Oranjekoorts: voetbal en vincken in Leipzig

De Oranjekoorts stijgt in Nederland. Na de heerlijke beelden uit de verschillende steden van tienduizenden Schotten, Hongaren, Oostenrijkers en Nederlanders besef ik nog meer hoe belangrijk de supportersbeleving is en hoezeer ik die bij het Corona EK in 2021 en het WK in Qatar heb gemist. Waar voor het EK de socials volstroomden met kritiek op met wortels en tulpen verklede clowns vonden wij het een mooie kans om het Nederlands elftal als supporter te volgen. En dat is ons prima bevallen in de eerste wedstrijd tegen Polen in het Volksparkstadion van Hamburg. Daarom vandaag vol goede moed en met oprecht veel zin naar de ontmoeting met Frankrijk in Leipzig.

Franchise clubs

Al voor de loting hoop ik dat we naar Leipzig mogen. Ik heb er de laatste jaren uitwedstrijden tegen Ierland en Frankrijk voor bezocht om wat punten te verzamelen om de kans op kaarten te vergroten voor het geval dat we naar Leipzig mogen. Waarom? Omdat ik als het gaat om Red Bull clubs zo principieel ben dat ik er geen account aan wil maken. Als je dan wel alle stadions wil bezoeken lukt alleen in het uitvak of op een eindronde.

Omdat Ajax altijd voorrang heeft op groundhoppen ben je afhankelijk van speelschema’s. Er lijkt een soort speelschemavloek op dit soort stadions te rusten. En toen ik dit jaar eindelijk een wedstrijd als MK Dons tegen AFC Wimbledon kon bezoeken en de uitvakkaartjes waren geregeld ging die pot niet door omdat Wimbledon een international had. De wedstrijd werd maanden later op een dinsdagavond ingehaald.

Zentralstadion

Als je bij het stadion aan komt lopen zie je een enorme toren op een grote wal liggen. Die wal is meteen een van de verhalen dat het stadion ons verteld over de geschiedenis van de stad. De wal is namelijk gevuld met het puin dat na de Tweede Wereldoorlog opgeruimd moest worden. Sterker nog, toen het Zentralstadion in 1956 opende, vormden de met tribunes bezette wallen met 100.000 plekken het grootste stadion van Duitsland. De eerste bespeler, Sachsen Leipzig, ging failliet en opvolger Chemie Leipzig trok veel te weinig bezoekers. Dat maakte in 2010 de weg vrij voor RB Leipzig dat het Stadion am Bad in het vijftien kilometer naar het westen gelegen Markranstadt verruilde voor de in 2004 opgeleverde nieuwe Red Bull Arena. Een stadion dat volledig is gebouwd in het oude Zentralstadion.

Het Zentralstadion was ook vaak de thuisbasis van interland van de Deutsche Demokrtatische Republik (DDR). Het land werd in 1976 Olympisch kampioen in Montreal maar wist verder weinig goede resultaten te boeken. Deels ook door geopolitieke moeilijkheden. Zo kregen de spelers voor de WK kwalificatie van 1964 geen visum voor de uitwedstrijd tegen Nederland. In 1990 speelde de DDR haar laatste interland. Na de val van de muur kozen meerdere spelers voor een interlandcarrière bij het ‘Duitse’ elftal. Zo werd Matthias Sammer uit Dresden, die 23 interlands voor de DDR speelde en scoorde in de laatste interland van de DDR ooit, Europees kampioen met Duitsland in 1996. Hetzelfde jaar waarin hij ook werd verkozen tot Europees voetballer van het jaar.

SSV Fussball-Club Markranstadt 1912

In 1912 werd FC Markrandstadt opgericht. Na in totaal zes, vooral kleine, naamswijzigingen en tijdelijke fusies werd de licentie in 2009 overgedragen aan RB Leipzig. RB staat voor RasenBallsport omdat Red Bull niet mag van de Duitse voetbalbond. Een van de trucjes die Red Bull gebruikt om de regels te omzeilen. Want iedereen associeert de RB natuurlijk gewoon met Red Bull. De energiedrankjesfabrikant beloofde een transferbudget van 100 miljoen euro en daarnaast om de club in acht jaar te laten promoveren naar het hoogste niveau van Duitsland. En dat lukte. Want inmiddels komt SSV Markrandstadt uit in de Sachsenliga, vroeger de Landesliga Sachsen, het zesde niveau van Duitsland. En RB Leipzig? Dat promoveerde in 2010, 2013, 2014 en 2016 vier keer in zeven jaar.

RasenBallsportverein Leipzig

Dit weekend is me ook onderweg door andere liefhebbers gevraagd waarom ik dan zo’n hekel heb aan Red Bull Leipzig. Het gaat me nog niet eens zo zeer om het verschil in budget. Want traditionsvereinen als Schalke en HSV hebben met stevige sponsoren en een enorme achterban vooral last van slecht beleid. Wat me vooral stoort is dat ze een club overnemen. De clubkleuren veranderen van blauw wit naar rood wit. De naam veranderen en de regels daaromtrent omzeilen met RasenBallsport en ze de club verhuizen naar een andere stad.

Vervolgens is er nog de 50+1 regel. Een regel die in 1998 in het leven is geroepen door de Duitse voetbalbond en die kortgezegd inhoudt dat fans altijd 50+1 procent zeggenschap en eigenaarschap moeten hebben. Uitzonderingen werden gemaakt voor Bayer Leverkusen, Hoffenheim en Wolfsburg omdat daar investeerders al meer dan twintig jaar investeerden of soms zelfs oprichters waren. Ook hier omzeilt RB Leipzig de regels. In het begin werden 17 medewerkers lid gemaakt. Daarna werd het lidmaatschapsgeld naar duizend euro verhoogd. Daarmee bereiken ze twee dingen. Allereerst dus de 50+1 regel en daarnaast ziet de UEFA niet dat RB Leipzig en Red Bull Salzburg van dezelfde eigenaar zijn.

Multi-club-ownership-model

En tenslotte de transfer van Sabitzer. Rapid Wien wilde de sterspeler niet verkopen aan de rivaal uit Salzburg. Vervolgens kocht RB Leipzig de speler om hem direct door te verhuren aan Red Bull Salzburg. Op papier niet dezelfde eigenaar, maar in de praktijk wel zo handelend. Een probleem dat met de grotere consortia als de City Football Group. Het Belgische De Tijd onderzocht het en concludeerde dat minstens 190 clubs deel uitmaken van zo’n ‘multi-club ownership’-model (MCO) en dat er wereldwijd is sprake van zeker 62 holdings die twee of meer clubs in portefeuille hebben.

Leipzig

En dan heb ik het nog niet eens over de oneerlijke concurrentie voor de traditionele clubs. Denk aan Chemie Leipzig, uitkomend in de regionalliga nordost. Of Lokomotive Leipzig, ook spelend op het vierde Duitse niveau en in 1987 nog verliezend finalist toen Ajax de Europese beker van bekerwinnaars won. Twee redenen waarvoor ik wel naar Leipzig af zou willen reizen. Zeker na dit weekend. Want de stad Leipzig viel me alleszins mee. Leipzig, dat in 1943 door de geallieerden werd gebombardeerd, staat bekend als het centrum van de boekdrukkunst en als het centrum van pro democratische protesten in de DDR tijd. Beginnend met enkele honderden demonstranten op 4 september 1989 en uitgroeiend tot 500.000 demonstranten op 6 november. Drie dagen later viel de muur.

Het centrum van Leipzig herbergt veel mooie indrukwekkende gebouwen. Vooral rondom de universiteit en de Alter Marktplatz komen liefhebbers van grote, statige en mooie gebouwen goed aan hun trekken. En net die gebouwen vormen de achtergrond van weer een oranjemars. Volgens de politie zijn er veertigduizend Nederlanders afgereisd naar Leipzig. Als we de mars zien passeren en wij in tegenovergestelde richting ervan de fanzone binnen wandelen lijkt het alsof er 39.800 ook daadwerkelijk meelopen. Wij kijken op ons gemak, met een broodje, een drankje en wat Oostenrijkers naar de eerste helft van Polen tegen Oostenrijk. Om net na zevenen op het gemakje richting het stadion te lopen. Onderweg genietend van de verkeersborden en lantaarnpalen waar de stickeroorlog tussen de verschillende Leipzigse clubs stevig woedt.

RB Arena

Het ontstaan van het stadion heb ik al besproken. Dat het eigenlijk best wel een tof stadion is heb ik nog niet gezegd. Het zijn twee tweede ringen die zich beperken tot de lange zijdes. Het gevolg is dat je vanaf een deel van de tweede ring goed in contact staat met een deel van de eerste ring, wat de sfeer ten goede komt. Een sfeer die ook vandaag weer met vlagen prima is. Zowel buiten als in het stadion is het Oranje in aantallen blauw de baas. Net zoals zondag tegen Polen zie je in de Nederlandse vakken veel minder Franse shirtjes dan andersom. Zelfs in de fanatiekste Franse vakken zien we hele plukken oranje. En de neutrale vakken kleuren vrijwel geheel Oranje.

Wij schatten de verdeling op 25.000 Nederlanders, 15.000 Fransen en de overige 6.000 neutraal. En die oranje muur ziet ook gewoon heel erg vet uit. Al zal ik nooit begrijpen dat er dan toch nog mensen het blauwe uitshirt meenemen. Zeker als je tegen een land speelt met blauw als kleur.

Vocaal gaat het aan Nederlandse kant met vlagen massaal. Je ziet supporters en groepen opspringen als iemand iets inzet. Wachtend op de kans te gaan staan en zich te laten horen. Het zou goed zijn als de KNVB mogelijk maakt dat ook op dit soort potjes de fanatieke supporters elkaar makkelijker op kunnen zoeken. Meerdere keren staan twintigduizend in het oranje gehulde supporters de elf op het veld vocaal aan te moedigen.

Staan is sfeer

Dat staan is wel nog een ding. Het is mooi om te zien dat honderden Oranje supporters zitten te popelen om op te springen en elke kans ook aangrijpen. Er hoeft maar iemand iets in te zetten en tientallen springen op, de armen geheven, en meezingend. Meerdere keren staat de hele tweede ring mee te zingen. Nu nog een uitgebreider repertoire en het begint echt ergens op te lijken. Des te jammerder dat het “Wij houden van Oranje” net niet oversloeg van de eerste naar de tweede ring.

Wat ook lekker is om te zien is het meeleven. Bij een scheidsrechterlijke beslissing die de wenkbrauwen doet fronsen springen verschillende supporters breed gesticulerend op. En na de afgekeurde goal vliegen ook behoorlijk wat bekers bier richting veld. Klein puntje van aandacht is wel dat al diegene die dat doen vanaf de tweede ring er beter mee kunnen stoppen. Je komt niet zo ver met je beker en je raakt er mede supporters mee. En die dingen kunnen best hard aankomen.

Achtste finale

Na het laatste fluitsignaal lopen we, door de afgekeurde goal, toch wat teleurgesteld weg. Van de andere kant, het is toernooivoetbal. Met 4 punten uit twee wedstrijden kan het bijna niet mis gaan om ons te kwalificeren voor de achtste finale. Als we hetzelfde resultaat halen als Frankrijk en niet van Oostenrijk verliezen als groepshoofd. Mocht dat niet lukken als tweede of derde. Worden we groepshoofd dan spelen we dinsdag 2 juli om 21:00 in Leipzig tegen de nummer 2 van de poule van poule F, waarschijnlijk Turkije of Tsjechië. Worden we tweede in de poule, dan spelen we maandag 1 juli om 18:00 tegen de nummer 2 van de poule van België.

Oranjekoorts

Welke het ook wordt? Er zal weer een oranje invasie volgen. Met steeds meer voetbalvolk en steeds minder clowns en carnaval. Een beweging die ik met plezier volg. En waar ik vooral aan toe wil voegen dat al die liefhebbers die hier ook blij mee zijn er beter onderdeel van kunnen zijn dan aan de zijkant kunnen blijven staan. Waar het WK van 1994 het voetbalvolk afhaakte moet het EK van 2024 de comeback worden van het voetbalvolk. Dinsdag helaas niet naar Berlijn. Iedereen die wel gaat, enjoy. En ga je naar Berlijn maar heb je nog geen tickets? Op de officiële website verschijnen geregeld nog kaartjes in de resale. En maak ons trots!