FC Südtirol – Venezia FC: supporters zoeken de confrontatie

Op een regenachtige winterdag, even voor vier uur in Bozen – de hoofdstad van de autonome regio Südtirol – heeft de scheidsrechter zojuist de wedstrijd afgefloten. De bezoekers uit Venezia gaan met een droge 0-3 overwinning naar huis. Een op het eerste gezicht gewone wedstrijd in de Serie B.

Op de tribuna Canazza is er echter nog beweging: de ultras van Gradinata Nord Bolzano met hun rood-witte sjaals proberen het bezoekersvak te bereiken, waar de harde kern van Venezia en de rood-witte ultras van HC Bolzano, de plaatselijke ijshockeyclub, staan te wachten. Maar er worden geen vriendelijke woorden uitgewisseld; men zoekt duidelijk de confrontatie. De ijshockeyfans verwijten de “naar het voetbal overgelopen Ultras” naast het overlopen op zich ook nog dat ze de naam “Bolzano” misbruiken voor een club die niet uit Bolzano zelf, maar uit Bressanone afkomstig is.

De tifosi van de “Curva Südt” op de tribuna Zanvettor, die de afgelopen weken meer dan eens het doelwit waren van de GN, staan er ditmaal gewoon naar te kijken. Dus toch geen heel gewone wedstrijd, althans op de tribunes.

FC Südtirol

FC Südtirol is in 1995 opgericht in Bressanone (Brixen) met behulp van de licentie van SV Milland, om een club voor alle inwoners van de tweetalige regio (Duits en Italiaans) te worden. Dat was niet vanzelfsprekend in een politiek complexe situatie, voortvloeiend uit de Eerste Wereldoorlog. Kort samengevat werd Südtirol in 1919 aan Italië toegewezen en in 1920 geannexeerd.

De voornamelijk Duitstalige bevolking – althans diegenen die bleven – werd onder controle gehouden door het plaatsen van Italiaanstalige ambtenaren in belangrijke functies en door de toename van Italiaanssprekende burgers in de regio, vooral in de stad Bozen (anderen zeggen “geïtalianiseerd”). Als reactie hierop waren er decennia van spanningen en zelfs geweld door Duitstalige separatisten, totdat het in de jaren ’90 rustiger werd. In dit klimaat van ontspanning moest “FC Südtirol – Alto Adige” (naar de Italiaanse naam van de regio) een baken van identificatie voor iedereen worden.

Met de jaren had de club steeds meer succes en bereikte in 2000 het professionele voetbal (destijds de Serie C2). Het kleine stadion in Bressanone voldeed niet meer, dus moest de overstap naar de hoofdstad Bolzano gemaakt worden. Hier speelde men in het stadion “Drusus / Marco Druso”, genoemd naar een historische Romeinse veldheer. Met een capaciteit van ongeveer 3.000 toeschouwers voldeed het stadion aan de behoeften, gezien er zelden meer dan 1.000 fans kwamen. FC Bolzano, de Italiaanstalige club uit de stad, speelde in een lagere categorie en speelt verder geen rol van belang in dit verhaal.

Een goede jeugdwerking en wat geluk zorgden voor verdere promotie naar de Serie C1 in 2010 en uiteindelijk naar de Serie B in 2022. Het aantal toeschouwers steeg aanzienlijk en de bezoekende clubs waren van een ander kaliber. Door veiligheidsnormen werden de twee tribunes vanaf 2019 volledig gerenoveerd, waardoor de capaciteit naar 5.500 plaatsen steeg en er voorbereidingen voor verdere verbouwing achter de doelen getroffen werden. In het eerste seizoen in de Serie B haalde FC Südtirol bijna de promotie naar de Serie A.

HC Bolzano & Venezia FC

HC Bolzano is een van de meest succesvolle ijshockeyteams in Italië, met 19 nationale kampioenschappen. De publieke belangstelling voor ijshockey was traditioneel groter dan voor voetbal, wat resulteerde in de vorming van een sterke ultrasgroep, de HCB Ultras. In 2013 stapte HC Bolzano over naar de “EBEL-Liga” en werd daar nog tweemaal kampioen.

De “Curva Nene Michi”, vernoemd naar twee te vroeg overleden ultras, werd steeds sterker. Sinds 2019 gaat de belangrijkste groep, de nationalistisch gekleurde “Figli di Bolzano Hcb 1933”, in grote getale naar de wedstrijden. Hoewel ze weinig met voetbal te maken hebben, onderhouden ze al jaren een hechte vriendschap met de ultras van Venezia FC.

Spanningen op de tribunes

Ook de ultras in het Drusus-stadion veranderden. De “Ultras Centurio” probeerden sfeer te creëren, maar bleven klein. Later kwam de groep “Eagles supporters” erbij, ook zonder veel succes. Met het toenemend succes van de club werd de publieke opkomst groter, maar daarmee ook de problemen. De “Gradinata Nord Bolzano” ontstond op de tribuna Canazza en bestond uit enkel Italiaanstaligen.

Toen de clubnaam na promotie naar de Serie B werd verkort tot “FC Südtirol”, leidde dit tot spanningen met de clubleiding. Tegelijkertijd ontstond op de tribuna Zanvettor de groep “Curva Südt”, die met meertaligheid uitstraalde wat de club wilde representeren. Kleine schermutselingen tussen beide groepen bleven niet uit.

Zo ontstond de vreemde situatie voor de wedstrijd tussen FC Südtirol en Venezia. Op de hoofdtribune zat de Curva Südt, tegenover de Gradinata Nord Bolzano, en in het uitvak de ultras van Venezia en hun vrienden van HC Bolzano. De rood-witte vlag van HCB was prominent aanwezig. De GN bracht provocerend vlaggen van Istrië en Dalmatië mee, een gevoelig onderwerp voor de Venetianen. “Venezia vaffanculo”-gezangen werden beantwoord met “a Bolzano solo hockey”.

Tijdens de opkomst van de spelers ontstak de GN rode rook tussen de vlaggen en de wedstrijd begon zowel op het veld als op de tribunes. Venezia, vierde in de ranglijst, was net iets beter en sneller op de bal dan het dit jaar minder presterende Südtirol, twaalfde in de ranglijst.

Maar eerlijk gezegd was het voetbal voor mij bijzaak; ik genoot vooral van de melodieën en de vlaggenchaos in het uitvak. Er was een moment van eenheid toen zowel de GN als het uitvak een spandoek ter ere van Stefano Furlan toonden, die veertig jaar geleden door politiegeweld omkwam. Voor de rest was het een afwisseling van aanmoedigingen en scheldpartijen.

De ultras van Venezia hebben ook een bewogen geschiedenis met meerdere scheuringen, faillissementen en fusies. Maar nu vormt de Curva Sud weer een hecht geheel, aangevoerd door groepen als de Brigate Lagunari en Puma Offender.

In de tweede helft zocht Südtirol naar een aansluitingstreffer, maar vond enkel een rode kaart en geen middel om Venezia in problemen te brengen. Op de tribunes ging de Curva Sud, samen met de vrienden van HCB, voluit en kon uiteindelijk de drie punten vieren. Groene en oranje rook vulden kort het uitvak, maar men nam geen grote risico’s met pyrotechniek.

Curva Nene Mich

De redenen voor het conflict zijn complex, maar hebben vooral te maken met leden van de Curva Nene Michi die zich afsplitsten en naar FC Südtirol verhuisden. De sfeer tussen de voormalige curva-genoten is gespannen.

FC Südtirol heeft plannen om de Serie B veilig te stellen. De Serie A lijkt net iets te hoog gegrepen, al zou het stadion met het plaatsen van twee ‘Curva’s’ snel uitgebreid kunnen worden naar 10.000 plaatsen. Men beseft echter dat de economische structuur en de ligging van Bolzano een duurzaam verblijf in de Serie A moeilijk kunnen garanderen.

Hoe de geschillen tussen de verschillende groeperingen en de protesten van de GN zich zullen ontwikkelen, blijft spannend. Mijn volgende bezoek aan Bolzano staat al gepland voor mei, voor de wedstrijd tegen het aansprekende Palermo.

[Dit gastartikel is geschreven door Jürgen De Meester, die eerder al een tof verslag maakte van de Oostenrijkse bekerfinale tussen Rapid Wien en Sturm Graz en ook al schreef over SV Austria Salzburg vs Red Bull Salszburg]