De kleine hondjes blaffen het hardst – Deel 1: Malta

Introductie tot de serie:

Wanneer men de televisie aanzet en er een wedstrijd Italië-Gibraltar, of Liechtenstein-Spanje voorbij komt, neem je vaak de tijd niet om die hele wedstrijd te kijken. Je kijkt achteraf op teletekst wel of het 6-0 of 7-0 is geworden.

En dat is ook vaak de manier waarop we deze voetballandjes zien: kleine landen die geluk hebben als ze er een keer in slagen dichtbij de goal te komen. Dat Sunday League-achtige sfeertje, waar men doorgaans al juicht wanneer de bal de middenlijn is gepasseerd.

En ja, dat klopt ook, het niveau is inderdaad niet geweldig en je mag ervan uitgaan dat SV Spakenburg op een goede dag het nationaal elftal van San Marino van de mat speelt.

Maar toch, dit zijn allemaal landjes die al duizenden jaren aan historie hebben. Rijke cultuur, trotse volkeren, mooie verhalen en vooral: een groot hart voor het voetbal.

Mijn naam is Nikola Edelsztejn en ik ga u meenemen op een reis door de Europese dwergstaten. Op zoek naar het voetbalhart van de mininaties.

Introductie tot Malta:

We trappen onze zesdelige serie af op Malta, een klein eilandje in de Middellandse Zee. Met 316km² is het land ongeveer even groot als de gemeente Rotterdam en met 514.000 inwoners zou je het kunnen vergelijken met Den Haag. Het is wél qua inwoneraantal het grootste land uit deze serie en de passie voor voetbal leeft diep in de Maltese harten.

Het land heeft een voetbalpiramide met vier divisies met in totaal 56 clubs en heeft daarnaast ook nog twee leagues op het kleinere eiland Gozo, waar in totaal 14 clubs in uitkomen. Normaliter zijn deze twee eilanden gescheiden, maar in het bekertoernooi worden de associaties gemengd en spelen clubs van beide eilanden tegen elkaar.

Om een beeld te krijgen van de voetbalbeleving op het eiland sprak ik met Tom Saintfliet, bondscoach van Malta in 2018 en Sjaak Kuyper, een Nederlandse jongen uit de opleiding van NAC die sinds januari 2021 op het tweede niveau speelt.

Het Maltees Nationaal Elftal

De nationale selectie van Malta vinden we terug op plek 176 en is bezig aan een opmars. In de afgelopen editie van de Nations League speelde Malta tot op de laatste minuut voor promotie naar League C, maar door het gelijke spel tegen de Faeröer Eilanden eindigde Malta op plek 2, met 9 punten. Daarmee werd wel het beste resultaat uit de historie geboekt.

The South End Core

De nationale ploeg kan steevast op steun rekenen van de South End Core: een groep bestaande uit een kern van een paar honderd man die bij elke wedstrijd voor een fanatieke, felle, maar tegelijkertijd ook erg supportende sfeer zorgen.

Ex-bondscoach Tom Saintfliet zei hierover: ‘De South End Core is er vooral om het team een duwtje in de rug te geven. Ze weten zelf ook wel dat Malta niet van Engeland gaat winnen, maar ze zijn zich ervan bewust dat het psychologisch fijn werkt als de jongens op
het veld weten dat het eiland achter hen staat. Maltezen zullen hun nationale ploeg nóóit de rug toe keren. Daar is de nationale trots te groot voor.’

Deze anekdote van Tom is typerend voor de voetbalbeleving op Malta: Maltezen zijn trots op hun land en maken graag gebruik van hun underdogpositie. Wanneer er resultaat behaald wordt wordt dit gevierd en zal er nog dagen over gesproken worden. Dat is voor mij nog altijd één van de mooiste dingen aan het voetbal van de kleine ploegen: resultaat = feest!

Toms tijd bij de Maltese Nationale Ploeg

Voor een breder beeld van de nationale ploeg sprak ik met Tom Saintfliet. In Nederland zouden we hem nog kunnen kennen van zijn tijd als technisch directeur bij FC Emmen en zijn functie als assistent trainer bij de Stormvogels.

Tom trainde de nationale ploeg tussen 2017 en 2018, maar al daarvoor had hij goede banden met Malta.

Tom: ‘Al sinds 2009 had ik contact met de Maltese voetbalbond. Ik kwam al vaak op Malta en ik heb het altijd al een fascinerend land gevonden. De voetbalbond is erg professioneel en het waren erg prettige mensen om mee te werken.’

Tom spreekt gedurende het interview positief over Malta en benoemt meermaals een bewondering voor de passie van de Maltezen en de fijne cultuur.

“Ten eerste was het een groot voordeel dat er op Malta veel en goed Engels wordt gesproken. Dat vergemakkelijkt integratie natuurlijk direct. Ik heb veel Maltese ploegen aan het werk gezien en ik vond het altijd fijn om te zien dat het voetbal er erg serieus werd genomen, zeker gezien de kleine oppervlakte van het eiland. Om eerlijk te zijn moet ik zeggen dat ik zelfs lichtelijk verbaasd was dat er zó veel ploegen spelen op dat kleine eiland. Het zegt veel over de mate waarin van voetbal gehouden wordt.”

De aanstelling van Saintfliet was mede bedoeld om het speelsysteem van toenmalig Italiaans bondscoach Ghedin te veranderen. Waar Ghedin de typische Italiaanse defensieve speelstijl toepaste, koos Tom voor attractiever en aanvallender spel.

‘Uiteindelijk is dat ook waarvoor ik ben aangesteld. Het doel bij Malta is niet per definitie om alles te winnen, dat zou gezien het spelersniveau ook onhaalbaar zijn. Maar de mensen moeten wel een wedstrijd kunnen zien; het moest simpelweg wat aantrekkelijker worden om naar te kijken.’

Malta speelde uiteindelijk drie wedstrijden onder leiding van Saintfliet: Estland, Luxemburg en Finland waren de tegenstanders.

Malta bungelde onder de 170e plek van de wereldranglijst en moest het opnemen tegen landen die aanzienlijk beter waren. Maar de belofte van Saintfliet werd in de eerste twee wedstrijden zeker ingelost.

Malta creëerde in de wedstrijd tegen Estland, onder het toeziend oog van 3.000 man, acht kansen voor de goal en had daarmee aanzienlijke scoringsmogelijkheden.

De wedstrijd tegen Luxemburg had zelfs een overwinning kunnen opleveren.

‘We speelden goed. We creëerden kansen en wisten het achterin lang goed op slot te houden. Er kwamen momenten waarop we het gevoel hadden dat we de wedstrijd wel eens konden winnen. Helaas viel in de slotminuten een cruciale verdediger uit. Toen gebeurde hetgeen je nooit hoopt dat gebeurt. Er viel een gat in de slotfase en Luxemburg sleepte er een 0-1 overwinning uit. Al met al was ik wel trots op de jongens. Er werd prima gespeeld.’ Het verhaal van Tom laat zien dat Malta creatief moet zijn, ondanks het matige
spelersniveau. Om te presteren hoeft er niet altijd gewonnen te worden, er moet soms vooral getoond worden dat de ploeg veerkracht kan bieden, juist wanneer dat niet verwacht wordt. Tot slot meldt Tom nog dat hij Malta een warm hart toedraagt en dat hij niet uitsluit ooit nog terug te keren voor een functie, zij het bij de nationale ploeg, zij het bij een club.

Het Maltees Clubvoetbal:

Zoals eerder beschreven heeft Malta een vrij uitgebreide voetbalpiramide voor zo’n klein land. Wedstrijden in de Premier League -het hoogste niveau- en de bekerfinale kunnen veel toeschouwers naar het stadion trekken.

Floriana en Valetta: aartsrivalen op loopafstand

Floriana en Valletta zijn de traditionele trekpaarden van het Maltees voetbal. Deze twee aartsrivalen zijn gezamenlijk goed voor 51 titels en behoren tot de meest gesupporterde ploegen van het land.

Toen ik afgelopen zomer op Malta was sprak ik met Frank, een Floriana-supporter, die mij meer kon vertellen over de rivaliteit met Valletta en een uniek moment voor zijn club gedurende de COVID-Pandemie.

‘Floriana is traditie. Het is altijd dat kleine clubje geweest dat in de schaduw stond van het arrogante Valletta. Zij zijn van de hoofdstad en wij zijn het aangegroeide buitenwijkje. Valletta supporters zijn doorgaans denigrerend over ons, maar in the end hebben wij meer titels.’

Met nog zes wedstrijden te spelen en een drie punten voorsprong van Floriana op Valletta werd de competitie vanwege Covid stilgezet. Floriana werd kampioen en Valletta stuurde een brandbrief naar de minister-president. Ik vroeg Frank of hun kampioenschap niet een beetje onverdiend was.

‘Al vanaf dag 1 stonden we bovenaan. Valletta heeft zelf punten verspeeld en de bond had zijn beslissing gemaakt. Wij werden kampioen. Ik, persoonlijk, vond het overdreven dat Valletta het zo laag wilde spelen door Abela (de minister-president) een brief te sturen.’

Frank vergat een belangrijk probleem op Malta te benoemen, waarvan algemeen wordt aangenomen dat dit een rol speelde bij het kampioenschap van Floriana: vriendjespolitiek.

Twee van de hoogste bestuursleden van de MFA hebben een Floriana-verleden en het is niet zeldzaam dat er vuile spelletjes worden gespeeld om vriendjes de hand boven het hoofd te houden.

Uiteindelijk slaagde Valletta er niet in om hun protest door te drukken en Floriana werd voor de 26e keer landskampioen. Het werd gevierd met een gigantisch feest op het centrale plein.

De Maltezen spraken met afschuw over de vieringen. Algemeen werd gevonden dat het uitermate asociaal was om midden in een pandemie met duizenden mensen op straat feest te vieren.

Frank: ‘Kan zijn, maar voetbal is emotie. Je kan niemand dwingen om je emoties binnen te houden. Zeker niet wanneer je je grootste rivaal met de handen in het haar, huilend op de grond te zien omdat ze hun zin een keertje niet krijgen.’

Later voegt hij toe: ‘Ze hebben de arrogantie van de hoofdstad. Alles moet zoals zij dat willen, maar ze kunnen zich er niet bij neerleggen dat je niet elk jaar kan presteren. Wij hebben ook zware tijden gehad. Onze laatste titel was in 1993. 18 jaar heeft Valletta de tijd gehad om ons in te halen, maar zelfs na 18 jaar droogte gunden ze ons een welverdiende titel niet… Losers.’

Politiek als moordenaar van het Maltese clubvoetbal

Waar Frank een erg trouwe supporter van Floriana is, is dit helaas een zeldzaamheid op Malta.
Veel Maltezen kennen een grotere liefde richting Italiaanse of Engelse ploegen, dan naar de eigen competitie.

Malta heeft een roerige geschiedenis gehad en is pas sinds 1967 onafhankelijk van het Verenigd Koninkrijk. De Britten hebben hun sporen goed nagelaten: het verkeer rijdt links, Engels is, samen met het Maltees, de officiële taal en wie zijn telefoon thuis is vergeten kan even snel tien cent in een typische Engelse rode telefooncel smijten. Tip van Nikola: doe het niet, ze werken negen van de tien keer niet.

Door het Engelse verleden en de ligging vlakbij Italië is het niet verwonderlijk dat Malta een sterke band heeft met beide landen.
Maar… De persoonlijke band met één beider landen wordt vaak niet zelf bepaald. Het gaat verder dan dat: politiek.

Op Malta gaat alles over politiek. Je zou je leven opofferen voor de partij en daarmee druk ik me niet zacht uit.

De arbeiderspartij is altijd erg pro-Brits geweest en de nationalistische partij neigde altijd richting Italië. Voor Maltezen hangt hun liefde richting een bepaalde voetbalclub dan ook sterk samen met hun politieke voorkeur. Wie voor Liverpool is, zal waarschijnlijk op de arbeiderspartij stemmen. En kom je een Lazio-fan tegen, kan je er vanuit gaan dat zijn stem naar de nationalisten gaat.

Dit speelt minder in het Maltese clubvoetbal. Clubs hebben niet zozeer een sterke link richting één van de twee partijen. Het spijtige hieraan is dat een Maltees liever een buitenlandse club support om zo zijn politieke identiteit kenbaar te maken, dan dat hij een ploeg uit zijn eigen land support.

Hypocrisie

Maar… Wanneer de club uit je eigen stadje kampioen wordt stromen de bars vol en is er urenlang feest. Alleen wanneer er succes wordt geboekt lijkt het alsof iedereen al vanaf dag één groot fan was van de ploeg. Maar, hier moeten we even eerlijk zijn: 90% van de mensen die daar staat feest te vieren zou nog geen drie spelers kunnen opnoemen.

Sjaak Kuyper

Om erachter te komen of spelers daar zelf ook last van hebben sprak ik met Sjaak Kuyper. Sjaak is 20, komt uit de jeugdopleiding van NAC en is recent begonnen aan zijn eerste seizoen bij San Ġwann FC: een ploeg op het tweede niveau van Malta.

‘Natuurlijk heb ik nog geen volledig beeld van de supporterscultuur, omdat er vanwege COVID geen fans bij de wedstrijden aanwezig zijn. Maar tot nu toe heb ik inderdaad gezien dat veel Maltezen een sterke affiniteit hebben met buitenlandse clubs.’

Sjaak zei ook dat hij veel bewondering heeft voor de passie die Maltezen voelen richting het voetbal. Hij merkte op dat mensen toch altijd een verbintenis voelen met de club uit het dorp waarin ze zijn opgegroeid, maar dat dat inderdaad niet altijd even goed tot uiting komt, kijkend naar de toeschouwersaantallen.

‘Ik sprak mensen die al hun hele leven naar San Ġwann gaan en echt heel erg met de club meeleven.’

Dit jaar speelt San Ġwann als promovendus op het tweede niveau van Malta en ze bekleden de vierde plaats. Sjaak denkt zelfs dat er meer inzit:

‘Onze aanvankelijke doelstelling was handhaving, maar ik merk dat er een vechtlust heerst. Er valt wat te halen en daar gaan ze hier altijd 100% voor. Er is een kans dat we promoveren en daar zullen we met z’n allen keihard voor vechten.’

Sjaak merkt sowieso dat Maltezen een grote vechtlust hebben.

‘Soms zie ik twee mensen tegen elkaar schreeuwen en dan denk ik oprecht dat ze ruzie hebben, maar dan schijnt het gewoon een simpel gesprek te zijn over boodschappen.’

Net als Tom Saintfliet vindt Sjaak Malta een prettige plek om te wonen en ook hij prijst de professionaliteit van de MFA.

‘Het zijn mensen die je makkelijk in de groep opnemen en die verstand van zaken hebben. Ik ben blij dat ik hier terecht kon. Mijn zaakwaarnemer heeft naar meerdere Maltese ploegen gekeken en uiteindelijk kwam San Ġwann als beste uit de bus.’

Over de supportersbeleving kan Sjaak tot op dusver nog niet veel kwijt. Gelukkig hebben onze mensen genoeg mooie plaatjes kunnen schieten van diverse Maltese wedstrijden.

Foto’s: Sander Wesdijk

Al met al kunnen we stellen dat Malta, gezien de kleine oppervlakte, een indrukwekkende voetbalcultuur heeft.

Passievol, professioneel, fanatiek en vooral uitgebreid.

Wij zullen Sjaak Kuyper in elk geval zeker blijven volgen en we wensen hem alle succes in de strijd om promotie!