Sarajevski Derbi: Symbool van Wederopstanding
Voetbal verbroederd. Kameraadschap, vriendschap voor het leven door liefde voor dezelfde club. Hoe anders is dat wanneer je leven in handen ligt van je aartsrivaal? Wanneer je ineens moet vechten voor stad en land? Bijna vier jaar duurt de Bosnische burgeroorlog. Drie jaren lang wordt de nieuwe hoofdstad Sarajevo belegerd. De bevolking moet overleven. Het zorgt voor een bijzonder hoofdstuk in de geschiedenis van Sarajevski Derbi: de Derby van Sarajevo.
Vandaag de dag zijn de littekens van de oorlog nog altijd duidelijk zichtbaar. Tijdens meerdere bezoeken aan de Bosnische hoofdstad maakt het diepe indruk op mij. Wat hier is gebeurd is met geen pen te beschrijven. Mensen die proberen hun dagelijks leven voort te zetten met het risico op straat doodgeschoten te worden door snipers. Dagelijks vallen bommen uit de lucht. Er is geen elektriciteit, verwarming, water en medische zorg.
Dževad-Begić-Đilda oprichter en leider van Manijaci gedood in de oorlog
Bosnische milities
Waar de Bosnisch Serviërs kunnen rekenen op de steun van het Joegoslavische Volksleger (JNA) hebben de Bosniakken (Bosnische moslims) aan het begin van de oorlog amper een leger voor handen. Om toch strijd te kunnen voeren worden milities opgericht. Die bestaan veelal uit criminelen, nationalisten, paramilitairen plus hooligans en ultras van de voetbalclubs.
Zowel Manijaci (The Maniacs, Zeljeznicar) als Horde Zla (Hordes of Evil, FK Sarajevo) melden zich aan het front. Zij aan zij vechten ze voor hun Bosnië. Velen komen om het leven. Eén van hen is Dževad Begić-Đilda. Hij behoort tot de oprichters en is leider van Manijaci. Een Servische sniper schiet hem in 1992 dood terwijl hij gewonde burgers helpt.
De wijk Grbavica in Sarajevo is één van de wijken waar hevige gevechten plaats vinden. Het stadion van Zeljo krijgt het zwaar te verduren. Aan het begin van de oorlog brandt de oude houten hoofdtribune volledig af. Het voetbalbolwerk wordt vervolgens omgetoverd tot mijnenveld.
Eerste Sarajevski Derbi
Op 14 december 1995 komt een einde aan de burgeroorlog wanneer betrokken partijen het Verdrag van Dayton ondertekenen. Bosnië & Herzegovina wordt administratief opgedeeld in twee entiteiten: Federatie van Bosnië & Herzegovina en de Servische Republiek. De tijd van wederopbouw breekt aan.
Op 16 maart 1996 wordt de wijk Grbavica weer geherintegreerd met de stad Sarajevo. Een kleine twee maanden later, op 2 mei 1996, wordt weer de eerste wedstrijd gespeeld in het stadion van Zeljeznicar: de Sarajevski Derbi. Zo’n 20.000 supporters verzamelen zich in de zwaar beschadigde thuishaven van Zeljo. De wedstrijd eindigt in een 1-1 gelijkspel. Het resultaat is echter van ondergeschikt belang.
Op die dag vieren de supporters van beide clubs het leven. Na jarenlange ellende zijn ze ontzettend blij weer te kunnen genieten van een voetbalwedstrijd. Op die dag stralen ze trots en onoverwinnelijkheid uit. Zij zijn Sarajevo, zij zijn Bosnië.
Videobeelden rond de Sarajevski Derbi op 2 mei 1996.
Rivaliteit met respect
Vandaag de dag behoort Sarajevski Derbi tot één van de heftigste derby’s van Europa. De rivaliteit tussen de twee kampen is erg groot. Zowel Manijaci als Horde Zla zijn enorm fanatiek. Gedurende derby weekend staat Sarajevo op scherp. Regelmatig vinden gewelddadige confrontaties plaats tussen beide groepen.
Ondanks de onderlinge strijd, heerst er ook wederzijds respect. Het nationalisme, de Bosnische trots is groter dan de rivaliteit. Als de nationale ploeg speelt staan ze weer zij aan zij voor hun land. Daarnaast zijn ze ook eensgezind over 11 juli 1995, de Val van Srebrenica. Een inktzwarte dag in de Bosnische geschiedenis. Op die dag vinden ruim 8.000 Bosniakse mannen en jongens de dood door de Bosnisch-Servische genocide. Opdat wij nooit vergeten.
Don’t forget Srebrenica
Bronnen: historija.ba, FK Zeljeznicar en Sport1.Oslobodjenje.ba
