Zwanzederby: Brusselse burenruzie vol historische waarde en actuele relevantie

Voor het eerst in hele lange tijd is Brussel, een onderschatte voetbalstad in Europa, met 3 elftallen vertegenwoordigd op het hoogste niveau. Anderlecht, Union SG en RWDM dragen de eer van de Belgische hoofdstad. Dat betekent dus ook volop stadsderby’s dit seizoen. De Zwanzederby tussen Union SG en RWDM is daarbij toch wel de beste. Een historische wedstrijd, mét actuele waarde.

De heenwedstrijd viel echter redelijk in het water. Die wedstrijd werd doordeweeks gepland op het prettige tijdstip van 18:30. Inclusief een buscombi voor de bezoekers werd dat een lastige combinatie met een werkdag. Uiteindelijk besloten de ultras van Union daarom tot een boycot. Daar heeft de Jupiler Pro League schijnbaar van geleerd, want voor de return wordt gekozen voor een betere tijd van 21:00. Ideaal ook voor ons, want zo vertrekken we na het einde van de werkdag richting Brussel voor een speciale derby!

De historie van de Zwanzederby

Zoals de Zwanzederby zijn er namelijk maar heel weinig. Een wedstrijd die bijna 100 keer gespeeld is, maar tegelijkertijd ook 35 jaar lang niet heeft plaatsgevonden. Van origine gaat de derby tussen Union SG en Daring Club de Bruxelles (een van de voorlopers van RWDM dat in 1973 het levenslicht ziet). Al snel na de oprichting (eind 19e eeuw) wordt duideijk dat Daring en Union de twee grootste clubs zijn in Brussel en van nature ontstaat er rivaliteit tussen beide clubs.

In het seizoen 1904/05 wordt de eerste Zwanzederby gespeeld en tot aan de Tweede Wereldoorlog is de onderlinge derby de grootste wedstrijd van het land. Union haalt 11 landstitels en Daring schrijft er 5 op haar naam. De rivaliteit tussen beide clubs overstijgt het voetbalveld en vormt de basis van het populaire Belgische toneelstuk Bossemans en Coppenolle. Na de Tweede Wereldoorlog zakken beide clubs echter weg en hun plaats wordt ingenomen door een nieuwe Brusselse topclub: RSC Anderlecht.

Zowel Union als Daring raakt in financiële problemen. Union degradeert begin jaren 70 uit de Eerste Klasse om er bijna een halve eeuw niet meer terug te geraken. Daring is in de jacht op overleven genoodzaakt om de samenwerking aan te gaan met andere Brusselse clubs, waar in 1973 RWDM uit voort rolt. Voor RWDM volgt sportief succes (met één landstitel), iets waar Union op het tweede niveau alleen maar kan dromen. In 1984 degradeert RWDM naar de Tweede Klasse waardoor de Zwanzederby nog twee keer wordt gespeeld na bijna een decennium afwezigheid.

Nieuw leven

Het lijkt een soort afscheidsduel geweest te zijn, want de Zwanzederby verdwijnt vervolgens voor hele lange tijd in de ijskast. In 2016 besluiten beide clubs om de rivaliteit door middel van vriendschappelijke wedstrijden weer wat leven in te blazen. Na drie edities sterft het initiatief een stille dood. In 2020, na 35 jaar afwezigheid, keert de Zwanzederby officieel terug in de Eerste Klasse B. Grote pech voor de supporters alleen was dat dit midden in coronatijd viel, waardoor er geen supporters of slechts een verminderd aantal waren toegestaan.

Union promoveerde datzelfde seizoen nog en de derby verdween bijna even snel als hij ontstond. Afgelopen seizoen behaalde RWDM echter ook promotie en zo is de Zwanzederby nu terug in volle glorie. Op het hoogste niveau, het podium waar deze historische wedstrijd ook hoort!

Vandaag de dag zien Union en RWDM zichzelf nog écht als Brusselse clubs, met sterke support binnen de eigen stadsgrenzen. Topclub Anderlecht is meer iets voor mensen van buiten de stad, met haar steun door het hele land. Daarom is juist de derby tussen Union en RWDM dé strijd om Brussel. Voor meer informatie over de burenruzie verwijzen we met liefde door naar onze Zuiderburen, die er in 2020 een schitterende vijfdelige docu over maakten.

Joseph Marienstadion

Zo trekken we op woensdagavond dus richting het schitterende Joseph Marienstadion van Union SG. Wellicht het mooiste onderkomen in het Belgische profvoetbal. Een stadion met karakter, een waanzinnige, historische facade bij het hoofdgebouw en schitterende staantribunes over de hele lange zijde. Aan helemaal niks zou je verwachten dat je hier bij de koploper van België staat!

Toch is Union dat wel degelijk; voor het derde jaar op rij is de club in de reguliere competitie de nummer 1 en er wordt gehoopt dat dit eindelijk hét jaar is voor de felbegeerde landstitel. Bij RWDM is de situatie minder florissant, want het degradatiespook zweeft door Molenbeek. Het gaat nog een lastig verhaal worden om in de Eerste Klasse te blijven en bij veel supporters is de onvrede dan ook groot. Enkele weken geleden werd nog een wedstrijd stilgelegd door de supporters vanwege een vermeend gebrek aan inzet door de spelers. Het draagt allemaal bij aan een hoogspanning rondom RWDM.

De sportieve situatie weerhoudt de supporters van RWDM er echter niet van om de reis richting het Dudenpark te maken. Het uitvak, onoverdekt en gelegen tegen een grasheuvel, zit goed vol. De vele rode poncho’s geven het geheel kleur. Ook de staantribune waar de Union Bhoys van de thuisclub plaatsnemen is heel goed gevuld.

Urinoir

Bij de opkomst van de spelers zien we hoe belangrijk de wedstrijd is voor beide supportersgroepen. Waar het vorige week bij Union tegen Anderlecht redelijk rustig bleef qua pyro, is er vandaag aan beide kanten genoeg te zien. Bij de thuisclub zijn blauwe en gele rookpotten met enkele strobo’s te zien. In het uitvak wordt ook rook afgestoken, die vervolgens wordt benut om een kleine 20 fakkels in af te steken. Een schitterend beeld onder de lichtmasten en het hele veld is bedekt onder een laag rook. Dit is dé derby voor beide supportersgroepen.

Na enkele minuten oponthoud begint de wedstrijd. Op en naast de tribune tekent zich hetzelfde beeld af. Het spel golft op en neer, waarbij het opvalt dat RWDM genoeg kansen weet te creëren en niet onder doet voor de koploper. Naast het veld golft het vocaal ook op en neer, waarbij beide clubs hun momenten hebben waar ze de tegenstander overstemmen. In het uitvak wordt sterk getrommeld en ook de vlaggen wapperen mooi. Helaas verzuimt RWDM op het veld op voorsprong te komen, iets wat Union niet na laat en de eerste echte kans knalt tegen het net: 1-0

Enkele minuten later kan het uitvak juichen, als de 1-1 op het scorebord wordt gezet. De VAR heeft echter buitenspel geconstateerd, waardoor het feest niet door gaat. Terwijl ik rond de dertigste minuut met de schoenzolen in de zeik sta te pissen op het urinoir onder de tribune, gaat de bal op de stip voor de thuisploeg. De voorsprong wordt verdubbeld en in plaats van 1-1, gaan we rusten met 2-0. Wedstrijd klaar, zo lijkt het.

Suggestieve handgebaren

Na rust verschijnt er een groot blauw doek op de lange zijde waar de Union Bhoys verzamelen. Dat kan eigenlijk maar één ding betekenen: tijd om buiten het zicht van de camera’s even om te kleden. En inderdaad, even later komen enkele supporters met bivakmuts onder het doek vandaan en worden er tientallen fakkels afgestoken. Om het geheel af te maken worden er nog wat vuurpijlen de lucht in geknald. Een klasse pyroshow van de Union Bhoys!

Zo spannend als bij de opkomst wordt het op het veld niet meer. Nog een penalty zorgt voor een comfortabele 3-0 voorsprong met nog iets meer dan een halfuur te spelen. De 3-1 in de 62e minuut lijkt meer voor de statistieken te zijn. Overigens is het aan de uitsupporters niets te merken van een negatieve sfeer, want ook nu blijven de gasten vocaal sterk. Op een paar jonge gasten na, die zoeken een plekje zo dicht mogelijk bij de thuistribune en vermaken zich met het maken van suggestieve handgebaren.

Vamos a la playa

In de blessuretijd wordt het zelfs nog 3-2, maar dit doelpunt valt eigenlijk 10 minuten te laat. Eén kans krijgen de bezoekers nog op een gelijkmaker, maar deze wordt huizenhoog over geschoten en een halve minuut later vindt de scheidsrechter het mooi geweest en besluit deze editie van de Zwanzederby te beëindigen.

Het feest kan beginnen bij de thuisclub en onmiddelijk knalt er muziek uit de speakers. Een beetje surrealistisch wel, nu in de Belgische kou keihard “Vamos a la Playa” uit de speakers knalt. Maar goed, de winnaar mag bepalen en Union is de baas vanavond. De club kan weer een derbywinst bijschrijven en heeft de koppositie verstevigd terwijl RWDM dieper in de degradatiezorgen is geduwd. Ici, Ici, C’est Saint-Gilles!