Help! Waar zijn de toeschouwers naartoe?

Het had iets ontluisterend, die videoboodschap waarmee de spelers van AC Milan vorige week hun fans opriepen om toch maar af te zakken naar San Siro voor de derby tegen stadsrivaal Inter. De rossoneri hadden immers becijferd dat er slechts 55.000 van de beschikbare 80.000 tickets de deur zouden uitgaan. In een vrij recent verleden zouden de Milanezen elkaar aan de ingang van het stadion nog vertrappeld hebben om toch maar de laatste toegangstickets te bemachtigen…

Daags na die videoboodschap werd het pas echt schrikken voor zowel voetbalbonzen als liefhebbers. Tijdens de tweede speeldag van de Europa League bleven vele stadions immers grotendeels leeg. Sommigen boden zelfs een haast apocalyptische aanblik. In Athene werd Panathinaikos-Tottenham voor haast lege tribunes afgewerkt. Voor de topaffiche PSV-Napoli liep het Philipsstadion niet eens voor 3/4e vol. In Bazel-Genk en Club Brugge-Maritimo was het stadion slechts voor de helft gevuld en in Roemenië kregen we zelfs geen enkele fan in beeld.

Schrijnend en onrustwekkend. Het was ook de UEFA niet ontgaan, die de dag erna een communiqué verspreidde waarin de clubs werden opgeroepen om voldoende respect te tonen voor de Europa League competitie. Het pamflet was in de eerste plaats gericht tegen het massaal opstellen van reservespelers, maar de onderliggende boodschap verwees overduidelijk naar het verschijnsel van de lege tribunes.

Nu moet de UEFA de hand ook wel in eigen boezem steken. Wie jarenlang zo kwistig de miljoenen in het rond strooit tijdens het Champions League tornooi, moet zich nadien niet verbazen dat clubs en toeschouwers hun neus ophalen voor de broodkruimels die nog overblijven in de Europa League. Zo degradeer je je eigen competitie tot de tweede klasse van Europa. En dat is doodzonde, want op zich is de Europa League best een aardige competitieformule met tal van interessante affiches tussen Europese traditieploegen.

Maar het probleem van de tanende belangstelling is geen exclusief probleem van de Europa League. We haalden al het voorbeeld van AC Milan aan. Totaal geen verrassing voor wie de serie A een beetje volgt. De stadions in het calcio lopen leeg. Akelig leeg… Eenzelfde verhaal in Spanje. De noordelijke landen (Engeland, Duitsland, Nederland) houden voorlopig stand, al is het in de Engelse en Duitse tweede klasse ook bij momenten huilen met de pet op. In België begint de negatieve trend zich ook door te zetten. Vorige week nog publiceerde het weekblad Voetbalmagazine cijfers waaruit blijkt dat liefst 13 van de 16 eersteklassers dit seizoen hun toeschouwersaantallen danig zien teruglopen.

Naar de oorzaken van het dalende stadionbezoek is het voorlopig gissen geblazen, al lijken twee factoren toch een bepalende rol te spelen.

Om te beginnen zijn er de dure toegangsprijzen. In tijden van langdurige economische crisis en massaal banenverlies is het logisch dat mensen eerst gaan snijden in hun ontspanningsbudget. En dus het voetbalstadion vaker links laten liggen. Het is dan ook geen toeval dat de Zuid-Europese landen, waar de crisis het felste woedt, het hardst met de dalende supportersaantallen worden geconfronteerd.

Daarnaast is er het aspect televisie. Het overaanbod op de vele digitale sportkanalen heeft van het voetbal een marketingproduct gemaakt, en de edele balsport onderworpen aan de wetten van vraag en aanbod. En binnen een vrije markteconomie zijn die gekend: overaanbod leidt tot verzadiging, en dat mondt op de langere duur uit in desinteresse.

Koppel bovendien een digitaal televisieabonnement aan dure toegangsprijzen en het plaatje is helemaal rond: waarom nog naar het stadion trekken als je de match vanuit je warme luie zetel kunt volgen? En dan moet het nog winter worden.

De hondstrouwe fan die wel wekelijks de tribune bevolkt om door weer en wind zijn ploeg aan te moedigen, zou er ontmoedigd van raken. Nog even en hij komt op de lijst van met uitsterven bedreigde soorten terecht. Niet dat de voetbalbestuurders er wakker van zullen liggen: die houden hun toegangsprijzen hoog en tellen tevreden het geld dat de nieuwste televisiedeal hen heeft opgeleverd. Die exuberante spelerslonen moeten immers op tijd betaald worden. De lege tribunes nemen ze er dan wel bij…

Auteur: Peter Catthoor is freelance voetbaljournalist.