Met de Manijaci het uitvak in bij de Sarajevo Derby
De Belgrado derby is bij de voetballiefhebber waarschijnlijk de meest bekende derby van de Balkan. Dat in het buurland Bosnië een minimaal net zo vette derby wordt gespeeld weten een stuk minder mensen. Niet gek, want op sportief gebied stelt het Bosnische voetbal helemaal niks voor. Op supportersgebied kan het land zich meten met de besten. De Sarajevo derby tussen Željezničar en FK Sarajevo is een van de tofste wedstrijden van heel Europa!
Hoewel het uitzicht over de Bosnische hoofdstad Sarajevo zonder twijfel indrukwekkend is, heeft het ook iets wrangs. Vanuit de vallei kan je in 1 oogopslag de gehele stad zien liggen. Het historische oude centrum met de Baščaršija bazaar, schitterende Ottomaanse bruggen en kerken, synagogen en moskeeën. Het is de aanwezigheid van al die verschillende religieuze gebouwen, ontstaan door de vele machtswisselingen en etnische verschuivingen, die de stad een bijna on-Europees uiterlijk geven. Het Jeruzalem van Europa wordt de hoofdstad daarom vaak genoemd. Wat het uitzicht tegelijkertijd ook zo wrang maakt is dat het ook meteen de verklaring is voor de donkerste periode die de stad gekend heeft. April 1992 tot februari 1996: de belegering van Sarajevo.
De belegering van Sarajevo
Gelegen in de vallei is het voor het Servische volksleger een koud kunstje om alle toegangswegen af te sluiten en met snipers en ander grof geschut de stad vanuit de hoger gelegen bergen onder constant vuur te nemen. Bijna vier jaar lang lijdt de stad onder doorlopende luchtaanvallen en verkeert in een constante staat van angst. In de moderne tijd is er wereldwijd geen enkele hoofdstad die zo lang belegerd is. De inwoners van de stad bouwen als noodoptie een doorgang naar vrij gebied die dwars onder de landingsbaan van het vliegveld ligt, de zogenoemde ‘Tunnel of hope’. Duizenden burgers laten het leven en als de rookwolken van de belegering zijn opgetrokken blijft er een stad in puin over.
Vandaag de dag zijn de overblijfselen van deze oorlog nog altijd zichtbaar. Verlaten gebouwen met de kogelgaten nog in het beton zijn schering en inslag. Toch geven zulke gebeurtenissen een stad haar karakter en haar inwoners hun moed en vastberadenheid. Twee eigenschappen die je dus ook zeker ziet terugkeren op de tribunes van Željezničar en FK Sarajevo. Beide clubs beschikken over gigantische groepen ultras. Bij FK Sarajevo betreft dit de Horde Zla. Bij de Plavi van FK Željezničar zijn dit de Manijaci.
Corteo met de Manijaci
Hoewel vele malen minder bekend dan bijvoorbeeld de Belgrado derby, doet de Sarajevo derby helemaal niks onder qua rivaliteit. In tegenstelling tot de Mostar Derby is er bij deze wedstrijd echter geen sprake van etnische verschillen tussen beide supportersgroepen. Hierdoor is de pure haat wellicht net iets minder, zo betuigde de Manijaci enkele jaren geleden nog hun steun aan een overleden supporter van FK Sarajevo. Vergis je echter niet, beide clubs hebben een intense hekel aan elkaar en de onderlinge wedstrijd is een garantie op vocaal geweld en vuurwerkacties.
Wij zijn vandaag te gast bij de Manijaci. Omdat de wedstrijd gespeeld gaat worden in het Asim Ferhatović Hasestadion (voormalig Olympisch Stadion) van FK Sarajevo betekent dit dat wij plaats zullen nemen in het uitvak. Voor de wedstrijd verzamelen alle supporters zich bij de kroeg om vanaf daar met duizend man massaal naar het stadion van de rivaal te lopen. Onderweg wordt er vanaf balkons pyro afgestoken en gezwaaid met vlaggen van Željezničar. Het is duidelijk dat de hele stad bezig is met de Sarajevo derby!
Feestje van FK Sarajevo
Sinds de verbouwing is het Olympisch Stadion met 35.000 plaatsen veel en veel te groot voor FK Sarajevo. Toch is het vanavond met 11.000 supporters meer dan prima gevuld. Voor de wedstrijd hebben de uitsupporters een kleine sfeeractie voor het 100-jarig bestaan. Tijdens de wedstrijd worden de verhoudingen ondanks het goed gevulde uitvak al snel duidelijk. We zijn vandaag te gast op het feest van FK Sarajevo. Waar de thuissupporters vanaf het begin tot op het bot gemotiveerd zijn, blijft de sfeer in het uitvak voor Željezničar-begrippen best wel tam.
Wellicht heeft dit ook iets te maken met het de vieringen van het weekend daarvoor. Vanwege het 100-jarig bestaan hebben de supporters het hele weekend lang meerdere massale sfeeracties gepland en uitgevoerd. De derby, die de woensdagavond na het weekend wordt gespeeld, voelt dan toch een beetje als mosterd na de maaltijd. Dat geldt natuurlijk niet voor de thuissupporters. Hoewel het voor ons vanuit het uitvak onmogelijk is om goed te horen, kunnen we visueel al zien en bij vlagen toch horen dat zij helemaal los gaan. Op meerdere zijdes worden op meerdere momenten fakkels afgestoken.
Balkan-rituelen
Op het veld heeft de thuisploeg ook de overhand en na een half uur spelen kan de 1-0 gevierd worden met een flinke lading aan vuurwerk. De gehele wedstrijd door regent het trouwens tekstdoeken heen en weer. De betekenis van dit alles is mij onbekend, maar het is duidelijk dat beide supportersgroepen elkaar veel te vertellen hebben. Na de rust is het tijd voor een Balkan-ritueel. De Horde Zla hangt veroverde sjaals voor de tribune en steekt deze vakkundig met een fakkel in de brand. In het uitvak gaat vervolgens een vlag in de fik.
In de 65e minuut verdubbelt oud-Ajacied Darko Bodul de voorsprong en zo stevent de wedstrijd vanuit het uitvak gezien op een gezapig einde af. Van het, zo te zien, grote feest bij de thuissupporters krijgen we maar weinig mee. Na de wedstrijd worden de spelers ondanks het verlies uitvoerig bedankt door het uitvak. Zo hoort het. Ondanks de uitslag en de gezapige sfeer was het alsnog een fantastische ervaring. De Sarajevo derby moet iedereen minimaal één keertje meemaken!
