Vergane Glorie: Südweststadion Ludwigshafen

“Maar liefst honderdduizend mensen waren waarschijnlijk getuige van die wedstrijd“. Het getal galmt nog even na, terwijl ik het stadion in me opneem. Tegenover me liggen de vervallen bankjes en verzakte tribunes, achter een van de doelen herinneren de zandheuvels dat hier ooit een indrukwekkende tribune was. Als je de bouwvallige staat van het stadion bekijkt, kun je jezelf haast niet voorstellen dat in het Südweststadion van de Duitse stad Ludwigshafen zoveel mensen hebben gepast. Nee, dit toevallig bezoek aan het oude stadion is een schot in de roos: Een rijke geschiedenis met internationale en grote wedstrijden en tegenwoordig een gigantische bouwval! En… vandaag is het 64 jaar geleden dat het Südweststadion officieel geopend werd.

Bouw van het stadion

Je kunt de geschiedenis van het stadion eigenlijk in twee gedeeltes opsplitsen: De bouw voor de Tweede Wereldoorlog en het herstel na de oorlog. In 1937 werd er een multifunctioneel complex gebouwd, dat plaats moest bieden aan 14.000 mensen. Het Adolf Hitler Stadion, zoals het genoemd werd, werd in de Tweede Wereldoorlog door de geallieerde bombardementen met de grond gelijk gemaakt. In 1946 begon men met de herstelwerkzaamheden, waarbij de puin van het platgebombardeerde Mannheim en Ludwigshafen gebruikt werden voor de aarde wallen onder de tribunes (net zoals bij het Zentralstadion in Leipzig het geval was).

Op 11 november 1950 werd het 41.383 plaatsen tellend stadion feestelijk geopend, met de selectiewedstrijden tussen de Duitse Süd regio en de Duitse Südwest regio. Vanuit deze wedstrijden tussen de verschillende West-Duitse regio’s zou uiteindelijk het nieuwe West-Duitse nationaal elftal samengesteld worden. Het stadion was haar tijd ook ver vooruit: Het was een van de grootste stadions in dit gedeelte van Duitsland, het had een goede infrastructuur om haar heen en het had alle moderne faciliteiten van die tijd. Burgemeester Bauer van Ludwigshafen was dan ook lyrisch in een brief aan de Duitse voetbalbond en legde de lat erg hoog. “Moge de wedstrijd en de selectie van de spelers in dit stadion succesvol zijn, wij hopen dat het stadion geselecteerd wordt om in de toekomst als gastheer te dienen voor internationale wedstrijden van het West-Duitse elftal. De voltallige Zuid-West-Duitse voetbalgemeenschap geeft haar hoop tot uitdrukking dat zij als een van de thuisbasissen voor dit team zal dienen”.

Voorstel tot fusie = ruzie

Voor die tijd was dit een brief die direct was en ambitie uitsprak. Dus moest er voor zo’n stadion een vaste bespeler gevonden worden. Het ambtelijk apparaat had daarvoor een goede oplossing: Laat de drie aansprekende clubs in de regio -Arminia 03 Ludwigshafen, de kersverse kampioen VfR Mannheim en Waldhof Mannheim- met elkaar fuseren. Nou, dat voorstel was geen goed idee. De rivaliteit tussen de drie clubs was sowieso al groot en de rivaliteit tussen Ludwigshafen en Mannheim was in die tijd ook niet van de lucht. Het leidde tot protesten, oproer en zelfs kleine relletjes. De boodschap was duidelijk: Geen fusie.

Grote en indrukwekkende wedstrijden

In de jaren ’50 werd daarom geprobeerd om 1. FC Kaiserlautern naar Ludwigshafen te lokken. Het team speelde voor 70.000 toeschouwers een thuiswedstrijd tegen Schalke 04, maar de club besloot uiteindelijk om haar thuisbasis op de Betzerberg niet te verlaten. Bij de DFB was de afsluiting van de brief van burgemeester Bauer niet aan dovemans oren gericht, want het stadion werd prompt gastheer van enkele illustere wedstrijden.

In december 1952 speelde het West Duitse elftal een thuiswedstrijd tegen Joegoslavië, waar 70.000 mensen op afkwamen. Twee jaar later, in 1954, werd het eerste nationaal kampioenschap van West-Duitsland in het stadion gespeeld. Het affiche mocht er zijn, want de twee topclubs VfB Stuttgart en Saarbrücken stonden tegenover elkaar. De wedstrijd hield West-Duitsland wekenlang bezig en de kaarten vlogen als warme broodjes over de toonbank. Dr. Klaus-Jürgen Becker van het stadsarchief Ludwigshafen liet er tijdens een lezing geen misverstand over bestaan. “Er werden noodtribunes gebouwd, om de capaciteit tijdelijk naar 83.000 mensen op te krikken. 83.000 mensen is ook het officiële aantal toeschouwers dat de wedstrijd heeft bekeken. Maar eigenlijk klommen heel veel mensen over de hekken heen, of keken de wedstrijd vanuit de muren en de bomen. Gebaseerd op de artikelen en de politierapporten uit die tijd, schat ik dat uiteindelijk 100.000 mensen de wedstrijd gezien moeten hebben”.

Hon-derd dui-zend mensen… Laat dat aantal maar eens inwerken. Als je verder naar de historie van het Südweststadion kijkt, dan zijn de jaren ’50 en ’60 sowieso roemrijke jaren voor het stadion. Er werden diverse interlands gespeeld, belangrijke West-Duitse kampioenschappen werden er beslecht, twee West-Duitse bekerfinales werden er gespeeld en zelfs Real Madrid en het Braziliaans nationaal elftal lieten er hun kunsten zien. Het stadion werd daarnaast af en toe als uitwijkbasis voor 1. FC Kaiserslautern gebruikt. 1. FC Kaiserslautern werd zelfs een keer gevraagd of men geen interesse had om permanent naar Ludwigshafen te verhuizen, aangezien haar wedstrijden in de stad altijd uitverkocht waren. De club bedankte echter voor een permanente verhuizing. Dit was ook het grote nadeel: Er was geen vaste bespeler op hoog niveau voor het stadion, waardoor er constant zwaar gelobbyd moest worden om het stadion op het vizier van de West-Duitse voetbalbond te houden. In 1966 speelde West-Duitsland zijn laatste interland in het stadion, waarna het stadion in de vergetelheid dreigde te raken.

Het WK 1974, de jaren ’80 en verval van het stadion

Toen West-Duitsland het WK van 1974 mocht organiseren, was de stad Ludwigshafen er dan ook als eerste bij om zich kandidaat te stellen als speelstad. Het organisatiecomité gaf in deze regio de voorkeur aan Frankfurt als speelstad. Een extra ramp: De vaste bespeler van het stadion, Arminia Ludwigshafen, kon de huurkosten van het stadion daarnaast niet meer betalen en verhuisde naar een nieuw, eigen veld. Het stadion had definitief geen vaste bespeler meer. Eind jaren ’70 speelde 1. FC Kaiserlautern nog twee wedstrijden in het stadion, omdat de Betzenberg werd verbouwd.

In de jaren ’80 leek er weer hoop te zijn, want het nabij spelende Waldhof Mannheim promoveerde naar de 1. Bundesliga. Omdat haar thuisbasis niet aan de strenge veiligheidseisen voldeed, verhuisde de club in 1983 tijdelijk naar Ludwigshafen. Na de degradatie in 1989, keerde de club terug naar Mannheim. Maar toen was het al duidelijk… Het Südweststadion was niet meer van die tijd. De tribunes waren verzakt, de eretribune had flink betonrot en er moest wat veranderen. Het hele stadion verbouwen was echter economisch onverantwoord. In 2007 pompte Ludwigshafen nog 1.5 miljoen Euro in de renovatie van het stadion. De capaciteit werd beperkt tot 6.100 toeschouwers en slechts enkele tribunedelen werden gerenoveerd.

Dat zie je ook duidelijk aan het stadion, want het is prachtige oude meuk. De verzakte tribunedelen zijn prachtig en aan de lange zijde herinneren oude bankjes en de betonnen paaltjes van de bankjes aan de indrukwekkende tijden die het stadion gekend heeft. Als je goed kijkt, dan hebben sommige afgesloten staantribunes zelfs andere kleuren: De blauwgeschilderde en roodgeschilderde verzakte tribunedelen verraden dat hier ooit de trappen naar de uitgangen waren. Zelfs de railingen en de geroeste borden met de tekst “Ausgang” staan nog tussen de verzakte tribunes. Nee, sommige delen van het stadion doen haast surrealistisch aan. En daarom is een bezoek aan dit stadion meer dan de moeite waard!

Meer informatie

– Een uitgebreider verslag over het Südweststadion tref je op de website van Martijn aan;
– Enkele indrukwekkende foto’s zijn ook op de website van Martijn te vinden.

Foto’s

De oude en vervallen zitbankjes van het indrukwekkende stadion

De indrukwekkende stadionlampen verraden dat hier ooit internationale en grote wedstrijden gespeeld zijn

De in 2007 gerenoveerde eretribune, met op de voorgrond de vervallen tribunes.

Het vervallen Sudweststadion van Ludwigshafen

Deze foto toont perfect de vervallen staat van het stadion. Prachtige ouwe meuk!