Welcome to Veendam: ze maken onze club kapot!
Zaterdag 2 augustus reed ik drie uur naar Oost-Groningen. Voor de oefenpot tussen FC Groningen en Wrexham AFC in De Langeleegte. Een affiche boordevol voetbalverhalen. In deel 1 schreef ik over de ‘nieuwe’ Langeleegte. In deel twee van Welcome to Veendam: ze maken onze club kapot!
“Veendam till I die!”
Veel van jullie zullen bij SC Veendam denken aan een YouTube filmpje uit 2010. Een filmpje waar een groepje supporters verhaal wil halen bij het bestuur. Een deel van de groep klimt het stadion in terwijl een ander deel met een grote rolcontainer het hek probeert te forceren. Het groepje wandelt naar al zingend richting hun eigen vak. “I am Veendam till i die” klinkt door de verder lege Langeleegte. Twee agenten wandelen het door RTV Noord gemaakte filmpje binnen en dirigeren de vijftien die-hards het stadion in waar ze met de op dat moment verantwoordelijken in gesprek mogen. Als ze een tijd later weer naar buiten lopen zeggen ze niets, maar zie je aan de gezichtsuitdrukkingen dat hun club meer dood dan levend is.
Achtbaan tussen hoop en vrees
Die jaren bevinden supporters van BV Veendam zich in een continue achtbaan tussen hoop en vrees. Het lot van hun club dat in handen ligt van de grillen van een groepje bestuurders. Sommigen met een geel zwart hart. Maar vaak met (ook) een eigen belang. Misschien wel de belangrijkste bestuurder in de financiële geschiedenis van SC Veendam is Jan Lambeck.
Lambeck is een enorm clubman. RTV Noord kopt na een reconstructie met Dagblad voor het Noorden: “Dood suikeroom betekende ondergang SC Veendam.” Lambeck had veel geld over voor de veenkoloniale club. “Als iemand een geelzwart hart had, was het Lambeck”, zeggen meerdere betrokkenen. Tegelijkertijd zouden die bedragen niet allemaal in de boeken staan. Meerdere bronnen, dichtbij het vuur, melden dat bestuurders wisten dat de ondernemer ook zwart geld in de voetbalclub stak.
Zwart geld en schijncontracten
Als je de naam Jan Lambeck in Google invoert kom je veel anekdotes tegen. Vooral het stuk: “De man met het geel zwarte hart” van onderzoeksjournalist Bas van Sluis is duidelijk over het de rol van het zwart geld van de Gokkastmagnaat.
Zo ‘vond’ hij in het voorjaar van 1985 op de Ossenmarkt in Groningen zo’n 300.000 gulden in een plastic tas. Hij meldt zijn vondst bij de politie. Die gelooft zijn verhaal niet maar kan niet bewijzen dat het niet klopt. De eigenaar van de tas mag zich melden. Als niemand het geld claimt, heeft Jan Lambeck de eerste dertig jaar het recht van vruchtgebruik. Een toevallige vondst of slim witwassen?
Verder lezen we: “Drie betrokkenen kennen de anekdote over Lambeck die cash geld in coupures van 5 en 10 euro in plastic tasjes naar De Langeleegte liet brengen. Dat hij zwart geld in de club stak, wordt door bronnen dichtbij Lambeck niet ontkend”.
Maar hoe helpt dat zwart geld de club dan? Waarschijnlijk wordt het gebruikt voor het aantrekken van spelers. Zo komt in de zomer van 1993 De Roemeense middenvelder Lucian Ilie naar De Langeleegte. De Roemeen, die in 1989 na een Intertoto wedstrijd van Rapid Boekarest in Örgryte IS asiel aanvroeg in Zweden, is het jaar ervoor nog publiekslieveling bij ‘rivaal’ FC Groningen, maar kan door de Groningers niet worden betaald. En dus springt Lambeck bij en speelt de Roemeen de twee seizoenen erna in De Langeleegte.
Ik moet je hier met pijn / eenzaam achterlaten.
Hoe hij het doet roept misschien vragen op. Dat hij het doet vanuit liefde voor de club lijkt iedereen het over eens. Elke (thuis)wedstrijd is hij, met zijn familie, aanwezig. Het zegt veel dat bij zijn crematie op zaterdag 13 juni de club goed vertegenwoordigd is. Onder andere trainer, en Jan Lambecks neefje, Joop Gal én bestuursvoorzitter van SC Veendam Max Becherer spreken de aanwezigen toe. De dienst wordt muzikaal opgeluisterd door zanger Jannes.
Een winkelcentrum met nieuw stadion.
In de jaren tussen 2007 en 2010 worden verschillende constructies bedacht om Veendam vooruit te helpen. Vastgoedondernemer Ruud Sanders redt de club in 2007 met een schenking van 750.000 euro. Wat klinkt als een mooi gebaar kan ook zo maar eigen belang zijn. Want Sanders gebruikt de schenking vooral om een deal los te trekken. Een deal waarin hij een Factory Outlet Center in Zuidbroek wil realiseren en dat wil combineren met de nieuwbouw van een Veendam-stadion.
Hij zou ruim 2 miljoen euro overhouden aan grondtransacties in Oost-Groningen, geholpen door Henk-Jan Hoekman, adviseur van de gemeente Menterwolde en al jaren bestuurslid van Veendam. In 2009 wordt een plan gepresenteerd voor een stadion in de vorm van een banaan, langs de N33 tussen Veendam en Zuidbroek. Het stadion komt er nooit, mede door de aanhoudende financiële problemen van de club.
De 30 van Midwolda
Een andere naam die vaker terugkomt is die van zakenman Jans Norder uit Oude Pekela, sinds 2006 mede een van de bestuurders van de club. In die jaren wordt gezocht naar extra investeerders. Via eerst ‘De 30 van Midwolda’ en later ‘De 60 van Las Palmas’, wordt gezocht naar tientallen investeerders. Tijdens de reis naar Las Palmas komt Jan Lambeck, die niet mee was op de reis, te overlijden. Als zoon Freddy Lambeck de laatste lening van het familiebedrijf, met een waarde van twee ton, terugvordert van de club krijgt hij doodleuk de boodschap: “Dat geld is er niet”. Jans Norder, die garant staat voor die twee, betaalt de lening terug. Maar ondanks dat de lening was terugbetaald was de relatie tussen de familie Lambeck en Veendam in korte tijd bekoeld.
Een schijncontract van 1,2 miljoen.
Na het overlijden van Jan Lambeck en, mede door het bekoelen van de relatie, het wegvallen van zijn geldstroom blijkt de begroting onhoudbaar. Inkomsten vallen weg en de kosten blijven hoog. Veendam dreigt failliet te gaan en dus wordt weer een truc bedacht. Om een sluitende begroting voor te kunnen leggen tekent Norder aan de vooravond van het seizoen 2009-2010 een sponsorcontract voor 1,2 miljoen euro. Alleen wordt er nooit door Norder betaald. En dus stapt SC Veendam begin 2010 naar de rechter om het geld te krijgen.
De rechter geeft de club deels gelijk en verplicht Norder in 2010 om 750.000 euro over te maken. Dit bedrag was lager dan het bedrag uit het sponsorcontract omdat Norder eerder, naar eigen zeggen na bedreigingen aan het adres van zijn gezin, salarissen van spelers betaalde toen de club de rekeningen niet meer kon betalen.
En Norder? Die verklaart in een interview met de Telegraaf dat het contract er alleen was om de licentie veilig te stellen: “Ik heb meerdere malen aangegeven dat ik tekende onder de voorwaarde dat er echte, vervangende fondsen zouden worden gezocht. Ik zou nooit één euro naar de club overmaken. Daar waren alle bestuursleden bij aanwezig”. HOGER BEROEP
En toch gaat SC Veendam weer niet failliet. De crediteuren gaan akkoord met een voorstel, waarbij ze twintig procent van hun vordering terugkrijgen, waarna de club op 25 juni door de rechter uit surseance van betaling wordt gehaald.
Lijken in de kast
Bart Frouws vertelt in twee podcasts over hoe het op de eerste dag van die nieuwe kans meteen mis gaat. Ook hierover schrijft Bas van Sluis. Dit keer in het stuk: “Het toetje dat er niet had mogen zijn”. De nieuwe directeur Henk Eising komt op zijn eerste werkdag de eerste twee lijken in de kast tegen. Allereerst een boete van de KNVB. Maar die is niets vergeleken bij de schuld bij de belasting. De club was ‘vergeten’ BTW op te geven voor de eerder genoemde factuur van 1,2 miljoen die de club aan Jans Norder stuurde. Resultaat: een nieuwe schuld van 342.000 euro. De maanden erna blijkt de puinhoop nog groter. Zo staat er 300.000 euro aan sponsorinkomsten in de begroting waar geen sponsors meer tegenover staan.
De gemeente Veendam
Dan volgen er jaren waarin Henk Eisink keer op keer SC Veendam in leven houdt. Door kleine en grotere investeerders te vinden. Door stevig te bezuinigen. Zo moeten spelers voor hun eigen eten betalen. En door slimmigheden. Zoals de gemeente te houden aan het stilzwijgend verlengde sponsorcontract.
De gemeente Veendam redde de club in het verleden meermaals. Zo wordt in 2003 het stadion voor 3,2 miljoen euro van de club overgenomen, toevallig hetzelfde bedrag als de schuld van de SC. Datzelfde stadion zou vervolgens worden doorverkocht aan projectontwikkelaars Erik Zwanenbrug en Jacob Paas die er een leer- en sportpark zouden ontwikkelen. Een ontwikkeling die zou betekenen dat SC Veendam minder lasten zou hebben. Ondanks een getekende intentieovereenkomst klapt die deal, om politieke redenen, eind 2012.
En er werd gewoon concreet financieel geholpen. In 2008 werd in de gemeenteraad, met 12 stemmen voor en 8 tegen, een overbruggingskrediet van 350.000 euro ter beschikking gesteld. En, bij het vorige bijna faillissement in 2010, schold de gemeente 240.000 euro kwijt en werd de huur van twee ton per jaar voor het stadion een jaar opgeschort. Een schatting is dat er tussen 2003 en 2011 voor 4,2 miljoen aan belastinggeld in de voetbalclub is geïnvesteerd.
Maar in 2013 zegt de gemeente nee, als de club weer aanklopt. Onderdeel van het reddingsplan is dat de gemeente de openstaande huur van het stadion kwijt wil schelden én dat de KNVB de aan de club verschuldigde mediagelden vooruit wil betalen. De steun van de gemeente is een voorwaarde van de KNVB omdat er sprake is van een zogeheten akte van cessie, waarmee de gemeente Veendam als eerste recht heeft op dit geld. Terwijl de KNVB wil dat het door hen vooruit te betalen geld naar salarissen gaat. Omdat de gemeente nee zegt, doet de KNVB ook niet mee en kunnen enkele dagen later de salarissen niet meer worden betaald.
“De sportclub Veendam is failliet”
“Dankjewel René, ik zal direct met de deur in huis vallen: de sportclub Veendam is failliet”. Dat zijn de eerste woorden van bewindvoerder Gerard Breuker tijdens een ingelaste persconferentie in De Langeleegte op 25 maart 2013. Met die zin komt een einde aan de 119 jarige geschiedenis van de club
De reden? De club kon de rekeningen niet meer betalen. Zevenhonderdduizend euro is er nodig om het seizoen af te maken, maar niemand wordt bereid gevonden dit keer het gat te dichten. Daarnaast is er nog een extra bedrag nodig om, aanvullend op de 700.000 euro die direct nodig is, de overige schuldeisers een regeling aan te kunnen bieden. Tenslotte is de begroting voor het nieuwe seizoen niet sluitend.
Die ochtend om kwart voor elf zet de rechtbank de surceance van betaling omgezet in een staat van faillissement. Daarmee verandert de taak van Breuker van het zoeken naar financiers voor de tekorten naar het te gelden maken van de activa, ofwel de bezittingen van de club, om de schuldeisers deels mee te betalen.
“Als Veendam sterft, dan sterft er iets wat onsterfelijk is”.
Als het woord over gaat naar interim bestuurder Piet Scholtens nemen de emoties onder supporters toe. Huilende supporters aan de ene kant. Een accordeonist met zingende supporters aan de andere kant. Uitingen van boosheid, verdriet, onmacht en liefde. De liefde van hun leven is niet meer. De club waar ze lief en leed hebben gedeeld. Vriendschappen zijn ontstaan. Huwelijken zijn gesloten. Afscheid is genomen. Waar alles wat het leven mooi en verdrietig maakt is gevierd en herdacht. Scholtens breekt zelf ook als hij afsluit met de woorden van een supporter: “Als Veendam sterft, dan sterft er iets wat onsterfelijk is”.
En die uitspraak is toepasselijker dan ooit. En net als in 2013 zijn het ook nu supporters met een geel zwart hart die de dupe zijn van een of meerdere eigenaren of investeerders. Ik moet er niet aan denken dat mijn club in handen komt van een enkeling die er mee kan doen wat hij of zij wil. En ondanks dat ik weinig met FC Groningen heb, deel ik wel hun streven naar het Duitse 50+1 model. Daarover meer in het volgende deel van Welcome to Veendam: fan owned!
