Hajduk Split – Dinamo Zagreb: de derby van Kroatië
Deze vrijdagochtend vertrek ik ietwat slaperig in de richting van het vliegveld. De vlucht van vandaag brengt me naar Split waar Hajduk het dit weekend zal opnemen tegen Dinamo Zagreb. Eenmaal aangekomen op het vliegveld zie ik een groepje jongens lopen met verschillende wit-blauwe sjaaltjes. Als ik ietwat beter kijk zie ik dat deze van Hajduk zijn. Ik ben deze ochtend dus niet de enige die de vlucht van Keulen naar Split maakt voor de voetbalwedstrijd van dit weekend.
Geschiedenis split
Voordat ik vertrek naar Split weet ik eigenlijk niet zo goed wat ik moet verwachten van de stad. Het is me bekend dat het een populaire vakantiebestemming is vanwege de mooie stranden en het aangename klimaat, maar dan houdt het toch ook wel snel op met mijn kennis. Voor vertrek zoek ik snel wat feitjes op over de stad: het is de tweede stad van Kroatië en de grootste van de regio Dalmatië. Als ik de geschiedenis in duik kom ik erachter dat de stad is opgericht als Griekse kolonie. Later hebben de Romeinen hier gehuisvest en is het de woonplaats geworden van keizer Diocletian. Laatstgenoemde liet er een groot paleis bouwen die ook naar hem vernoemd werd. Dit paleis vormt vandaag de dag nog steeds het hart van de stad. De kathedraal van Sint-Domnius is hierbij het meest opvallende kenmerk, goed zichtbaar vanuit het hele centrum.
Aan de rand van dit oude centrum is een standbeeld te zien dat bijna niet te missen is. Het is het standbeeld van Gregory Nin. Rond het jaar 900 was Grgur Ninski de bisschop van Nin. Wat hem bijzonder maakte was dat hij zich verzette tegen de paus en de kerk. Zo begon hij diensten te houden in de oude Kroatische taal in plaats van het Latijn. Door deze actie wordt hij gezien als een revolutionair die grote impact had op de Kroatische cultuur en ontwikkeling van het land. Tegenwoordig gaat voornamelijk het verhaal rond dat hij geluk brengt. Zo zou je over zijn grote linkerteen moeten wrijven voor wat geluk in het leven. Zelf vind ik dit soort dingen toch altijd maar wat onzinnig, dus het teenwrijven sla ik maar over.
De derby leeft
Aangekomen op het vliegveld van Split open ik mijn telefoon en zie ik dat de BBB (Bad Blue Boys) van Dinamo Zagreb al een bezoekje hebben gebracht aan het centrum van Split. Ze hebben deze morgen de Priva (boulevard van Split) volledig in blauwe rook gezet. Niet lang daarna volgt er een reactie vanuit Hajduk. Een doekje wordt getoond in Zagreb met de tekst: ‘vi ste navijački izuzetak, utakmice se ne igraju u petak’ wat zo ongeveer betekent: ‘Je bent een uitzondering voor fans, wedstrijden worden niet op vrijdag gespeeld!’ De derby van dit weekend begint bij mij nu ook steeds meer te leven.
Onderweg vanaf het vliegveld naar het centrum van split vallen mij de verschillende graffiti pieces op. De ultras van Hajduk (Torcida) laten duidelijk hun liefde voor de club zien op muren door de gehele stad. Elke muur wordt gevuld met de logo’s, teksten of andere verwijzingen naar hun trots: Hajduk Split. Zeker op de grotere toegangswegen kan je niet ontkomen aan de veelvuldige muurschilderingen van de Torcida.
Poljud Stadion
Eenmaal bij het stadion aangekomen ben ik toch wel onder de indruk van het stadion. Een grote betonnen bak, met in de kuil gelegen een schelpvormig bolwerk; het Poljud stadion. Het stadion is in 1979 speciaal gebouwd voor de Mediterraanse spelen van dat jaar. Het is destijds gebouwd (niet letterlijk uiteraard) en ook geopend door Joegoslavisch president Josef Broz Tito. Wat het stadion nog extra elan geeft is de open dakconstructie bij de tribunes op de korte zijde waardoor op de achtergrond de bergen zichtbaar zijn. Dit is door de architecten gedaan naar voorbeeld van de oude Griekse theaters.
Mišo Kovač
Naast de graffiti over Hajduk en Torcida valt mijn oog op een stencil wat door de gehele stad te zien is. Het gezicht van een man met zonnebril en niet te missen snor. Dit alles in het rood-blauw gespoten. Wie is deze man en wat betekent hij voor Hajduk? Dit houdt me toch enige tijd bezig en als ik een stuk tekst gespoten zie in dezelfde kleuren als het stencil ga ik toch maar even zoeken wat dit betekent. Op de muur staat geschreven: ‘ja ne mogu drugo nego da ga volin‘. Ik kan er niks aan doen dat ik van je hou. Dit blijkt de titel van een nummer door Mate Mišo Kovač, ofwel de man met iconische zonnebril en snor. Hij is een zeer populaire volkszanger die bekend is in heel Kroatië en een uithangbord is voor de regio Dalmatië.
In 1975 bracht hij het nummer ‘Ja ne mogu drugo nego da je ljubim‘ uit. Het refrein van dit nummer werd al jarenlang gezongen door de fanatieke aanhang van Hajduk en 46 jaar na dato is het zelfs speciaal voor Hajduk Split herschreven. Zo klinkt op de nieuwste versie: “op gelukkige dagen en op moeilijke dagen, kan ik niet anders dan van haar houden omdat Hajduk mij gelukkig maakt”.
Pre-matchday
Deze zaterdagochtend loop ik een rondje langs het stadion. Hier is het al een drukke bezigheid. Verschillende media staan interviews af te nemen en ook in de fanshop is het een aan- en afloop van mensen die nog een sjaaltje, shirt of sweater willen bemachtigen. Na hier gekeken te hebben besluit ik te gaan lunchen in het oude centrum. Het valt me op dat het centrum rond het middaguur al uitpuilt van de Hajduk-supporters die genieten van een hapje en een drankje. Ook bij de Covid-test locatie staat een grote rij Hajduk-supporters die snel voor de wedstrijd nog een test willen doen.
Tijdens het rondlopen in de stad zie ik een bericht voorbijkomen dat het stadion om 15:30 haar poorten opent. Dit verbaast me toch enigszins aangezien de wedstrijd pas om 18:00 begint. Bij het stadion aangekomen zijn de supporters rondom de thuisbasis aan het genieten van een drankje in de middagzon. Terwijl ik aan de andere kant van het stadion een politiemacht zich zie voorbereiden op de wedstrijd.
Aankomst bussen
Op een gegeven moment zie ik een peloton ME richting een café buiten het stadion lopen. Uit nieuwsgierigheid loop ik hier toch maar even heen om te kijken wat er gaat gebeuren. Het blijkt dat elk moment de uitsupporters van Dinamo kunnen arriveren. Die moeten natuurlijk wel even vriendelijk onthaald worden.
Een paar meter naast me vraagt een Engelse vrouw of het veilig is om hier te staan. Hier wordt door enkele lokale supporters ietwat weifelend op gereageerd. Dit blijkt niet ongegrond want als de bussen eenmaal aankomen gaan de middelvingers de lucht in en worden de anti-Zagreb liedjes ingezet. Vooral de teksten ‘’mrzim Dinamo’’ ofwel “haat aan Dinamo” doen het vandaag erg goed. Verder vliegt er een hoop glaswerk in de richting van de bussen. Hierop begeven enkele ruiten het. Ook van binnenuit de bussen worden enkele ruiten gesloopt. Bij enkele bussen hangen de uitsupporters uit de dakramen en gooien vanuit hier bierflessen naar de Hajduk-supporters. Dit is nou een mooi ontvangst en zet nu al de toon voor de wedstrijd!
De wedstrijd
Ongeveer een uur voor de wedstrijd neem ik plaats in het stadion dat op dat moment al goed gevuld is. Als de spelers van Dinamo beginnen met de warming-up volgt er een striemend fluitconcert, even later gevolgd door massale zang als de spelers van Hajduk het veld betreden. De stemming zit er al goed in. Gedurende de warming-up maken beide supportersgroepen zich klaar voor de wedstrijd. Bij de Torcida wordt een sector breed doek opgehangen terwijl in het uitvak het groepsdoek van de BBB wordt getoond.
Tijdens de opkomst worden aan de kant van Hajduk zeven doeken getoond die samen het woord TORCIDA vormen. De klassieke letters en de velletjes die daaromheen omhoog worden gehouden maken het een zeer mooi beeld.
Vanaf het eerste fluitsignaal zit Hajduk er goed op. Ook bij de spelers is duidelijk dat dit een derby is en dat bij een overwinning de aansluiting met de top weer gevonden kan worden. Dit resulteert in de eerste 10 minuten in enkele kleine kansen voor de thuisploeg. Gedurende de eerste helft komt Dinamo Zagreb echter steeds beter aan voetballen toe wat resulteert in enkele kansen met als grootste een kopbal op de paal vlak voor rust.
Aan het begin van de 2e helft valt het me op dat het uitvak steeds voller begint te lopen. In totaal zullen er zo’n 1500 uitsupporters aanwezig zijn. Als het uitvak helemaal vol is maken ze een steunbetuiging voor Oekraïne en valt er ‘Slava ukraini’ te lezen. Na deze sfeeractie besluiten ze niet zoals gebruikelijk alle velletjes richting het veld te gooien maar ze op het vak te houden. Dit is namelijk zeer goed materiaal voor het maken van een vuurtje. Alle velletjes worden verzameld en zo wordt een mooi vuur gecreëerd. Helaas besluit na enige minuten de brandweer het vak op te komen om deze toch maar uit te maken.
Maar naast het vuur van de BBB kan de Torcida natuurlijk niet achterblijven. Zij ontbranden halverwege de tweede helft zo’n 50 fakkels met daar doorheen een paar stevige knallen. En als de rook nog net niet helemaal opgetrokken is volgen er vanuit hetzelfde vak verschillende oranje rookbommen.
Een kwartier voor tijd besluiten de Dinamo supporters af te sluiten. Ze ontbranden nog enkele fakkels waarvan er ook enkele in de richting van het thuispubliek gaan. Dit wordt door de Hajduk-supporters niet in dank afgenomen. Wat volgt is een fluitconcert en het alom bekende “mrzim Dinamo”. Wat betreft het voetbal kabbelt het een beetje voort met af en toe nog wel een mogelijkheid voor zowel Hajduk als Dinamo. Maar wat duidelijk is dat deze wedstrijd geen winnaar gaat krijgen. Deze strijd om Kroatië blijft onbeslist.
Dit gastartikel werd geschreven door een van onze lezers
