Wielkie Derby Śląska: Ruch Chorzów v.s. Górnik Zabrze

Wielkie Derby Śląska, het is uiteindelijk zover. De 123e editie van een van de grootste derby’s die Polen rijk is, tussen twee van de grootste clubs: Ruch Chorzów en Górnik Zabrze. Sinds 2016 is deze derby slechts één keer gespeeld: in de beker vorig jaar. De huidige wedstrijd in Chorzów is een van de laatste kansen om degradatie te ontlopen.

Geschiedenis

Beide clubs zijn gevestigd in een van Polens grootste agglomeraties, een regio met veel grote steden als Bytom, Gliwice, Sosnowiec, Zabrze, Chorzów en Katowice, elk met hun eigen lokale trots.

Ruch, opgericht in 1920, domineerde in de periode voor de Tweede Wereldoorlog met vijf titels in zes jaar. Na de oorlog, toen voetballen verboden was, heeft Ruch haar succesvolle vorm niet kunnen hervatten, hoewel ze tussen 1951 en 1953 wel drie keer op rij de titel wonnen. Met in totaal veertien titels delen ze een gedeelde tweede plaats in het aantal kampioenschappen, samen met Górnik Zabrze. Ruch heeft zowel hoge pieken als diepe dalen gekend, met degradaties in 2017 naar het tweede niveau en vervolgens naar het derde en vierde niveau in de opeenvolgende jaren.

Górnik Zabrze was vooral succesvol in de jaren ’70 en heeft veertien keer de beker gewonnen. In 1969 bereikten ze de finale van de Europacup II, die ze verloren van Manchester City. Sinds 1956 spelen ze met slechts drie uitzonderingen op het hoogste niveau.

Stadion Śląski

Ruch Chorzów kan momenteel vanwege problemen met de lichtmasten niet in hun eigen stadion spelen. Voorheen week de club uit naar het stadion van Piast Gliwice, maar sinds 13 november spelen ze in Stadion Śląski. Dit stadion wordt meestal gebruikt voor internationale wedstrijden van de Poolse jeugdelftallen. Recent mogen weer thuis- en uitsupporters de wedstrijden bijwonen. Górnik Zabrze-fans vroegen om 4000 kaarten, een aantal vergelijkbaar met eerdere wedstrijden, maar kregen er vanwege veiligheidsredenen slechts 2000.

Een dag voor de wedstrijd werd bekend dat dezelfde restricties als bij de bekerfinale tussen Lech Poznań en Raków Częstochowa zouden gelden. Dit hield in: geen grote doeken en vlaggen, essentieel voor ultras. Bij vermoeden van smokkel van vuurwerk kon de politie toegang weigeren. Gelukkig bleken deze maatregelen niet van kracht en betraden de bezoekende fans het stadion met al hun uitrusting.

Matchday

Hoewel de wedstrijd in het nationale stadion plaatsvindt, kon ik het niet laten om het ‘echte’ stadion van Ruch, dat bekend staat om zijn graffiti, te bezoeken. Eerder beleefde ik hier de derby tegen Katowice, waar de politie de dag domineerde: geen uitsupporters, geen tifo/pyro aan de kant van Ruch.

Aangezien mijn Airbnb op een uur lopen van het stadion ligt, ga ik op tijd weg. Het is een prachtige zonnige dag. Een uur eerder marcheerden de 2000 in het zwart geklede Górnik-supporters door het park. Nu is het rustig, op een verdwaalde politieagent na. Naarmate ik dichter bij het uitvak kom, neemt de politieaanwezigheid toe. Even vrees ik voor problemen, maar zodra ik mijn plaats in het stadion vind, begint het uitvak zich te vullen. De doeken van de Torcida’s van Zabrze hangen aan het hek.

Super Ruch

Een half uur voor de wedstrijd bedekt een groot doek het thuispubliek met de tekst ‘ultras boys’. Kort daarna verschijnt de helft van de bevolking van Chorzów, gekleed in bivakmutsen, handschoenen en andere kleding – klaar voor de geplande acties.

Terwijl de hymne van Ruch speelt, worden kartonnen bordjes omhooggehouden: “Super Ruch” met veertien sterren, verwijzend naar het aantal kampioenschappen. Net voor de spelers het veld opkomen, stijgt er blauwwitte rook op langs de hele lange zijde, omgeven door enkele losse fakkels, ontstoken door supporters zonder bivakmutsen – zij riskeren een stadionverbod of zelfs een gevangenisstraf van maximaal vijf jaar.

Binnen een kwartier wordt het vuurwerk opnieuw ontstoken. Witte fakkels en rookbommen zorgen ervoor dat de lange zijde in rook gehuld wordt. Het voetbal is even bijzaak; de sfeer trekt de aandacht. Vlak voor rust start de derde vuurwerkshow. Verspreid over de hele lange zijde lichten fakkels op, gevolgd door blauwe rookbommen. De online inzamelingsactie van Ruch heeft €10.000 opgebracht, nu is duidelijk waar dit geld aan besteed is.

Maar dat was nog niet alles voor de rust. Supporters uit het blauwe gedeelte van Ruda Śląska zetten ook een actie op in de tweede ring. Ruda Śląska ligt tussen Zabrze en Chorzów en herbergt grote groepen fans van beide clubs.

Ondanks het vuurwerk van Ruch is het Zabrze dat de openingstreffer maakt, diep in de blessuretijd. Dit leidt ertoe dat grote groepen met bivakmutsen richting het uitvak bewegen, maar het blijft bij kleine confrontaties met de politie.

Supporters Zabrze voeren de boventoon

De supporters van Zabrze laten zich ondanks het overweldigende vuurwerk en de meerderheid van de Niebiescy-fans horen. Met steun van vrienden van GKS Katowice, ROW Rybnik, Banik Ostrava en Hajduk Split blijven ze tot de laatste minuut achter hun club staan.

Na de pauze gaat het vuurwerkspektakel verder. “Laat de ketel koken en het vuur branden, vandaag geen genade voor onze rivalen,” verkondigt een doek met Bart Simpson in een kokende ketel. Stilte voor de storm. Het uitvak overstemt het stadion: “Gór-nik, Zabr-ze”. Enkele minuten later volgt vanaf de kant van de thuisfans een lied, samen met een zee van fakkels.

Terwijl de rook optrekt, voert Zabrze hun avondactie uit. Ondanks een minder indrukwekkende show vergeleken met de rest van de avond, verdienen de uitsupporters respect voor het smokkelen van zoveel vuurwerk ondanks strikte controles. De tweede treffer van de avond brengt de fans in vervoering, en ondanks een tegentreffer van Ruch, blijft het feest in het uitvak doorgaan. Uiteindelijk sleept Górnik de overwinning binnen, waardoor Ruch nog dieper in de problemen raakt.

Hoewel het voetbalniveau laag is, maakt de passie en strijdlust op het veld, samen met het vuurwerk en de onvoorwaardelijke steun vanaf de tribunes, het een schouwspel. De thuisfans ontsteken 610 fakkels, lanceren 120 rookbommen en steken 240 ‘normale’ rookbommen af. Deze cijfers hoef ik gelukkig niet handmatig bij te houden, ze worden netjes op Facebook gepost. De supporters van Górnik Zabrze steken ongeveer 50 fakkels af. Na afloop komt het nieuws dat er dit seizoen geen uitsupporters meer welkom zijn in het stadion, na een incident waarbij de fans van Torcida het ‘wonnen’ van de stadiontoiletten.