Als je praat over bekervoetbal in Engeland, dan gaan de gedachten gelijk uit naar de FA Cup en de League Cup. Waarbij vooral de FA Cup veel sentiment teweeg brengt. Wie geniet er nu niet van die kleine club die een sterker geachte tegenstander verslaat? De twee genoemde bekertoernooien zijn zeker niet de enige voetbaltoernooien die Engeland clubs en spelers naam en faam bezorgen en hebben bezorgd.
Texaco Cup en Anglo Scottish Cup
Er zijn clubs in Engeland die hun hoogtepunt hebben bereikt in een ander bekertoernooi. Toernooien die niet meer bestaan, maar nog wel voortleven in de gedachten van veel mensen die van dichtbij nooit verwacht succes hebben meegemaakt of die dit van hun ouders hebben gehoord. In dit verhaal aandacht voor de Texaco Cup en de Anglo Scottish Cup. Met speciale aandacht voor de club die in 1981 als laatste de Anglo Scottish Cup wint, Chesterfield FC.
Spirites
Chesterfield FC is in mei 2018 gedegradeerd naar het vijfde niveau in Engeland en heeft het op dat niveau niet gemakkelijk gehad de laatste jaren. Dit seizoen gaat het wat beter met de club uit Derbyshire. Het staat op dit moment op een tweede plek, op 1 punt van koploper Stockport County. Daarnaast wisten de “Spirites” dit seizoen de derde ronde van het FA Cup toernooi te bereiken waarin met 5-1 werd verloren van Chelsea. Het enige doelpunt van Nederlander met Ghanese roots Akwasi Asante werd uitgebreid gevierd door de bijna 6.000 meegereisde supporters. Verliezen van de beste club van Europa is uiteraard geen schande.
Een deel van die meegereisde supporters zal met weemoed hebben teruggedacht aan het seizoen 1980-1981. Veel supporters beschouwen de dag dat ze Glasgow Rangers uitschakelden in de kwartfinale van de Anglo Scottish Cup als mooiste herinnering. Samen met de sensationele FA Cup run van 2007 waar in de halve finale tegen Middlesbrough in de 119e minuut 3-3 werd gescoord. De replay een week later werd met 3-0 verloren. Middlesbrough verloor vervolgens de finale van Chelsea (met Ruud Gullit als trainer van de Londenaren).
Engeland, Schotland, Noord-Ierland en Ierland
In 1970-71 besloten de Football Leagues van Engeland, Schotland, Ierland en Noord-Ierland en Ierland een competitie te starten voor die teams die net Europees voetbal hadden gemist. De bestuurders hadden voor dit toernooi de naam International League Board Competition bedacht. Gelukkig veranderde die naam snel naar Texaco Cup. De oliemaatschappij betaalde £ 100.000 om haar naam vijf jaar aan de nieuwe Cup te verbinden. Voor alle duidelijkheid, één Engelse Pond was in die dagen 13 tot 14 Nederlandse guldens waard!
Het eerste seizoen ging van start met zes clubs uit Engeland; Tottenham Hotspur, Wolverhampton Wanderers, Stoke City, West Bromwich Albion, Nottingham Forest en Burnley. Vanuit Schotland deden Heart of Midlothian, Dundee, Airdrieonians, Morton, Dunfermline Athletic en Motherwell mee. Noord-Ierland werd door Ards FC en Derry City vertegenwoordigd, uit Ierland deden Shamrock Rovers en Limerick mee.
Beginjaren Texaco Cup
Van tevoren was afgesproken dat in de eerste ronde iedere deelnemer tegen een deelnemer uit een ander land zou spelen. In alle rondes werd een uit- en een thuiswedstrijd gespeeld. Wolverhampton Wanderers werd de winnaar in 1971, het won tegen Heart of Midlotian in Edinburgh met 3-1. In Wolverhampton werd met 0-1 verloren. Opvallend in het eerste seizoen was dat het Noord-Ierse Derry City de halve finale wist te bereiken, waarin van de latere winnaar werd verloren.
Het seizoen hierop, 1971-1972, wist Derby County de Cup te winnen door in Ayrdrie 0-0 te spelen tegen Ayrdrieonians en thuis met 2-1 te winnen. Manager Brian Clough nam iedere wedstrijd die hij met zijn club speelde heel serieus, hij wilde altijd winnen. Hij werd datzelfde seizoen dan ook landskampioen met Derby County.
Noord-Ierland en Ierland doen niet meer mee
Het seizoen 1972-1973 ging van start zonder de Ierse en Noord-Ierse clubs vanwege de politieke spanningen. Gevolg hiervan was dat er 8 Engelse en 8 Schotse ploegen deelnamen. De winnaar werd Ipswich Town. Zij waren zowel in Ipswich en Norwich aartsrivaal Norwich City met 2-1 de baas. De twee wedstrijden werden op 4 en 7 mei gespeeld. De wedstrijd op Carrow Road werd gespeeld voor 35.798 toeschouwers. De eerste wedstrijd op Portman Road trok 29.698 toeschouwers. Om maar aan te geven dat de Texaco Cup in die jaren wel leefde. Ook eerdere finales trokken veel toeschouwers.
Belangstelling loopt terug
Dat veranderde in het seizoen 1973-1974. De wedstrijden werden door minder toeschouwers bezocht. Voorbeeld hiervan is dat Burnley in de halve finale voor 4.858 mensen speelde tegen Norwich City. Ook de halve finale van Newcastle tegen Dundee United trok maar weinig mensen, 5.009 in totaal. Wellicht dat meespeelde dat deze wedstrijden in december werden gespeeld, traditiegetrouw een maand waarin sowieso al veel wedstrijden worden gespeeld. De finale bestond dat seizoen niet uit twee wedstrijden. Newcastle United won de beker na verlenging door met 2-1 van Burnley te winnen. Deze wedstrijd werd weer wel goed bezocht, er waren 36.076 toeschouwers aanwezig op St. James Park.
Nieuwe opzet
1974-1975 kende een heel andere opzet. Er startten 16 Engelse clubs in 4 poules van 4 clubs. Die speelden een halve competitie tijdens de voorbereiding van het nieuwe seizoen. De nummer één van iedere poule ging door en kwam vervolgens uit tegen een Schotse tegenstander. Opmerkelijk was dat een team dat 3 doelpunten of meer scoorde een bonuspunt kreeg naast de gebruikelijke twee punten bij winst en één punt bij een gelijkspel. Het toernooi kreeg met Glasgow Rangers een topclub als deelnemer. De Rangers hadden zich niet kunnen plaatsen voor een Europees Bekertoernooi. Het avontuur van de Bluenoses was snel voorbij, Southampton was op Ibrox met 3-1 de betere en deed dit dunnetjes over op de Dell. Hier werd wederom verloren, nu met 2-0. Op Ibrox waren 40.000 toeschouwers aanwezig.
De finale werd gewonnen door Newcastle United, zij versloegen Southampton in Newcastle met 3-0 nadat eerder bij the Saints met 1-0 was verloren.
Where ever you go go start door als de Anglo Scottish Cup
Nadat duidelijk werd dat Texaco het sponsorcontract niet wilde verlengen, ging men door met een andere naam, de Anglo Scottish Cup. De opzet was voor de Engelse deelnemers zoals deze in het laatste seizoen van de Texaco Cup was. Schotland kon 8 clubs inschrijven, zij speelden kwalificatiewedstrijden, de beste over twee wedstrijden ging door naar de kwartfinale waar men tegen een Engelse club speelde. Winnaar van het eerste seizoen, 1975-1976, werd Middlesbrough, tegenstander Fulham werd na een 0-0 thuis op Graven Cottage met 0-1 bedwongen. Manager van Middlesbrough was Jack Charlton.
Newcastle United uit toernooi verwijderd
Kenmerkend voor hoe serieus het toernooi genomen werd, is dat Newcastle United uit het toernooi werd gezet. Men speelde in de kwartfinale van seizoen 1976-1977 tegen Ayr United en verloor met 3-0 in Schotland. Het team van Newcastle speelde met reserves en jeugdspelers en dat was niet volgens de regels van het toernooi. Newcastle United werd uit het toernooi gehaald, Ayr United ging verder naar de halve finale. De Schotten werden vervolgens verslagen door het Nottingham Forest van Brian Clough. Hij nam ieder toernooi heel serieus en won dan ook de Cup door in twee wedstrijden sterker te zijn dan Orient. Het was het begin van een succesvolle periode voor Nottingham Forest. Een seizoen later werd de club kampioen van Engeland en won vervolgens twee keer op rij de Europa Cup 1.
Weer geen Schotse winnaar
Tegelijkertijd begon het toernooi de interesse van de clubs in de hogere divisies te verliezen en ook het publiek liep niet altijd warm voor het toernooi. Desondanks werd in 1977 opnieuw gestart en wist Bristol City de beker te winnen door op Love Street met 1-2 te winnen van St. Mirren en vervolgens in Bristol gelijk te spelen, 1-1. Deze laatste wedstrijd was de enige waarbij het toeschouwersaantal boven de 10.000 kwam. Ashton Gate mocht 16.110 toeschouwers verwelkomen bij deze wedstrijd.
Celtic valt tegen
In seizoen 1978-1979 was dit helemaal anders, maar dat was maar om één reden. Topclub Celtic was het seizoen 1977-1978 op een 5e plaats geëindigd en liep hierdoor Europees voetbal mis waardoor ze zich uit pure armoede aanmeldden voor de Anglo Scottish Cup, net als Glasgow Rangers dit deed bij de Texaco Cup 1974-1975. En net als de grote rivaal uit Glasgow was het avontuur voor Celtic snel voorbij. Clyde was een grote maat te klein in de kwalificatieronde, maar de kwartfinale tegen Burnley werd op Turf Moor verloren met 1-0 voor 30.000 toeschouwers.
Op Celtic Park maakt Celtic deze achterstand niet goed. Burnley wint wederom, nu met 1-2, voor 28.000 toeschouwers. Het aantal toeschouwers bij deze wedstrijden maakt duidelijk dat het toernooi alleen floreert als clubs van naam meedoen. Ter illustratie, de finale tussen Burnley en Oldham Athletic trekt bij beide wedstrijden net iets meer dan 10.000 mensen. Burnley wint dat jaar de Anglo Scottish Cup.
Eindelijk een schotse winnaar
Het voorlaatste jaar van de Cup kent een verrassende winnaar. St. Mirren wint in april 1980 als eerste Schotse club de Anglo Scottish Cup. Op Ashton Gate wordt Bristol City voor slechts 3.731 toeschouwers verslagen met 0-2. In Paisley zijn 12.300 toeschouwers er getuige van dat the Saints (niet die uit Southampton) nogmaals winnen, met 3-1.
Achteraf gezien is het eigenlijk geen toeval dat St. Mirren als enige Schotse ploeg de Anglo Scottish Cup wint. Het is niet voor de eerste keer dat de club succes boekt tegen een Engelse tegenstander. Ook niet de laatste keer trouwens. Om dat verder uit te leggen, even een uitstapje naar een ander Engels-Schots onderonsje.
Uitstapje naar de Anglo Scottish Cup Winners Challenge
Lang voordat de Texaco Cup van start ging, is het idee geopperd om de winnaars van de Engelse en Schotse FA Cup tegen elkaar te laten spelen, de Anglo Scottish Cup Winners Challenge. Niet voor het eerst trouwens, want al in 1900 werden wedstrijden tussen Engelse en Schotse FA Cupwinnaars gespeeld, zo ook in het jaar 1959. Op 23 september van dat jaar trad Schots FA Cup winnaar van dat jaar, St. Mirren, aan tegen de Engelse FA Cup winnaar van dat jaar, Nottingham Forest. Voor 8.000 toeschouwers wint St. Mirren met 2-3. Een week later wordt op Love Street voor 20.000 toeschouwers 2-2 gespeeld en mag de Schotse ploeg zich winnaar van deze challenge noemen.
Doekje voor het bloeden werkt niet
Ook in 1987 wordt gespeeld tussen de Engelse en Schotse FA-Cupwinnaars. Het is in de periode waarin Engelse clubs uitgesloten zijn van Europees voetbal vanwege het wangedrag van Engelse supporters op het Europese vasteland. Coventry City mag als FA-Cupwinnaar in Engeland niet aan de Europacup voor Bekerwinnaars meedoen. St. Mirren mag dit als FA-Cupwinnaar van Schotland wel en wordt in de tweede ronde uitgeschakeld door latere winnaar KV Mechelen, getraind door Aad de Mos. Het lijkt de Engelse en Schotse voetbalbonden een goed idee om de Cup Winners Challence te organiseren, vooral als een soort genoegdoening voor Coventry City.
De eerste wedstrijd van de Challenge wordt op Highfield Road gespeeld en eindigt in een 1-1 gelijkspel. Het is heel duidelijk dat deze surrogaat Europacup wedstrijd niet leeft in Coventry, er komen slechts 5331 toeschouwers op af. Voor de returnwedstrijd in Paisley kan geen datum worden gevonden waarmee nog steeds niet duidelijk is wie de Challenge in 1987 heeft gewonnen.
Het laatste seizoen van de Anglo Scottish Cup
Na dit uitstapje weer terug naar het laatste seizoen van de Anglo Scottish Cup, 1980-1981. Evenals een paar jaar eerder is het een Schotse topploeg niet gelukt om zich te plaatsen voor Europees voetbal. Glasgow Rangers eindigde in 1979-1980 als 5e en schrijft zich uit pure ellende in voor de Anglo Scottish Cup. En weet zich in de kwalificatieronde met de nodige moeite te ontdoen van Partick Thisle, 3-1 winst thuis, 3-2 verlies op Firhill. Door die winst weet het zich samen met Kilmarnock, Airdieonians en Morton voor de kwartfinale te plaatsen.
Alleen maar derde en vierde divisie
Vanuit Engelse kant plaatsen zich Blackpool, Notts County en Chesterfield uit Division Three en Bury uit Division Four. Het mag duidelijk zijn dat clubs uit de twee hoogste divisies in Engeland niet meer geïnteresseerd zijn in de Anglo Scottish Cup. Het mag ook duidelijk zijn dat de 4 Engelse ploegen die zich geplaatst hebben voor de kwartfinale bidden dat zij tegen Glasgow Rangers mogen uitkomen. Kijkend naar het logo van Chesterfield waarop de kromme kerktoren van het stadje zichtbaar is, vind ik het niet raar dat juist deze club tegen de Rangers mag uitkomen. Chesterfield is in rep en roer door de loting. Want hoewel het sportief een uitdaging is om tegen de grote club uit Glasgow uit te komen, is er ook een groot probleem, de supporters van de Rangers.
Angst voor Rangers geweld
In oktober 1976 speelt Glasgow Rangers vriendschappelijk tegen Villa Park. Meer dan 3.000 Schotten maakten de reis naar Birmingham en zorgde voor voor een ravage in de stad en in het stadion. De supporters waren dronken en konden nauwelijks op hun benen staan. Er werd binnen en buiten het stadion gevochten met iedereen die niet Schots was. Winkels en pubs warden geplunderd en in het stadion zelf werd de wedstrijd net na rust gestaakt omdat een pitch invasion plaatsvond. Er was grote paniek in en buiten het stadion, een aantal mensen werd neergestoken. In totaal moesten 70 mensen zich in het ziekenhuis laten behandelen.
Chesterfield gaat op slot
Met de gedachten aan wat in Birmingham was gebeurd, werd Chesterfield niet blij. Het nam maatregelen om te voorkomen dat de 5.000 Schotten niet hetzelfde konden doen als bij Villa. Pubs waren gesloten in Chesterfield. Er gold een alcoholverbod in de bussen die vanuit Glasgow naar Chesterfield reden en de supportersclubreizen kregen de opdracht om bepaalde routes naar de stad te volgen. Bovendien werden 500 politieagenten opgeroepen om het hoofd te bieden aan de aankomende “Schotse storm” in Derbyshire. Daarnaast was afgesproken dat manager John Greig en enkele spelers voor de wedstrijd cadeautjes zouden uitreiken aan supporters tijdens een meetandgreet bij Saltergate, het stadion van Chesterfield.
Sensatie
Dan de voetbalwedstrijden zelf. De eerste wedstrijd werd op Ibrox gespeeld, op 13 september 1980. De circa 300 meegereisde supporters van Chesterfield zagen dat hun team met 1-1 gelijkspeelde op een met 12.000 toeschouwers gevuld Ibrox.
Op 28 oktober volgde de return die Chesterfield voor eeuwig op de internationale voetballandkaart zette. Tenminste, als je de supporters van de Spirites mag geloven. Saltergate was heel goed gevuld met 13.914 toeschouwers. waarvan dan ook nog eens 5.000 Schotten (die zich in Chesterfield niet misdroegen).Chesterfield begint de wedstrijd als koploper van de Derde Divisie. De Rangers waren op dat moment nog ongeslagen in alle competities, maar ze waren erg wisselvallig in uitwedstrijden. Tegen Celtic werd gewonnen maar tegen de “kleintjes” Morton, Partick Thisle en Airdrieonians werd gelijkgespeeld.
Chesterfield zag voorafgaand aan de wedstrijd kansen om de Rangers uit te schakelen en werd ook nog eens gemotiveerd door een uitspraak van manager Greig na afloop van de eerste wedstrijd. Hij wist de aanwezige pers te vertellen dat hij Colin Tartt de slechtste centrale verdediger van Europa vond.
Chesterfield schrijft geschiedenis.
Chesterfield start furieus aan de wedstrijd en komt op een voorsprong van 2-0 door twee doelpunten van Bonnyman. Deze aanvaller maakt de aankomende nederlaag van de Rangers extra zuur. Hij speelde in het verleden voor de bezoekers. Zijn oude ploeg krijgt in de eerste helft nog een penalty, maar die wordt gemist. In de tweede helft bepaalt Mister Chesterfield Ernie Moss de eindstand op 3-0. Chesterfield gaat naar de halve finale, Glasgow Rangers gaat met de staart tussen de benen terug naar Schotland. Het kwam hierna niet meer goed met Greig en zijn team. Het seizoen wordt afgesloten op een teleurstellende 7e plaats in de Schotse competitie. Chesterfield is na de overwinning op de Rangers voor even het middelpunt van de Engelse en Schotse voetbalwereld.
All English finale
Chesterfield schakelt in de halve finale Bury uit. In de andere halve finale is Notts County te sterk voor Kilmarnock. Zodat de (laatse) finale van de Anglo Scottish Cup een all English finale was tussen Notts County en Chesterfield. Op Saltergate, officieel de Recreation Ground, werd voor ruim 10.000 toeschouwers met 1-0 gewonnen. Doelpuntmaker is Ernie Moss. Bij Notts County werd voor 12.951 toeschouwers vervolgens gelijk gespeeld, 1-1. Vanuit Chesterfield reizen 6.000 supporters mee om hun ploeg te ondersteunen. Zij waren getuige van een historische prestatie, niet eerder in de geschiedenis wint Chesterfield een bekertoernooi.
Omdat Chesterfield de laatste winnaar is van de Anglo Scottish Cup is de beker die in 1981 is uitgereikt nog steeds in het bezit van de club. De beker is prominent aanwezig in de prijzenkast van de club. Ook is een fotogalerij aanwezig met foto’s die eraan herinneren dat Chesterfield FC op 28 oktober 1980 voor even het middelpunt was van de Engelse en Schotse voetbalwereld. Een dag die de echte Chesterfield-supporters nooit meer zullen vergeten!
