Absoluut gekkenhuis bij halve finale Copa Libertadores tussen Peñarol en Botafogo
Vloekend zitten we voor de TV de heenwedstrijd tussen Peñarol en Botafogo te volgen. Alles is al geregeld voor een bezoekje aan de return, als Botafogo zijn vijfde goal van de avond maakt. Peñarol wordt met 5-0 afgeslacht en de return is in één klap waardeloos geworden. Na zo’n afstraffing en geen zicht meer op de finale zal de terugwedstrijd wel een formaliteit zijn en zwaar tegenvallen, toch? Een zorg die compleet ongegrond blijkt. Ondanks de schier onmogelijke uitgangspositie werd het een waar gekkenhuis in Montevideo.
Al is het maar vanwege de gebeurtenissen rondom de heenwedstrijd die een flinke schaduw werpen over de wedstrijd van vanavond. Voor de wedstrijd in Rio de Janeiro is het namelijk flink misgegaan tussen de fanatieke aanhang van Peñarol, supporters van (naar verluidt) Flamengo, Fluminense en Botafogo en de Braziliaanse politie – toch al niet een instantie met een vlekkeloze reputatie. Volgens de Barra Bravas van Peñarol ging de politie met grof geweld tekeer tegen supporters die families verdedigden tegen aanvallen van Braziliaanse Barra Bravas. Volgens de Braziliaanse politie ging het om Uruguayaanse relschoppers die zich misdroegen. De video’s lijken meer in het voordeel van Peñarol-supporters te spreken. Feit blijft dat 21 supporters van Peñarol worden gearresteerd, in een Braziliaanse gevangenis gegooid en daar nu, een week later, nog altijd zitten.
Buffertribune
Dit alles leidt tot grote paniek bij alle betrokken instanties. Zij vrezen dat het anti-Braziliaanse sentiment extreem zal heersen onder de Peñarol aanhang en dat er wraak genomen gaat worden richting de aanhang van Botafogo. Daarom wordt enkele dagen voor de wedstrijd besloten om uitsupporters te verbieden. Een beslissing waar de instanties later weer op moeten terugkomen en daarom kiezen om van stadion te switchen. In plaats van in het eigen Campeon del Siglo wordt de wedstrijd gespeeld in het historische Estadio Centenario. Die heeft een grotere capaciteit, waardoor het uitvak van ongeveer 1000 tot 2000 Brazilianen voor de veiligheid op een verder lege tribune kan worden geplaatst. Geen buffervak dus, maar een buffertribune.
Dat lost de situatie misschien binnen het stadion op, maar in de stad zelf is er altijd nog sprake van wat spanning. Botafogo doet daardoor zelf nog een oproep naar haar supporters. Reis niet in groepsvorm, draag geen shirtjes van de club en spreek niet hoorbaar Portugees met elkaar. De Barra Amsterdam – de harde kern van Peñarol die vernoemd is naar de Tribuna Amsterdam, die weer vernoemd is naar de locatie van de Olympische Spelen van 1928 waar Uruguay goud won – heeft ook een statement naar buiten gebracht. Zij roepen de supporters op om vooral geen geweld richting Brazilianen te gebruiken.
Dit wordt ook gezegd namens de families van de supporters die nog vast zitten. Zij zijn bang dat eventuele escalatie in Montevideo gebruikt zal worden om de nog vastzittende supporters harder aan te pakken. Ook maakt de Barra bekend voor de wedstrijd een collecte te houden voor de families van de 21 gedetineerde supporters. Een fantastisch gebaar natuurlijk, dat maar weer eens laat zien dat voetbal hier zo veel meer is dan het spelletje alleen.
Estadio Centenario
Dat het daadwerkelijk redelijk gespannen is vandaag merken we al voor we bij het stadion zijn. Onze Uber-chauffeur ziet ons aan voor Braziliaanse pers ipv Nederlandse en staat er vervolgens op om ons alleen bij de juiste ingang af te zetten. Vanwege de veiligheid wil hij ons absoluut niet afzetten tussen het reguliere publiek. Hij is zelf Peñarol-supporter en lijkt er daarom op gebrand om ons een goede ervaring te geven. Maar liefst een halfuur rijdt hij door de stadiondrukte van poort naar poort voordat hij ons in de buurt van de hoofdingang afzet. Eenmaal uitgestapt zien we een helikopter vliegen boven het stadion en zwaarbewapende politie op elke straathoek. Geen halve maatregelen dus.
Voor de sfeer is de switch naar het Estadio Centenario niet per se een verbetering. In het eigen stadion zitten de supporters van Peñarol dicht op het veld wat goed werkt om een heksenketel te creëren. Door de ronde vorm van het Centenario zit er vandaag juist een groot gat tussen de tribune en het veld. Vanuit een historisch perspectief zijn we echter wel blij met de stadionwissel. Het Centenario is met recht een van de meest bekende stadions ter wereld. Gebouwd voor het WK 1930 en de plek waar de allereerste Wereldkampioen ooit werd gekroond; thuisland Uruguay. In de 100 jaar die volgden hebben alle sterren van het continent wel eens acte de presence gegeven in dit historische onderkomen. Over 6 jaar zal – vanwege de 100-jarige viering van het WK – de openingswedstrijd van het WK waarschijnlijk plaatsvinden in dit stadion.
Maar vanavond is het toch vooral het toneel van een belangrijke clash in de Copa Libertadores. Vergeet het 5-0 verlies in Brazilië. Het halen van de halve finale is voor een club als Peñarol, die financieel niet kan opboksen tegen de Argentijnse en Braziliaanse topclubs, al een prestatie op zich. Daarnaast; wonderen bestaan toch? Wie zegt dat het vanavond geen 5-0 kan worden. De supporters zijn in ieder geval vastbesloten om er alles aan te doen dit te laten lukken. Vanaf het eerste moment dat de spelers het veld betreden worden ze overweldigd door een storm aan geluid vanuit de Barra Amsterdam en de lange zijde. De circa 1.500 Brazilianen op de verder lege korte zijde verbleken bij dit vocale geweld.
Libertad para los pibes
Om de spelers nog eenmaal het besef van vanavond in te peperen wordt er op het moment dat de spelers het veld betreden een gigantische vuurwerkshow gestart. Honderden strobo’s en fakkels vullen de complete korte zijde met rook, kleur en flitsen. Hier tussendoor worden tientallen shooters afgestoken die lichtkogels tot ver in de lucht schieten. Maar ook op de lange zijde zien we fakkels, siervuurwerk en shooters. Elk type vuurwerk dat je maar kan bedenken is aanwezig en het hele stadion verandert in een vuurzee. Dat kan onmogelijk geen effect op je hebben als speler.
De hele ambiance heeft ook vanaf het eerste moment een effect op de wedstrijd. Aangejaagd door de vuurwerkshow vooraf en de vocale steun vliegt Peñarol uit de startblokken. Puur op basis van wilskracht worden de Brazilianen overrompeld door de thuisploeg. Wedstrijden als dit zijn het ultieme bewijs van het effect van een goede supportersschare op een wedstrijd. Het leidt in de openingsfase tot vele halve kansen, die helaas nog niet worden benut. In de 21e minuut hebben de thuissupporters nog een spandoek met “Libertad para los pibes” – vrijheid voor de jongens. Terwijl voor het uitvak met een soort tape in geel het woord ‘Paz’ (vrede) is geschreven. Het lijkt een soort poging van de Botafogo-fans om de strijdbijl met Peñarol te begraven.
Niet veel later wordt de druk van de thuisploeg beloond. Een afstandsschot vanaf ruim 25 meter belandt als een granaatinslag genadeloos in de bovenhoek. Het eerste doelpunt is gemaakt. Het zorgt voor een ware ontploffing in het stadion. Het is een groot orgasme aan geluid, bewegende ledematen en gekkigheid. Ik heb niet vaak een stadion zo hard horen gaan. Als 2 minuten later de paal wordt geraakt en een verdubbeling van de voorsprong dichtbij lijkt, worden de supporters helemaal delirisch.
Geluidsexplosie
Helaas wordt er voor rust niet meer gescoord en op vlak van rust lijkt de kans op een wonder helemaal vergaan. De keeper van Botafogo voert eerst een toneelstukje op met een schwalbe nadat ie zelf een blunder maakt die bijna de 2-0 oplevert. Op weg naar de tunnel ontstaat vervolgens een opstootje waarbij de keeper van Peñarol op de voet van zijn collega-keeper gaat staan. Die melkt dat – op welbekende Libertadores wijze – flink uit en zo wordt de keeper van Peñarol de kleedkamer ingestuurd met een rode kaart. De ploeg moet verder met 10 man én de reservekeeper.
Het doet de supporters niks, want zij beginnen de tweede helft even goed weer keihard. Ook worden er over de hele korte zijde pamfletten omhoog gehouden die vragen om vrijlating van de 21 supporters. Met een man meer kantelt het wedstrijdbeeld in de tweede helft wel en Botafogo komt steeds meer aan voetballen toe. In de 55e minuut fluit de scheidsrechter voor een vermeende handsbal in de 16 en krijgen de Brazilianen de kans om alle spanning uit de wedstrijd te slopen. Na herhaling van de VAR wordt de beslissing echter – verrassend genoeg gezien het beeld – teruggedraaid. Peñarol blijft in leven en de onverwachte ontsnapping zorgt weer voor een extra boost aan energie.
Zelfs met 10 man denken de Uruguayanen niet aan opgeven en dat wordt in de 66e minuut beloond met een verdubbeling van de voorsprong. Drie goals is 24 minuten is misschien veel gevraagd, maar er zijn gekkere dingen gebeurd in het voetbal. 3 minuten later pakt de enige Uruguayaanse speler bij Botafogo ook nog eens rood, waardoor het weer 10 tegen 10 is. Deze gekke minuten zorgen voor een niet normale explosie aan geluid op de tribunes van het Centenario. Aan alle zijdes worden de mensen gek en wordt het elftal naar voren gejuicht, geschreeuwd en gezongen.
Pure passie en clubliefde
Terwijl de minuten vervolgens wegtikken wordt de kans op het wonder steeds kleiner. Voor de zekerheid verzamelen zich al tientallen zwaarbewapende agenten – dienstwapen en wapenstok – zich voor de fanatieke tribune. Hoe hard die zullen optreden tegen de supporters is maar de vraag. Want net als sommige ballenjongens, stewards en fotografen zijn ook enkele agenten duidelijk met clubvoorkeur aanwezig vanavond. Eén agente staat, bijna niet zichtbaar, vrijwel constant mee te zingen met de teksten die de Barra Amsterdam in zet. Bij een kans voor Botafogo slaat ze instinctief haar handen voor haar mond en als het daarna echt hard gaat op de tribune drumt ze met haar hand tegen haar dienstwapen aan zachtjes mee. Iedereen is hier voetbalgek.
Helaas wordt die voetbalgekte vanavond niet beloond. Peñarol moet steeds meer risico’s nemen wat ook meer ruimte voor Botafogo betekent. In de 88e minuut scoren de Brazilianen de tegentreffer die een officieel einde maakt aan de finalekansen van de thuisclub. Nu moet het besef toch wel officieel ingedaald zijn dat het vanavond niet gaat lukken en zal het publiek gaan mokken? Nee hoor, vlak na de tegengoal en de vrijwel definitieve uitschakeling gaat het gezang nog een tandje harder dan ervoor. Dat nog geen minuut later met de 3-1 toch weer een sprankje hoop ontstaat lijkt bijna een beloning voor deze pure passie en clubliefde.
Verdedigen is geen misdaad
Genoeg voor een stunt is het helaas niet. Peñarol grijpt naast een historische finaleplaats voor de Copa Libertadores. Voor de supporters maakt dat al niet meer uit, zij hebben hun prioriteiten verlegd naar iets veel belangrijkers. De 21 jongens die nog altijd vastzitten in Brazilië. Nog voor het laatste fluitsignaal klimmen plotseling zo’n 15 supporters met bivakmutsen en andere gezichtsbedekking over de hoge hekken voor de tribune. Terwijl de stewards er wat schaapachtig naar kijken stormt de groep over de baan naar de spandoeken die op de muurtjes dicht bij het veld hangen. Hier hangen namelijk een “Libertad para los pibes” – vrijheid voor de jongens en een “defenderse no es deliro” – verdedigen is geen misdaad.
Om nog wat extra aandacht te trekken voor deze boodschap worden de doeken omhoog gehouden terwijl de supporters het nodige vuurwerk afsteken. Zo kan niemand wegkijken van de situatie die zich in Rio afspeelt. Ook de spelers zijn zich goed bewust van de situatie en aanvoerder Maximiliano Oliveira haast zich meteen naar de supporters toe om de doeken bij de spelers te krijgen. Dankzij meerdere supporters die de gracht die het vak van het veld scheidt in springen worden de doeken overhandigd aan de spelers.
De selectie houdt de boodschap vervolgens nog eens duidelijk zichtbaar voor de camera’s en het gehele stadion omhoog. Terwijl enkele supporters zich ondertussen droog maken van het behaalde natte pak loopt het stadion langzaam leeg. Zo komt er een einde aan een absurde avond met ongekende voetbalpassie zoals je die eigenlijk alleen in Zuid-Amerika mee maakt!