Follow the Money – Manchester City onder het vergrootglas
Manchester City, bewierookt en omstreden. De blauwe kant van voetbalstad Manchester heeft het afgelopen jaar in alle opzichten de krantenkoppen gedomineerd. Zowel in positieve als negatieve zin schrijven ‘The Citizens’ (voetbal)geschiedenis. City heeft het imago van poenerig, decadent en een speeltje van een rijke oliesjeik. Het lijkt het ultieme recept voor gekocht succes en een megalomane organisatie die ver af staat van financial fairplay.
Inzicht achter de schermen
Met een serie artikelen vanuit het principe “Follow the Money” geven wij een unieke inkijk achter de (financiële) schermen. Daarmee geven wij inzicht hoe de financiële huishouding van de grootste voetbalclubs in elkaar steekt. In ons vorige artikel hebben wij in kaart gebracht hoe City Football Group, de eigenaar van Manchester City, is georganiseerd.
In dit deel van de reeks zoomen wij dieper in op de financiële huishouding van Manchester City. We besteden aandacht aan de financiële structuur en de commerciële kant van The Citizens. Ook de problematiek die nu speelt komt aan bod. Wij baseren ons niet alleen op publicaties van derden (waaronder een accountantsbureau), maar ook eigen analyses van de gepubliceerde jaarcijfers van Manchester City.
Vijf hoofdprijzen
Al jaren domineert Manchester City de top van de voetbalpiramide. In eigen land zijn de Noord-Engelsen al een aantal jaar ongenaakbaar en ook internationaal wint de blauwe grootmacht alles wat maar te winnen is. Het succesvolste jaar ooit in de clubhistorie werd op de valreep van 2023 afgesloten met het winnen van de wereldbeker. De vijfde hoofdprijs op rij in één kalenderjaar voor de grootste club ter wereld.
Architect achter het grote succes van ‘The Citizens’ is succesmanager Pep Guardiola. De Spanjaard heeft de afgelopen jaren met Manchester City de prijzenkast, en zijn CV, rijkelijk gevuld.
Als je wint, krijg je krediet. Als je niet wint, ben je niets, nul, ook al heb je gepresteerd in het verleden.
De winst van de wereldbeker voor clubteams plaatst Guardiola internationaal in het rijtje met grootste managers aller tijden. Als enige manager ooit weet hij de wereldbeker met drie verschillende clubs te winnen. Guardiola zal er alles aan willen doen om niet te verslappen. De honger van City naar nieuwe prijzen lijkt dan ook nog lang niet gestild.
Geen heden zonder verleden
Om de oneindige hunkering van vandaag van Manchester City naar successen te kunnen begrijpen, duiken we in het verleden van ‘The Citizens’. Geen heden zonder verleden: als er één club is waar dit voor geldt, dan is het wel Manchester City.
In de jaren ’80 en ‘90 was City een anonieme club, het team speelde zelfs voor even op het derde niveau van Engeland. Geen wedstrijden tegen Liverpool, Chelsea of aartsrivaal United. Maar uitwedstrijden naar de meest afgelegen plekken in Engeland. De fans werden getrakteerd op nederlagen tegen clubs als Oldham Athletic, Wycombe Wanderers (twee keer in één seizoen) en Lincoln City.
Als je toen een City aanhanger had voorspeld dat zijn club 30 jaar later de grootste en meest succesvolle club van de wereld zou zijn, dan was je vierkant uitgelachen. Ondanks de slechte resultaten bleven supporters trouw achter hun grote liefde staan, een liefde die nu dubbel en dwars wordt terugbetaald. In die periode bezochten nog steeds 35.000 trouwe supporters iedere twee weken het Maine Road stadion, het ‘Wembley of the North’.
In de fantastische documentaireserie Big Six DNA worden enkele supporters uit die periode gevolgd en krijgen we een mooi inkijkje in de fancultuur van ‘The Citizens’. Juist in de donkerste periode van de blauwen is het stadgenoot Manchester United dat floreert en zowel nationaal als internationaal de ene na de andere prijs wint.
Met nederlagen en gelijke spelen tegen kleine clubs als Wycombe Wanderers, Gillingham en Walsall is de enige kleur voor City supporters die van schaamrood. En laat dat nu juist de kleur zijn die ‘The Citizens’ zo verafschuwen. De stad kleurt die dagen al rood genoeg en City supporters hebben het gevoel dat de gifbeker helemaal leeg moet.
Van Maine Road naar Etihad
Uiteindelijk lukt het Manchester City om toch weer te promoveren naar de Premier League en daarmee krijgt het karakteristieke Maine Road nog een laatste eervol saluut. Na dat jaar gaat het stadion onder de sloophamer, één van de meest desastreuze en slechtste keuzes die een lokaal stadsbestuur maar kan maken.
Daar staat tegenover dat Manchester City een modern stadion terug krijgt dat aan alle eisen voldoet. De verhuizing naar het Etihad Stadium, dat plaats biedt aan 55.000 toeschouwers, is daarmee de grondlegger van het huidige succes. “Elk nadeel hep z’n voordeel” zei iemand ooit, al blijft de sloop van het ‘Wembley of the North’ een teleurstellende.
Populariteit
Met de recente successen van Manchester City neemt de populariteit van de club steeds meer toe. Het Etihad Stadium is iedere thuiswedstrijd tot de laatste stoel gevuld en kaarten voor een wedstrijd zijn net als in de rest van Engeland lastig te krijgen. Inmiddels hebben ‘The Citizens’ wereldwijd ruim 350 fanclubs, van Hawaii tot aan Nepal. Overal ter wereld is Manchester City en Pep Guardiola razend populair. Manchester City is daarmee niet alleen de grootste voetbalclub, maar inmiddels ook één van de allergrootste merken ter wereld.
Financiële situatie
Manchester City is de rijkste club van de wereld volgens het laatst gepubliceerde rapport van accountantsbureau Deloitte. Uit een analyse van de cijfers blijkt dat ‘The Citizens’ er uitstekend voor staan, over het seizoen 2022-2023 werd een recordwinst gehaald van ruim 90 miljoen euro.
Commercieel
Manchester City is commercieel waanzinnig hard gegroeid in het seizoen 2022-’23. Ten opzichte van het seizoen daarvoor is de omzet met ruim 100 miljoen euro toegenomen op alle fronten. Daarmee is de omzet van Manchester City gegroeid naar een recordhoogte van 731 miljoen euro en laat het concurrenten Liverpool (702 miljoen) en stadgenoot Manchester United (689 miljoen) ver achter zich.
Breaking the rules
Tot zover de ‘hosanna-stemming’ over Manchester City. Want niet alleen met de sportieve resultaten is de club de laatste tijd in het nieuws. De recentste nieuwsberichten over Manchester City gaan over heel iets anders. De blauwen uit Manchester worden ervan verdacht in een periode van 2009 tot 2018 structureel de financial fairplay-regels van de Premier League te hebben doorbroken.
Met name het feit dat ‘The Citizens’ structureel onjuiste financiële informatie hebben verstrekt over onder andere opbrengsten en sponsorinkomsten weegt hierin zwaar. Maar dat is niet het enige. Ook regels ten aanzien van salarishuishouding, ‘sustainability’ van de cijfers en spelerscontracten zouden niet goed zijn nageleefd door Manchester City. In totaal wordt City ervan verdacht in die periode van negen jaar meer dan 115 regels te hebben doorbroken.
Dit zijn regels die worden uitgegeven door de Premier League, de organisator van de hoogste Engelse voetbalcompetitie. Deze organisatie geeft jaarlijks een handboek uit met licentie-eisen waaraan alle deelnemende clubs moeten voldoen. Het niet voldoen aan deze licentie-eisen kan leiden tot straffen.
Punten in mindering
Dat dit serieuze consequenties kan hebben blijkt wel uit een recente straf voor Everton. ‘The Toffees’ zijn inmiddels schuldig bevonden aan het overtreden van slechts enkele financiële spelregels van de Premier League in het seizoen 2021-’22. Voor het beperkt aantal overtredingen heeft de club uit Liverpool alleen al tien punten in mindering gehad.
De verwachting is dat, op het moment dat Manchester City schuldig wordt bevonden, de club een zware straf boven het hoofd hangt. Zelfs degradatie naar het Championship wordt niet uitgesloten.
UEFA
Wat in het verhaal van City opvallend is dat de UEFA vooralsnog niets doet. In een eerder artikel hebben wij al uitgelegd hoe de naleving van de financiële spelregels van de UEFA worden toegepast.
Nationale voetbalbonden en competitie organisatoren, waaronder de Premier League, kunnen er voor kiezen om strengere eisen op te leggen in aanvulling op de UEFA richtlijnen. Dit kan betekenen dat een nationale voetbalbond een strenger beleid voert dan noodzakelijk is op basis van de door de UEFA gestelde financiële spelregels.
Voor Manchester City geldt, omdat zij Europees voetbal spelen, dat zij ook onder het “UEFA Club Monitoring” regime vallen. Hierin worden onder andere eisen gesteld ten aanzien van solvabiliteit, stabiliteit en kostenbeheersing. De belangrijkste eisen in deze UEFA Club Monitoring betreffen afspraken over betalingsachterstanden, opbrengsten en salariskosten.
Onderzoek
Het UEFA Club Financial Control Body (CFCB) is de toezichthouder en controleert op de naleving van de Club Monitoring Requirements. Het CFCB heeft de bevoegdheid namens de UEFA aanvullende onderzoeken te doen en sancties op te leggen. En dat is juist het kromme. Zolang het CFCB geen actief onderzoek start naar een club dan heeft deze ondanks eventuele overtredingen vrij spel.
En daarmee lijkt Manchester City voorlopig internationaal de dans voorlopig weer even te ontspringen. De vraag is echter wel voor hoe lang want City werd in 2020 nog door de UEFA tot een lange schorsing (twee seizoenen) veroordeeld vanwege vermeend financieel wangedrag. Na een succesvol hoger beroep zijn ‘The Citizens’ door het Internationaal Sporttribunaal CAS vrijgesproken. Het laat wel zien dat Manchester City, en specifiek de financiële huishouding van de club, onder een vergrootglas ligt.
Strafzaak
Waar de UEFA de blauwhemden vooralsnog even met rust laat, is dat met de Premier League wel anders. De Engelse voetbalorganisatie is inmiddels een uitgebreide aanklacht gestart. Na een onderzoeksperiode van ruim vier jaar heeft de Premier League in februari 2023 aangekondigd dat de Engelse grootmacht vervolgd zal gaan worden. De belangrijkste aanklacht in een notendop? City heeft met haar handelen een oneerlijk voordeel behaald ten opzichte van andere clubs in de Premier League.
Inmiddels is een commissie ingesteld die zich gaat buigen over de aangeleverde resultaten van de Premier League. Deze commissie bestaat uit rechters, advocaten en financieel specialisten. Deze commissie zal een strafzaak voorbereiden waarin Manchester City officieel in staat van beschuldiging moet worden gesteld.
De verwachting is dat het nog wel even kan duren voordat Manchester City formeel in staat van beschuldiging wordt gesteld. Deskundigen gokken op het najaar 2024, maar afhankelijk van de voortgang van de onderzoekscommissie kan dat nog wel (heel) wat langer duren.
Meerdere uitkomsten mogelijk
Wat ook nog allerminst zeker is wat de strafmaat zal zijn voor City, voorlopig blijft dat gissen. In de licentie-eisen van de Premier League zijn meerdere mogelijkheden opgenomen, van financiële sancties tot zware puntenmindering of zelfs degradatie.
Tot aan het moment van een eventuele veroordeling blijft Manchester City gewoon doen wat ze al jaren doen. Spectaculair voetbal spelen, veel doelpunten maken en nog meer wedstrijden winnen. En mochten ‘The Citizens’ als gevolg van een straf degraderen? Dan hoeft het niet te vrezen dat succesmanager Pep Guardiola opstapt. De Spanjaard heeft al aangegeven de club ook dan trouw te blijven. “Superbia in Proelio” oftewel trots in de strijd. Het is de tekst die op het logo van Manchester City staat en waar in ieder geval Guardiola aan vast zal houden wanneer de club mocht degraderen.
Afwachten
Vooralsnog moet Manchester City dus maar afwachten en dat geldt zowel voor de eigen fans als die van andere clubs. In ieder geval zal het lopend seizoen 2023-’24 nog ‘normaal’ worden uitgespeeld is de verwachting. Ook wij blijven de ontwikkelingen volgen en in de toekomst meer schrijven over dit onderwerp.
Follow the Money in een reeks artikelen
Dit artikel is het zesde van een reeks artikelen over Financial Fair Play in het voetbal. Wij blijven nog even dieper inzoomen op de City Football Group (CFG). In ons volgende artikel nemen we een Nederlandse club onder de loep, NAC Breda. Na een korte vrijage besloot de club uit Breda om uiteindelijk niet in zee te gaan met City Football Group. We kijken niet alleen terug hoe dit proces is verlopen, maar ook naar wat nu de consequenties zijn van deze keuze.