Als groot liefhebber van Portugees voetbal had ik één stadion met stip bovenaan de wishlist staan. Het Estádio Nacional. Twee jaar terug was ik er al zonder wedstrijd geweest en het stadion liet me niet meer los. Door de supportersrevolutie waarbij er twee verschillende clubs met de naam Belenenses ontstonden had het stadions plots een vaste bespeler. De verbannen profs namen er hun toevlucht. Maar om nou naar zo’n lelijke nepclub te gaan kijken gaat toch tegen alle principes in. De oplossing? Dan maar het uitvak in!
Jarenlang was het Estádio Nacional praktisch een spookstadion. Eenmaal per jaar werd het stadion nog gebruikt voor de landelijke bekerfinale. De andere 364 dagen in het jaar stond er ergens in de bossen ten westen van Lissabon een stadion voor 37.000 mensen te verpieteren. Elk jaar verloren de witte stoeltjes wat van hun kleur en leek de glorie uit het verleden weer wat verder weg. En dat terwijl het stadion van cruciale waarde is geweest in de geschiedenis van het Europese voetbal. Wereldsterren als Eusébio, Gianni Rivera, Lothar Matthäus en Franco Baresi vertoonden hun kunsten op het veld. In 1955 werd in het Estádio Nacional de allereerste door de UEFA georganiseerde Europese wedstrijd gespeeld toen Sporting Portugal en Partizan Belgrado het tegen elkaar opnamen. En in 1967 schreef Celtic er geschiedenis door als enige Schotse club ooit de Europa Cup I op haar naam te schrijven.
Deze mooie jaren zijn echter al tijden voorbij en op een oefeninterland in 2014 na werd er slechts gevoetbald met de nationale bekerfinale. Tot twee jaar terug de bom ontplofte bij Belenenses. De situatie is uitgebreid beschreven in dit artikel van vorig jaar. Een korte samenvatting: de profs van Belenenses zijn na financieel wangedrag door de eigenaren uit het Estádio do Restelo gezet. In het Restelo werd vervolgens een nieuw Belenenses opgericht op het laagste niveau. De supporters bleven natuurlijk deze amateurclub trouw. De profs hadden dus geen stadion, geen jeugd en geen supporters. De eigenaren dachten echter aan het geld en weigerden dus hun plek in de voetbalpiramide op te geven. Besloten werd dus om te verplaatsen naar het leegstaande Estádio Nacional. En zo werd een club zonder bestaansrecht een doorn in het oog van alle Portugese voetballiefhebbers.
Dilemma
Afgelopen januari reisden we met In De Hekken Travel weer naar de Portugese hoofdstad om de Derby de Lisboa te bezoeken. Aangezien deze wedstrijd al op de vrijdagavond was, lag er nog genoeg moois in het verschiet voor de rest van het weekend. Zeker toen bekend werd dat Belenenses het de dag erop zou gaan opnemen tegen Vitoría Setubal. Dat leidt echter wel tot een logisch dilemma. Aan de ene kant is het de ideale gelegenheid om een wedstrijd in het Estádio Nacional te bekijken. Aan de andere kant is Belenenses SAD (de profclub) alles wat het voetbal lelijk maakt. Een club zonder bestaansrecht. Against Modern Football is bijna niet te combineren met het steunen van deze club. De oplossing doet zich echter voor in de bij vlagen prettig tolerante regels rondom het Portugese voetbal. We gaan het uitvak in!
Het is in Portugal namelijk gewoon mogelijk om een kwartier voor de wedstrijd aan te komen wandelen bij de ticketbox en kaarten te kopen voor het uitvak. Geen verplichte combi, geen ID-kaart nodig. Gewoon aangeven bij welke club je wilt zitten en voor je het weet zit je in het uitvak. Maar voordat je nu gaat denken dat Portugal een regelloos paradijs is voor voetbalsupporters zien we de andere kant. De camera’s mogen niet mee naar binnen. Hoewel we toch al voetbal hebben gezien in veel landen is dit nog niet vaak voorgekomen. Het wordt echter erger. De camera bij de beveiligers en politie achterlaten? Niet mogelijk, leg het maar terug in de auto. Uitleg dat we niet hier vandaan komen en met de Uber zijn, komt niet binnen. Ze zijn onvermurwbaar. We komen helemaal niet binnen. Na een kwartier lang inpraten, het verwijderen van de batterijen en wat we nog maar meer kunnen bedenken, hebben we eindelijk geluk. Eén vrouw is aardig genoeg om onze spullen in een hokje te leggen. De wedstrijd is al bijna tien minuten bezig voordat het hele reisgezelschap eindelijk binnen is.
Middelvingers
Na al het gedoe is dan eindelijk tijd voor voetbal. Hoewel het stadion plaats biedt aan meer dan 35.000 toeschouwers zitten er vanavond misschien nipt tweeduizend. Meer dan de helft hiervan is uitsupporter. Later horen we van andere mensen in het uitvak dat een groot gedeelte van de “thuissupporters” gratis kaarten heeft gekregen. Het is de enige manier waarop de thuisploeg kan voorkomen dat het stadion niet leeg is op vrienden en familie van de spelers na. Het geeft het geheel een surrealistisch tintje. De zon is allang onder en het grote stadion wordt slechts verlicht door de grote vreemd gevormde lichtmasten in de hoeken. Op twee vakken na is het hele thuisgedeelte eigenlijk leeg. Het is een mooi, maar verwarrend beeld.
Gelukt maakt het uitvak er wel wat van. Honderden supporters hebben vanuit de naastgelegen stad Setubal de reis naar Lissabon gemaakt. Hele hoge aantallen, zeker voor het Portugese voetbal. Mooi is ook te zien dat er veel vrouwen en kinderen aanwezig zijn. Voetbal is in Portugal een gelegenheid voor iedereen. Helemaal vooraan staat een groep ultra’s met trommel en gezang het gigantische stadion van geluid te voorzien. We gaan natuurlijk hier bij staan en proberen zo veel als mogelijk mee te zingen. Op deze manier is het alsnog een geweldige ervaring bij deze lelijke club. Vanuit het uitvak gaan ook regelmatig middelvingers naar de thuistribune. Ook bij Setubal hebben ze een hekel aan deze nepclub. Op het veld is dus ook zonder twijfel duidelijk voor wie wij zijn.
Natuurlijk één goal
Op het veld zelf is de wedstrijd het toonbeeld van Portugees voetbal. Als je in Europa tegen een club uit Portugal speelt, weet je één ding vaak vrijwel zeker. 180 minuten lang denk je: jezus, die kunnen echt niet voetballen. En na afloop van de tweede wedstrijd blijk je dan toch weer uitgeschakeld. Zeker onder de top drie zijn vrijwel alle Portugese clubs hetzelfde. Ze zijn meesters in het tijdrekken, traineren van het spel en het binnenslepen van een nipte overwinning. Een 1-0 is bijna zeker een doodsvonnis voor een wedstrijd. Die wordt altijd uitgespeeld. Het is dus vaak een strijd van wie de eerste goal maakt. In deze wedstrijd blijkt dat de uitploeg te zijn. Op slag van rust wordt de 0-1 binnen gekopt door aanvaller Guedes.
Het vieren van de goal zorgt voor lekkere taferelen. Alles wat de supporters en de spelers scheidt, is een klein muurtje van nauwelijks 50 centimer hoog. De supporters komen dus ook heel dicht bij de spelers en staan nog net niet op het veld. Het is het startsein voor de politie om buitensporig in te gaan grijpen. Vanaf dat moment staan er vlak voor het muurtje en pontificaal in zicht enkele agenten met de wapenstokken in de aanslag. Het leidt alleen maar tot agressie en de situatie staat de gehele wedstrijd op springen tussen supporters en politie. De hele wedstrijd lang maken de supporters van Setubal het nodige lawaai om hun spelers naar de overwinning te leiden. Niet geheel verrassend lukt dit met de standaard score van 0-1.
Portugese mentaliteit
In de laatste minuut gebeurt er iets wat symbool staat voor het voetbal in Portugal. De keeper van Belenenses is mee voor de corner, maar de bal wordt simpel gevangen door de keeper van Vitoria Setubal. Keeper weg betekent in Nederland maar één ding. Heel rap de bal naar voren en die 2-0 maken nu het kan. Maar niet het Portugese voetbal. De keeper vangt de bal en valt theatraal nog even op de grond en klemt de bal alsof het zijn pasgeboren baby is. Pas als de keeper van de tegenstander allang weer terug is in zijn goal gaat de bal hard en lang naar voren. Liever geen risico lopen op 1-1 dan een 2-0 scoren. dat is de Portugese mentaliteit.
Na afloop van het laatste fluitsignaal komen de spelers naar de hoek om de overwinning met het uitvak te vieren. Het is een mooi moment, maar voor de politie is het signaal om weer overdreven paniekerig te reageren. De supporters worden met de dreiging van geweld gemaand om zo snel mogelijk weg te blijven bij het muurtje. Een gespannen situatie komt net niet tot uitbarsting en de supporters besluiten maar af te druipen. Onder leiding van de politie worden we vervolgens het stadion uit geëscorteerd. Terwijl het stadion verlaten genieten we na van een echte Portugese awayday en werpen we nog één blik achteruit. Het donkere bosgebied wordt alleen maar verlicht door de schijnende lichtmasten van een mythisch stadion. Kippenvel.
