Murals kleuren het straatbeeld

“Elke muurschildering van een voetballer vertelt niet alleen zijn verhaal, maar ook dat van de duizenden fans die hem ondersteunen”, is een quote van VI. Voetbal en graffiti is van alle tijden. Kunstzinnig, territoriaal of gewoon een statement. Clubs, fans en voetballers zie je overal in het straatbeeld terug. Je mag dit echter al lang geen graffiti meer noemen, misschien is ‘Nachtwacht 2.0’ wel een benaming die meer recht doet aan deze muurschilderingen. Of, zoals ze dat in Engeland zeggen: de Murals. Wij nemen je mee in de fascinerende wereld van deze muurschilderingen.

Wat zijn het

Een Mural is een groot schilderij of kunstwerk dat op een muur of een groot oppervlak wordt aangebracht en heeft een sterke visuele impact. Murals worden vaak ingezet om een sociaal, cultureel of politiek statement te maken. Murals kleuren het straatbeeld en worden steeds vaker gebruikt om clubs, spelers en fans te vereeuwigen. Groots. Indrukwekkend.

Daarbij zien we een flinke verandering de laatste jaren. Niet meer een vlugge clubnaam, een logo of statement, maar tot in de kleinste details uitgedachte ontwerpen. Afbeeldingen die niet alleen iets zeggen over de geportretteerde persoon maar tegelijkertijd ook over de hand van de kunstenaar.

We zien daarbij ook dat het niet alleen spelers zijn die de mooiste en meeste doelpunten maken om een eeuwige plek op de muur te krijgen. Of spelers met de meeste wedstrijden voor hun club. Het zijn juist die unieke momenten in een clubgeschiedenis die voor altijd worden vastgelegd.

Wie maken ze?

Het vraagt weinig fantasie om je voor te stellen dat de ‘muurbekladders’ van vroeger niet lang na hoefden te denken over het ontwerp. Een clubnaam, wat onvriendelijke spreekkoren over de aartsrivaal of gewoon een korte strijdkreet. Illegaal en buiten het zicht van de autoriteiten, de club en andere fans.

Hoe anders is dat nu. We hebben tegenwoordig te maken met straatartiesten. Kunstenaars die van graffiti hun passie en leven hebben gemaakt. En graffiti mag je dit echt al lang niet meer noemen. ‘Messi’s met een spuitbus’ doet meer recht aan deze kunstenaars.

We zien steeds meer georganiseerde initiatieven waarin clubs, fans en kunstenaars intensief samenwerken. En de lokale politie(k) actief meedenkt. Een mooi voorbeeld daarvan zien we in Engeland waar het kunstenaarscollectief  Murwalls actief is. Steeds meer Murals in Engeland komen van de hand van dit kunstenaarscollectief. Samen kleuren zij het voetbal en ons leven.

Grondgebied

Wat wel van alle tijden is dat Murals door supporters worden gebruikt om een statement te maken of duidelijk te maken op wiens ‘grondgebied’ je komt. Ga je bijvoorbeeld naar Millwall FC in Londen, dan moet je door een donker en wat obscuur ogend tunneltje om het stadion te bereiken. Dit is onderdeel van de totale Millwall-beleving.

“No one likes us we don’t care” is de geuzenleus van de Millwall-supporters. Dit is hun gebied. Een statement om duidelijk te maken wie de baas is in ‘The Den’. Om dit statement extra benadrukken te maken is in de tunnel een brullende leeuw geschilderd. Een leeuw vol in de aanval. Klaar om de tegenstander kapot te maken. Welkom in de leeuwenkooi. Bedoeld om het rauwe randje van Millwall, wat overigens tegenwoordig echt wel meevalt, in stand te houden.

Identificeren

Voetballers zijn zich meer dan ooit bewust zijn van een eigen karakteristieke stijl. En dan vooral in het ‘cameramoment’. Intikker of wereldgoal. Het maakt niet uit. Hoe wil je dat de wereld naar je kijkt. De tijd ligt ver achter ons dat voetballers alleen bezig waren met wat op het veld gebeurt. Voetballers zijn een uniek commercieel (beeld)merk. Spelers en hun entourage zijn zich steeds meer bewust van de marketing hierachter. Fans en liefhebbers gaan daar goed op en identificeren zich graag met deze voetballers.

Voor muurkunstenaars een cadeautje en inspiratie voor een uniek karakteristiek ontwerp. En tegelijkertijd ook de grootste uitdaging. Het grote publiek neemt al lang geen genoegen meer met een vage gelijkenis en wil zich kunnen identificeren met de (voetballer op de) Mural. Juist specifieke (gezichts)kenmerken en wedstrijdbepalende momenten moeten naadloos aansluiten op de herinnering van de fans.

Wilfried Zaha

Wilfried Zaha, voormalig cultspits van Crystal Palace, is zo’n speler die dit maar al te goed begrijpt. De Ivoriaan, die het grootste deel van zijn speelcarrière onder contract staat bij ‘The Eagles’, is extreem geliefd bij de fans van de Londense club. Door zijn doelpunten. Maar vooral ook door zijn niet aflatende inzet. Zijn eigen speelwijze. Zijn karakteristieke poses na weer een doelpunt. En de interactie met de fans.

Genoeg voor de straatartiesten van Murwalls om Zaha tegenover Selhurst Park te vereeuwigen. Kom je lopend vanaf het Londense metrostation Norwood Junction, dan kan je deze niet missen.

One of our own

Murals worden ook gebruikt om de buurt (h)erkenning te geven. “He’s one of our own” is een uitspraak waar veel supporters goed op gaan. De herkenbaarheid van voetballers die opgegroeid zijn in de wijk en vanaf de jongste jeugdelftallen de ultieme stap naar het eerste elftal maken. Een local. Bij voorkeur vanaf kinds af aan al fan van de club. Van vader op zoon.

We zien steeds vaker dit soort spelers die een eerbetoon krijgen in de stad. Het maakt stad en club één. Maar het is ook een manier om waardering uit te spreken naar eigen jeugdproducten. Die laten zien dat clubliefde nog wel degelijk telt.

Een mooi voorbeeld is de Mural van Tottenham Hotspurs all-time topscorer Harry Kane. In Noord Londen is de aanvaller vereeuwigd met een schitterende karakteristieke Mural. Grappig feit is wel dat de geboren Londenaar Kane, die van 2004 tot 2023 op de loonlijst staat bij ‘The Spurs’, zijn eerste voetbalstappen in de jeugdopleiding van de grote aartsrivaal Arsenal zette.

Vanaf het seizoen 2013-’14 is Kane basisspeler op White Hart Lane om daar heel wat jaren te spelen voordat hij richting Bayern München vertrekt. In Noord-Londen hebben de fans hem in ieder geval vergeven dat hij ooit in het rood van de buren zijn voetballeven is begonnen. Niet in het minst door de vele goals van de spits tegen de aartsrivaal.

Genoeg doelpunten in ieder geval voor een mooie muurschildering. Om daarmee vereeuwigd te worden als all-time topscorer van de club. Voor Kane een meer dan terechte compensatie voor een lange en imposante carrière zonder enige hoofdprijs in Engeland.

Inspiratie

Voor voetbalsupporters zijn herinneringen een wezenlijk onderdeel van het fan zijn. Het zijn die momenten waar supporters jaren later nog steeds op terugvallen. Momenten die niet alleen in het geheugen staan gegrift maar voor het nageslacht zijn vereeuwigd. Momenten van pure heldenverering. En die voor eeuwig inspireren. Een bron van inspiratie voor straatkunstenaars.

Juist die Murals kenmerken zich door karakteristieke elementen. Een pose, een beslissend ‘fotomoment’ of een inspirerende quote. Voetballers, maar ook bekende trainers zoals Jürgen Klopp en Pep Guardiola, worden ingezet om jongeren te inspireren.

En dat levensecht op de muur geschilderd. Iedereen die tijdens dit stukje voetbalhistorie in het stadion was of achter de buis zat gekluisterd, zal dit direct herkennen. En opnieuw de emotie van toen voelen. Juist die emotie maakt een Mural zo uniek.

Manchester

We zien dat Murals daarmee dus veel verder gaan dan een plaatje van voetbalhelden. Het plaatsen van Murals is een (sub)cultuur geworden waar steeds meer de nadruk komt te liggen op eigen creativiteit. Als er één stad is die dat goed zichtbaar maakt dan is het wel de Engelse stad Manchester. De Noord-Engelse metropool is een creatieve broedplaats voor gevestigde namen en opkomend talent.

Maar ook in steden als Londen en Liverpool is er genoeg te zien. Sommige bekend en eenvoudig te vinden. Als toeristische trekpleister aangewezen. Murals zijn overal en over de hele wereld. En wil je echt nog een keer een uniek stukje heldenverering zien dan is de Italiaanse stad Napoli, met de vele imposante muurschilderingen van hun held Maradona, absoluut een aanrader.

Of zoek het lekker wat dichter bij huis, ook in Nederland is de ‘Mural-cultuur’ in opkomst. Ga daarbij ook vooral zelf op zoek te gaan naar de ‘hidden gems’. Laat je verrassen en ontdek hoe deze kunstenaars met Murals het voetbal en ons leven kleur geven.