van de totale Bulgaarse bevolking volledig is gevaccineerd, gaat de derby gewoon met volledige stadionbezetting door. Dat Bulgarije lang één van de traagst vaccinerende EU-landen was, heeft verschillende oorzaken. Zo heeft de republiek enerzijds voor een lange tijd een tekort aan vaccins gehad. Anderzijds hebben de burgers weinig vertrouwen in het overheidsbeleid. Door de lage vaccinatiegraad in combinatie met het aantal coronabesmettingen in Bulgarije, gingen enkele verhalen rond dat precies in het weekend van de derby de stadions restricties zouden krijgen. Zo’n beladen wedstrijd zou met maximaal 30% stadionbezetting natuurlijk een hele andere twist krijgen. Diezelfde week krijgen we gelukkig het nieuws dat van eventuele restricties geen sprake is.
De wedstrijd tussen de twee grootste clubs uit Sofia is misschien wel extra bijzonder door hun financiële verleden. Levski kende de afgelopen jaren veel geldzorgen door onder andere het aanklagen en arresteren van aandeelhouders van de club. Hier is eerder over geschreven. Ook CSKA Sofia heeft in het verleden beroerde tijden moeten meemaken met een faillissement als één van de grootste dieptepunten. Na de terugkeer in de Parva Liga, het hoogste niveau, probeert CSKA te concurreren met grootmacht Ludogorets. Dit blijkt echter een lastige taak te zijn, want laatstgenoemde regeert de laatste jaren in de nationale competitie door telkens kampioen te worden.
Wanneer bekend wordt dat de derby’s van Sofia én Plovdiv in hetzelfde weekend gespeeld worden, duurt het niet lang voordat de vliegtickets geboekt zijn. Voor niet eens twintig piek heb je een retourtje Sofia te pakken. Je zou denken dat je begin maart het Nederlandse weer niet hoeft te missen. Dit valt vies tegen. We stappen op een zonnige vrijdagochtend in het vliegtuig, niet wetende dat de gevoelstemperatuur enorm verschilt met die in Bulgarije. Lentekriebels worden later in het weekend ingeruild voor een overlevingsstand van het lichaam.
Eenmaal in het vliegtuig wordt langzamerhand duidelijk dat er amper toeristen zijn en dat vooral Bulgaren weer het thuisfront opzoeken. Eén man valt direct op door een opvallende tatoeage van SS Lazio op het lijf. Een paar rijen verder zit een man met een shirt van de Irriducibili aan; de beruchte harde kern van de Italiaanse club. Hun bestemming is duidelijk: Levski. Met dezelfde clubkleuren, rivalen die onderling kleurovereenkomsten hebben en gemeenschappelijke denkbeelden, onderhouden Levski en Lazio een innige vriendschapsband. Met ook nog het twintigjarig bestaan van die vriendschap, mogen we toch wat verwachten tijdens de wedstrijd.
Beeldschone binnenstad
Tussen alle voetbalgekheid door is het ook leuk om de stad even te verkennen. Zonder maar een beeld bij het land te hebben, komen we al snel aan bij ons appartementje midden in het centrum. Vijf minuten lopen van het ‘stekkie’ is de hoofdstraat te vinden. Althans, wat betreft horecagelegenheden. Prachtige bergen met besneeuwde toppen zorgen voor een abnormaal mooie achtergrond. De ondergaande zon maakt de natuur nóg meer oogstrelend. We besluiten dan ook een snelle hap te nemen om vervolgens een wedstijd te bezoeken: FK Tsarsko Selo – FK CSKA Sofia 1948. Ondanks dat beide clubs ook uit Sofia komen, zullen we voorzichtig zijn met het geven van een derbystempel. Qua support valt er weinig te beleven, maar de locatie is bloedmooi. De bergen die vanaf de hoofdstraat nog zo ver leken, liggen nu op loopafstand van het stadionnetje af.
Na een koud terugreisje naar de binnenstad, kunnen we nog meer proeven van de Bulgaarse cultuur. Traditioneel eten en een avondwandeling door het centrum is absoluut de moeite waard. De bezienswaardigheden zien er in de late uurtjes toch iets anders uit en van drukte op straat is geen sprake. Tel erbij op dat vrijwel alles op loopafstand ligt en men is nog tevredener dan die al was.
Reizen, kou en opvallende entree
Op de zaterdag wordt eerst de derby van Plovdiv bezocht. De bedoeling is om direct na die wedstrijd weer terug te keren naar onze overnachtingsplek in Sofia, zodat we de dag erna rustig kunnen toeleven naar de kraker. Wanneer voet aan Plovdivs land is gezet – na een busreis van bijna 3 uur – wordt al snel duidelijk dat de laatste vervoersmiddelen richting Sofia al om 19.00 rijden. Aangezien de Plovdiv Derby pas rond 19.30 is afgelopen, weten we dat het originele plan in de prullenbak gegooid kan worden. Dan maar zondag vroeg in de ochtend de trein naar de hoofdstad nemen.
Zo gezegd, zo gedaan. Enkele uren voor de aftrap zijn we weer terug in Sofia. De weersvoorspellingen logen er niet om. Enkele dagen voor aankomst in Bulgarije werd al sneeuw voorspeld op matchday. En hoe! Vrijwel de hele zondag bleven de vlokken uit de lucht komen om vervolgens op vele plekken te blijven liggen. De overbodige spullen worden snel in het appartement gedropt om daarna lopend (!) naar het stadion te gaan. Op papier speelt Levski een thuiswedstrijd tegen CSKA. De derby wordt echter consequent afgewerkt in het Vasil Levski Nationaal Stadion, vernoemd naar een revolutionaire, nationale held van Bulgarije. Door middel van zijn revolutionaire beweging werd Bulgarije bevrijd van de Ottomaanse heerschappij. De fanatieke groeperingen van beide clubs hebben zodanig veel respect voor het stadion, dat de meest pikante wedstrijd van het seizoen hier altijd ‘veilig’ wordt gespeeld.
Eenmaal gearriveerd, willen we snel de perskaarten bemachtigen. We worden uiteindelijk door verschillende agenten én stewards van het kastje naar de muur gestuurd. Het mooie is dat niemand weet waar we precies moeten zijn. Als we weer voor de neus van een steward staan die ons eerder de verkeerde kant heeft opgestuurd, geeft hij het op en laat hij ons maar gewoon naar binnen. En dat zonder enige extra check of fouillering. In no time staan we op een tribune waar steeds meer fanatieke supporters van de ‘thuisclub’ zich verzamelen. Op vele stoeltjes zijn ter voorbereiding velletjes gelegd in de kleuren van Levski. Een tifo op komst dus!
We staan op de sintelbaan om ons heen te kijken. Prachtig om te zien dat er al veel gasten in het stadion aanwezig zijn, zo vroeg voor de aftrap. We zien hoe enkele mensen van de pers dezelfde route bewandelen als wij hebben gedaan om op de sintelbaan te komen. De tunnel uit en een stukje over de ‘thuistribune’. Eén fotograaf van CSKA onderschat dit door op zijn dooie akkertje naar de baan te lopen. De beste man wordt onderschept door een flinke supporter van Levski. Laatstgenoemde geeft de fotograaf een fijne bloedschop waardoor zijn looptempo wordt versneld.
Grootse tifo’s
De warming-up is geen warming-up te noemen. Ik kan mij de laatste keer niet herinneren dat het tijdens een wedstrijd zo steenkoud was. De tenen zijn inmiddels in ijspegels veranderd als de aftrap in zicht is. Tijd voor de tifo’s! De supporters van Levski en CSKA komen beiden met prachtige tifo’s in de kleuren van hun eigen club. Van pyro is er helaas geen sprake, waarschijnlijk vanwege de weersomstandigheden. Tóch zijn beide sfeeracties indrukwekkend, vooral in combinatie met het luide gezang van beide kanten. Door op de lange zijde te staan, is een ware geluidsorkaan te horen. Genieten!
Levski toont uiteindelijk een doek die de twintigjarige vriendschap tussen de ultras van Levski en Lazio symboliseert. Het Colosseum en het grote logo van de Italiaanse club prijken op het wapperende stuk stof. Ook wordt er gedurende de wedstrijd nog vele malen tekstdoeken getoond aan beide kanten. De boodschap hiervan is ons niet altijd duidelijk, maar veel hebben te maken met de oorlog in Oekraïne. Waar ze bij Levski veel vlaggen hebben die pro-Oekraïne zijn, hebben ze in het uitvak van CSKA juist allemaal vlaggen van Bulgarije onder het mom “wij zwaaien niet met de vlag van een ander land”.
Brilstand
De wedstrijd begint en het lijkt steeds harder te sneeuwen. De keeper van Levski – tevens oud-doelman van FC Twente – Michajlov, geeft aan last te hebben van het weer en soms zelfs niks te zien. Tijdens een onderbreking van tien minuten lijkt de scheidsrechter te overwegen om de wedstrijd te stoppen. In dit tijdsbestek wordt het veld een soort van sneeuwvrij gemaakt. In ieder geval in en rondom het strafschopgebied. Het spel lijkt na de hervatting logischerwijs nog steeds nergens op. De bal rolt amper en de wedstrijd is vooral fysiek. Het hoogtepunt van de wedstrijd is wanneer één van de spelers de sneeuwschuiver van een knecht overneemt omdat dit klaarblijkelijk te lang duurt. Ook zijn opruimkunsten mogen niet baten. De rest van de wedstrijd is niet goed, spannend blijft het echter wel.
Aan het begin van de tweede helft wordt op de lange zijde een kleine pyroshow gegeven door de supporters van Levski. Helaas voel ik van deze warmte niks, aangezien ik helemaal aan de andere kant van het veld sta. Deze 45 minuten lijken nu wel sneller weg te tikken, omdat meer kansen te zien zijn. Met een behoorlijke Nederlandse enclave op het veld (Van der Kaap, Lam, Wildschut en Mattheij) blijft de score uiteindelijk ongewijzigd: 0-0. Met vele goede zagen en twee rode kaarten krijgt de wedstrijd ook op de mat enigszins een derbygevoel. De spelers bedanken snel de supporters om vervolgens de warmte op te zoeken.
Geen goals, geen pyro. Maar deze derby blijft er één om je vingers bij af te likken. Letterlijk elke persoon in het stadion is extreem fanatiek. Geweldig om als speler voor zulke supportersgroepen te mogen spelen. Terwijl Ludogorets weer op een kampioenschap lijkt af te stevenen, zullen Levski en CSKA de komende tijd vooral weer vechten om onderlinge prestige. Alleen dit al is absoluut de moeite waard om The Eternal Derby te bezoeken. Wanneer het na de wedstrijd langzaam begint te stoppen met sneeuwen, keert tegelijkertijd de rust terug rondom het stadion en in de stad…
