Op pad met de San Jose Ultras tijdens derbyday tegen LA Galaxy

Of ik niet toevallig ‘soccer’ bedoel, vraagt de douanemedewerker die mijn visum staat te controleren wanneer ik ‘football match’ geef als antwoord voor mijn bezoek aan de West Coast. Om toch maar het land binnen te komen geef ik schoorvoetend toe; ‘soccer’ it is. Geen veelbelovende eerste kennismaking met de voetbalcultuur in Amerika…

Want hoewel de MLS de afgelopen jaren in de lift zit – er komen steeds meer profteams bij, de sport wordt populairder en het niveau ligt hoger – lijkt de supporterscultuur achter te blijven. Ik ken veel liefhebbers van groundhoppen en ultracultuur en vrijwel nooit wordt er over Amerika gesproken. Of het moet zijn om de boek daar aan de andere kant van de oceaan belachelijk te maken. Het wereldberoemde FIGHT AND WIN filmpje; dat is nog altijd het beeld dat heerst als het gaat over Amerikaanse pogingen op een fanatiekere supporterscultuur.

San Jose Ultras

Toch is wel bij bepaalde clubs wel degelijk een supporterscultuur te vinden. Bijvoorbeeld bij de San Jose Earthquakes uit de Bay Area. Daar wordt in 2003, door een geëmigreerde Roemeen die zelf Steaua supporter was, de San Jose Ultras opgericht. Het is hiermee een van de oudste ultragroepen van het land. Deze rol van voorloper op dit gebied zorgt natuurlijk voor de nodige problemen. In een land dat slechts bekend is met verscheidende vormen van evenementenpubliek, weten ze uiteraard totaal niet wat ze aan moeten met de ultras.

Dit leidt door de jaren heen tot veel onnodige maatregelen zoals vakken die werden leegeveegd of totale uitsupportersverboden. Het is aan goed lobbyen te danken dat de hele groep van een verplichte ondergang wordt gered. Mede door deze lange geschiedenis en vele tegenslagen zijn de San Jose Ultras een groep geworden met principes. Als een van de weinige groepen in de VS weigeren ze geld aan te nemen van de club voor reiskosten of tifo’s. Ook worden alle doeken geverfd – zoals het hoort. De groep zelf bestaat vandaag de dag uit zo’n 20 tot 30 leden die vrijwel elke thuiswedstrijd aanwezig zijn. Extra knap gezien het gebrek aan sportief succes de afgelopen jaren.

Tailgate

Deze (lange) ultrageschiedenis bij een Amerikaanse club is ook mij in eerste instantie niet bekend. Ik krijg het allemaal te horen bij de Tailgate (een typisch Amerikaans fenomeen dat neerkomt op massaal zuipen en vlees vreten vanuit de kofferbak) die de ultras organiseren. Daarvoor ben ik uitgenodigd nadat ik contact zocht met de ultras voor de derby tegen LA Galaxy. En dus krijg ik nu alles te horen over de geschiedenis van de club en de supporters terwijl ik borden watermeloen naar binnen schuif.

Zo hoor ik over de haat richting LA. Een stad die ze in de Bay Area maar nep vinden. Een plaats waarin iedereen zich beter voordoet dan hij of zij is. Qua afstand liggen de steden, voor Amerikaanse begrippen, dicht bij elkaar. California Clasico wordt de derby tussen SJ Earthquakes en LA Galaxy al jaren genoemd.

Sinds het nieuw onstaan van LAFC als tweede club in Los Angeles is de boel echter nogal wat opgeschud in het voetballandschap van Californië. Een nieuwe club met al het spektakel wat daar bij komt kijken. Grote namen zoals Chiellini en Carlos Vela en goede resultaten (1 MLS Cup en 2 Supporters’ Shield). LAFC trekt vanaf het begin ook veel gloryhunters. Daarom is het voor San Jose bijna lastig om te kiezen tussen de twee. “You’d almost start to respect LA Galaxy at this point” is wat ik daarover te horen krijg.

We’re from the bay and we fuck LA

Met de nadruk op het woordje ‘almost’. De haat is nog altijd springlevend. Dat merk je ook wel wanneer de corteo zich in gang zet. “We’re San Jose, we’re from the Bay and we fuck LA” is het liedje dat als eerste wordt ingezet. En zo zetten we koers richting het stadion, met af en toe een pauze om wat andere liedjes in te zetten. De lokale sheriffs houden de boel strak in de gaten.

Het is zeker niet mijn eerste corteo, maar het gevoel om als grote groep zingend door de straten te trekken terwijl iedereen je aanstaart gaat nooit vervelen. Dat het in Amerika is – een land dat totaal die cultuur niet heeft – maakt het extra bijzonder. In elk land is het verschillend, maar het gevoel blijft hetzelfde. Hoe erg die cultuur nog onbekend is, is wel te zien aan de reactie van de ‘normale’ supporters. Ik denk dat ik in mijn leven nog nooit zoveel gefilmd ben als tijdens deze march to the match. Iedereen kijkt vol verbazing naar de San Jose ultras.

In de tunnel naar de tribune toe worden nog eens een paar liedjes ingezet, die door de galm extra hard klinken. Als we deze tunnel verlaten en het stadion betreden staan er alweer tientallen mensen met de mobiel in de aanslag om alles te filmen. Zo voelt het dus om een Hollywoodster te zijn. De San Jose Ultras trekken zich er weinig van aan en beginnen de voorbereidingen voor de naderende strijd om Californië.

Skydivers

Het stadion waar vandaag wordt gespeeld is niet de vaste thuisbasis van de Earthquakes. Voor de derby wordt uitgeweken naar het Stanford Stadium, gelegen iets buiten San Jose. Stanford zelf staat vooral bekend om haar universiteit en is een beetje ‘High Class’ – Tiger Woods begon er zijn golfcarrière . Het stadion zelf wordt tegenwoordig gebruikt voor College American Football door de Stanford Cardinals. Voor de verbouwing die de capaciteit verlaagde naar 50.000 werd het stadion echter vaker gebruikt voor voetbal.

Op het WK 1994 werd, voor het oog van meer dan 80.000 toeschouwers, onder meer de 1/8e finale tussen Brazilië en de Verenigde Staten en de kwartfinale tussen Roemenië en Zweden afgewerkt in het Stanford Stadium. Ook na de verbouwing heeft het stadion nog altijd wel wat moois. De San Jose ultras nemen plaats aan de ene korte zijde. Aan de overkant zit de Seismic Union – een groep van de Earthquakes waar de San Jose Ultras geen hoge pet van ophebben. Als ik ze zo in de weer zie met opblaasbare klappers snap ik wel enigszins waarom. Bovenin de hoek verzamelt een vak vol uitsupporters uit LA zich.

Er valt veel positiefs te zeggen over de cultuur vandaag, maar het blijft natuurlijk wel een Amerikaans sportevenement. Buiten het stadion worden artikelen verkocht van de lokale clubs in het basketbal, honkbal en American Football. Er lopen veel mensen rond in willekeurige voetbalshirts (Leicester City, Atletico Madrid of Argentinië). Bij de catering kan je Shrimp Tempura Roll of Movie Box Candy halen. Voor de wedstrijd landen er skydivers met Amerikaanse vlaggen op de middenstip en net voor de aftrap wordt het volksklied live gezongen. In de rust staat er nog een hiphop halftimeshow gepland. Het blijft natuurlijk wel de U-S-A.

Battled through the storms

Maar goed we zijn hier vandaag juist ook om te kijken naar de on-Amerikaanse dingen bij San Jose Earthquakes. Bij de opkomst van de spelers wordt er een spandoek uitgerold. “We battled through storms to reach blue skies”. Hierna worden op de eerste ring meerdere flinke blauwe potten afgestoken terwijl enkele supporters wat shooters afsteken. Een prima pyro-actie. Het zorgt voor beelden die maar weinig mensen kennen van de MLS.

Ook de sfeer is aanzienlijk beter dan verwacht. Geen cringy Fight and Win taferelen in San Jose. Duidelijk is wel dat het ultrasfenomeen vooral heel populair is bij immigranten. Het Mexicaanse gehalte lijkt op het eerste oog erg hoog; iets wat natuurlijk een positieve weerslag heeft op de sfeer. In Mexico weten ze wel hoe het er  aan toe hoort te gaan bij voetbalwedstrijden. Ook zitten er veel gasten uit Oost-Europa (o.a. Roemenië en Wit-Rusland) bij de groep.

Er zijn veel liedjes tegen LA en het regent middelvingers na elke gemiste kans of corner aan de zijde van de ultras. Bij Seismic Union doen ze gedurende de eerste helft nog wat pyro. Domper voor de sfeer is wel wanneer de bezoekers uit Los Angeles op voorsprong komen. In het uitvak worden enkele rookpotten afgestoken. Gek genoeg steekt Seismic Union na de tegentreffer ook weer wat rook af. Ongelukkige timing.

Shirts uit

Vlak voor rust wordt de hoop echter weer teruggebracht. Sinds de openingstreffer van Los Angeles dringen de gasten uit San Jose steeds meer aan en dit heeft eindelijk effect. De terechte gelijkmaker valt en de supporters gaan uit hun dak. De shirts gaan massaal uit en de inhoud van meerdere bekers vliegt over de tribune. De supporters haken in en gaan op vol volume met een goed gevoel de rust in.

Van dat goede gevoel blijft na de rust echter weinig over. We zijn nauwelijks weer aan het voetballen of de bezoekers komen wederom op voorsprong. Nu zijn het de supporters van LA Galaxy die kunnen juichen. Teleurstelling aan de kant van de Earthquakes. De steward naast me vraagt ondertussen aan mij hoeveel minuten er eigenlijk nog gespeeld moeten worden… Het voetbal blijft wennen voor Amerikanen.

Scabs with pus

Vanaf de 60e minuut gaan de Ultras San Jose ondanks de achterstand door met enkele geplande tekstdoeken. Elke tien minuten verschijnt er een nieuwe boodschap.
Angel City Business: selling your souls and each other
Throwing your own under the bus • ACB are scabs with pus
League’s darling no more, all your glory went out the door.
If things don’t improve, LAFC would welcome you

De eerste twee doeken richten zich op de ultras van de tegenstander en hun vermeende gebrek aan principes. De laatste twee doeken gaan over de veranderde status van LA Galaxy. Waar die club vroeger dé hippe en populaire club van de MLS was met David Beckham in de gelederen, is die rol nu overgenomen door de nieuwe stadsgenoot LAFC. Tegelijk wordt er met het laatste doek nog even een steek gegeven richting de gloryhunters bij LAFC.

Hoongelach

Ergens rondom het derde tekstdoek gebeurt datgene waar de supporters al de hele helft op hopen. De 2-2 valt binnen. Feest bij het gehele Stanford Stadium op één vak na. Hierna zijn het echter weer de gasten die het initiatief nemen. Een spectaculair slot ontvouwt zich. Elke afgeslagen aanval mag rekenen op gejuich alsof het een doelpunt betreft.

Tot de scheidsrechter in de 90e minuut naar de stip wijst dankzij een vermeende overtreding in de 16 meter. Het uitvak neemt alvast een voorschot op een legendarische derby-overwinning. Maar dat is buiten de VAR gerekend. Weg is de penalty. Het hoongelach uit San Jose daalt over het bezoekersvak heen. Nu een punt gered is worden de laatste beetjes vuurwerk afgestoken. De derby eindigt in 2-2.

De spelers hebben het veld nog nauwelijks verlaten of de lichten van het stadion gaan uit. Er is een vuurwerkfeest vanwege het naderende 4th of July. Misschien is het de jetlag en 24 uur zonder slaap, maar na twee minuten nieuwjaarstaferelen vind ik het wel mooi geweest. In een volledig donker stadion blijven de rest van de toeschouwers nog een kwartier lang vuurwerk kijken. Helemaal snappen zal ik die Amerikaanse voetbalcultuur zeker niet. Maar hij bleek vanavond toch mooier dan verwacht.