Op 13 mei 1990, tijdens de wedstrijd tegen Rode Ster Belgrado, staat Boban Zvonimir oog in oog met een politieagent in het Maksimir-stadion. De middenvelder van Dinamo Zagreb trapt er flink op in. Symbolisch wordt hij hierdoor gezien als de voorloper van de Balkanoorlog.
Aanloop
Na de dood van communistisch leider Josip Tito in 1980 stapelen etnische conflicten zich op in Joegoslavië. Het centrale machtscentrum van de socialistische staat is Belgrado en de Serviërs zien daar niet graag verandering in komen. Al zeker niet als de roep naar onafhankelijkheid van andere deelstaten steeds luider wordt.
Enkele weken voor de wedstrijd in de Prva Liga vinden er de eerste vrije verkiezingen plaats. In Kroatië komt de centrumrechtse partij van Franjo Tuđman aan de macht. De kersverse president van de deelstaat maakt werk naar de aanloop van onafhankelijkheid door het parlement te “zuiveren” van vertegenwoordigde Serviërs. Aan de andere kant is Slobodan Milošević al enkele jaren de sterke man binnen de deelstaat Servië. Uit voorzorg voor wat hen nog allemaal te wachten staat, wakkert hij het nationalisme stevig aan onder zijn bevolking .
Boban Zvonimir
Boban Zvonimir start zijn professionele carrière bij Dinamo Zagreb, op 16-jarige leeftijd maakt hij deel uit van de eerste ploeg. De talentvolle voetballer won eerder in ’87 het WK -20 met Joegoslavië. Reeds op jonge leeftijd heeft hij een uitgesproken Kroatische mening en vervult hij een grote maatschappelijke rol. De wedstrijd tegen Rode Ster zal hem alleen maar nog meer doen uitgroeien tot het clubicoon dat hij dezer dagen nog steeds is. Op 13 mei zijn er niet enkele honderden, maar duizenden leden van Delije afgereisd naar Zagreb. Onder leiding van Željko Ražnatović, beter bekend als Arkan, hebben de hooligans slechts één doel voor ogen. Alles slopen wat er te slopen valt.
Met leuzen als “Zagreb is Servië!” en “Dood aan Tuđman!” is de toon snel gezet. Al voor de wedstrijd vinden er grote rellen plaats in Zagreb tussen Bad Blue Boys en Delije. Ook het Maksimir-stadion blijft niet gespaard geweld, tijdens de opwarming breekt Delije uit en hakt in op onschuldige thuissupporters. De politie (die vooral bestaat uit Servische agenten) laat het geweld hoogtij vieren en onderneemt pas actie als de Bad Blue Boys een antwoord bieden op het gedrag van de bezoekers.
Tijdens het kat-en-muisspel ziet Boban hoe een supporter van zijn club tegen de grond wordt gewerkt door twee agenten. De middenvelder haalt uit met een karatetrap en krijgt meteen heel het stadion met zich mee. Terwijl de supporters zijn naam luidkeels scanderen is het startschot gegeven voor de BBB om nog meer tot actie over te gaan. Ze bezetten nu het veld en bekogelen de Servische bezoekers met stenen. Alle politiekorpsen uit de wijde omgeving van Zagreb zijn ondertussen opgetrommeld om een einde te maken aan de rellen die zich ondertussen verplaatst hebben tot buiten het stadion.
Balans
De trap van Boban zorgt ervoor dat hij het WK in ’90 mist. De nationale ploeg van Joegoslavië weigert de middenvelder op te nemen in de selectie. Nu Kroatië zijn onafhankelijkheid heeft verklaard, ruilt Boban Joegoslavië in voor Kroatië. In ’91 kan de sterspeler van Dinamo Zagreb een transfer versieren naar het Italiaanse AC Milan waarin hij zich ontpopt tot sterkhouder. Met 251 wedstrijden op de teller voor de Rossoneri , weet hij vier landstitels te veroveren en de Beker met de Grote Oren in de lucht te steken. Hoewel de sportieve balans voor Boban zeker als aardig bestempeld, hebben de gevolgen van zijn trap een grote symbolische waarde voor de Balkanoorlog die zal volgen.
bron: reddit
Here I was, a public face prepared to risk his life, career, and everything that fame could have brought, all because of one ideal, one cause; the Croatian cause.
Gevolgen
Een maand na de rellen vindt in hetzelfde Maksimir-stadion de oefeninterland Joegoslavië – Nederland plaats. Het hele stadion fluit Joegoslavië uit en schaart zich achter Oranje, dat de wedstrijd met 0-2 weet te winnen. De terugwedstrijd in Amsterdam is meteen het laatste wapenfeit van de socialistische staat op voetbalgebied. Een hoopvolle generatie voetballers wordt verscheurd door politieke ideologie waarin ieders een keuze zal moeten maken naargelang zijn geboorteplaats.
Ongeveer een jaar na de gelauwerde uithaal van Boban Zvonimir breekt de Balkanoorlog uit. Gevoed door nationalisme ontmoeten de BBB en Delije elkaar aan de frontlinie in plaats van een stadion.
Arkans Tijgers
“Het was tijdens een voetbalwedstrijd dat ik besefte dat de oorlog was begonnen!” roept Arkan de menigte toe ter gelegenheid van de vierde verjaardag van het Servisch Vrijwilligerskorps. De paramilitaire organisatie, die beter bekend staat onder de naam Arkans Tijgers, bestaat vooral uit leden van Delije. Kroatische vrijwilligers (waaronder dus ook de BBB) melden zich dan weer aan bij het nationale leger van Kroatië.
De Tijgers knappen het vuile werk op voor het Servische leger. Ze maken zich schuldig aan tal van oorlogsmisdaden, plunderen dorpen leeg en vermoorden onschuldige burgers in Kroatië en later ook in Kosovo en Bosnië. De oorlog zal zich verspreiden over een periode van tien jaar waarin er evenveel gebeurt, in evenveel landen, dat de gevolgen nog steeds relevant zijn. Denk maar aan het drone-incident tijdens de wedstrijd Servië – Albanië.
Elk jaar, op 13 mei, komen de BBB samen aan het Maksimir-stadion om de oorlog en zijn horror te herdenken. Achter de hoofdtribune staat sinds 1994 een bronzen monument. “Voor alle Dinamo-fans voor wie de oorlog begon op 13 mei 1990 en eindigde toen ze vielen op het altaar van hun vaderland Kroatië.”
bron: Traces Of War
Header: Dario Brentin
