Totalitaire toestand in Hongarije neemt toe: MOL koopt Újpest
De kogel is door de kerk: Staatsoliebedrijf MOL koopt Újpest FC. Daarmee is nu elke club in de competitie verbonden aan het Fidesz van Viktor Orbán. Met de totalitaire monopolie als feit, is in Hongarije een nieuw historisch dieptepunt bereikt.
Het is zes februari in het jaar 2024, laat in de middag. Újpest FC meldt dat er een nieuw hoofdstuk is aangebroken in het Hongaarse voetbal, want MOL neemt de club definitief over van Roderick Duchâtelet. Als gevolg ligt de website van Újpest eruit. Te veel mensen willen met eigen ogen het nieuws lezen, of het echt waar is dat het voetballandschap nu compleet wordt beheerst door Fidesz en Viktor Orbán. Wat betekent deze aardverschuiving voor de competitie en tweede grootste club van het land?
Újpest tegen MOL Fehérvár (met sponsor MOL) in de MOL Sóstói Arena (bron, Fehérvár)
De miljoenen van MOL
Afgelopen zomer ging staatsoliebedrijf MOL op zoek naar een nieuwe club om miljoenen in te pompen. Lang genoot Videoton (nu Fehérvár FC) van het geld en dat bracht de club liefst drie kampioenschappen in minder dan tien jaar tijd. MOL voegde zichzelf toe aan de clubnaam (MOL Vidi FC, later MOL Fehérvár), het stadion (MOL Aréna Sóstó) en als sponsor op het rood-blauwe shirt. Echter bleek in de afgelopen jaren dat de magie tussen MOL en Videoton was uitgewerkt. MOL verbrak de verbintenis en wilde vervolgens Györ ETO FC overnemen, maar die club ging in zee met de eigenaar van DAC Dunajská Streda; de Slowaakse club waar alles Hongaars aan is.
Het staatsoliebedrijf van Hongarije versterkt op financieel gebied veel clubs in het buitenland, strategisch op plekken waar Hongaarse minderheden wonen. Dit is een tactiek van premier Viktor Orbán om stemmen te winnen en over de grenzen het nationalisme in leven te houden. Dit gebeurt in Roemenië (ACS Sepsi OSK), Slowakije (DAC Dunajská Streda), Servië (Backa Topola) en Kroatië (NK Osijek). Bij DAC en Topola wordt zelfs voor elke wedstrijd het lied van de Hongaarse diaspora ingezet, Nélküled.
Anti-Roderick sticker van ViolaFidelity (bron)
Anti-Roderick
In het geruchtencarrousel rond MOL dook al snel de naam van Újpest FC op. Újpest werd in 2011 voor 95% overgenomen door de Belgische Roderick Duchâtelet, zoon van multimiljonair Roland Duchâtelet. De familie Duchâtelet heeft er de laatste tien jaar een sport van gemaakt om voetbalclubs op te kopen. Zo werden Sint-Truiden, Standard Luik, FC Carl Zeiss Jena, Charlton Athletic en AD Alcorcón allemaal toegevoegd aan het imperium van de Belgen. Bijna overal maakten de Duchâtelets er een puinhoop van en talloze supportersprotesten tegen de familie volgden.
Zoon Roderick werd geïnstalleerd als president van Újpest en haalde het in 2017 in zijn hoofd om het clublogo te veranderen, zonder toestemming van de moedervereniging of de mening van de supporters te vragen. De badge met het anker maakte plaats voor een onherkenbaar, typisch-modern gedrocht. Supporters demonstreerden, riepen op tot een boycot en er werd een rechtszaak gestart door de moedervereniging. Vijf jaar lang duurde het geschil, totdat de rechter oordeelde dat het traditionele wapenschild moest worden hersteld.
Het logo van Roderick past in het rijtje van doorgeslagen moderniteit (bron, foto: rangado)
Roderick haalde in zijn jaren als president vrachten aan buitenlandse spelers binnen met torenhoge salarissen. Er werden onherkenbare teams opgesteld zonder ook maar één Hongaar op het veld. In het stadion wapperen vlaggen en hangen spandoeken met een kruis door zijn hoofd, terwijl je ook honderden stickers met anti-Rodericksymboliek tegenkomt. In de videoclip ‘Utolér a Lilák átka’ van rapper Turan Khan wordt een figurant die Roderick speelt ontvoerd en in elkaar geslagen. Újpest-supporters hebben lang gebeden voor zijn vertrek, en die dag brak eindelijk aan op zes februari 2024. Maar of MOL nu de gewenste nieuwe eigenaar is?
De fanatieke supporters van Újpest tijdens de stadsderby tegen Ferencváros in 2023
Orbán-League
Ja, Újpest-supporters kunnen rekenen op de miljoenen van MOL. En toch zal de overname heel wrang voelen. In de afgelopen twintig jaar hebben zij toegezien hoe de ene na de andere club werd overgenomen door het netwerk van Viktor Orbán en zijn politieke partij Fidesz. Van directe connecties zoals Fidesz-parlementsleden als eigenaren van Ferencváros, Paks, Mezőkövesd, Puskás Akadémia en Kisvárda, tot indirecte connecties met stromen aan bevoordeelde overheidsopdrachten bij Zalaegerszeg, MTK en meer. Újpest was de laatste der Mohikanen. De laatste club in de Hongaarse competitie die geheel onafhankelijk van de overheid opereerde en zich afzijdig hield van alle vriendjespolitiek. Die club voegt zich nu als paarse pion bij het monopolie-spel.
Het past geheel in het beeld van de politieke transformatie die Hongarije heeft doorgemaakt als land. Hongarije is als enige land in Europa geen democratie meer en officieel door de Europese Unie benoemd tot electorale autocratie. Er zijn wel verkiezingen, maar iedereen weet allang de uitslag. Daar zorgt de propagandamachine wel voor, bezielt met nationalistische en rechts-populistische input. Synchroon loopt de transformatie van de voetbalcompetitie, waar politiek onlosmakelijk is verbonden met het voetbal en even autocratisch is door de huidige machtsverhouding. Niemand in Europa evenaart de totalitaire toestand van Hongarije. En de supporters? Die kijken ofwel beschamend en machteloos toe, of zijn gebrainwasht door het regime.
Welkom in de Orbán-League.
Het voetballandschap van Viktor Orbán, poserend bij zijn oude amateurclub die met overheidsgeld is omgetoverd tot topclub Puskás Akadámia (bron, Atlatszo.hu)
Zal het Szusza Ferenc Stadion van Újpest binnenkort het MOL Stadion heten?
