Voetbal in oorlogstijd: de stadions van Oekraïne
Zelfs in tijden van oorlog is het voetbalspelletje nooit ver weg. Denk aan de interlands van het Palestijnse elftal of de verhalen van voetballende soldaten tijdens de wereldoorlogen. Voetbal kan een vorm van hoop bieden, maar tegelijkertijd ook de vernietiging van een oorlog tonen. Het is niet anders in Oekraïne, het land dat al sinds 2014 in een hevige oorlog is verwikkeld met buurland Rusland. Daar zie je een voetbalcultuur vol overleven, aanpassen en altijd weer door gaan.
Gelukkig zijn er mensen die er alles aan doen om de voetbalcultuur in leven te houden en te documenteren. Denk hierbij aan het Instagramaccount Stadioners, een constante vastlegging van het effect van oorlog op het Oekraïense voetballandschap. Wij spraken met de man achter het Instagramaccount om te achterhalen hoe zijn leven nu is en waar zijn drive vandaan komt om de Oekraïense voetbalcultuur en de stadions in Oekraïne in tijden van oorlog vast te leggen en met de wereld te delen.
Waar komt jouw inspiratie vandaan om stadions te blijven bezoeken en fotograferen in oorlogstijd?
Het bezoeken van stadions is altijd al een deel van mijn leven geweest. Voor de invasie reisde ik 20 jaar door de het hele land om te groundhoppen en groundspotten. Nu, als soldaat, heb ik maar gelimiteerd tijd en mogelijkheid om te reizen maar sinds de zomer van 2022 bezoek ik beschadigde stadions en, waar mogelijk, wedstrijden.
Dit doe ik omdat ik het belangrijk vind om de staat van de voetbalstadions tijdens de oorlog vast te leggen. Sinds 2024 ben ik hierbij actiever geworden op Social Media en heb ik een blog gestart. Mijn doel is om mensen buiten Oekraïne een inkijkje te geven in de voetbalcultuur tijdens de oorlog hier.
Hoe heeft de oorlog de voetbal- en stadioncultuur in Oekraïne veranderd?
Oorlog is een beproeving; het vernietigt de vaststaande manier van leven en zorgt voor pijn en lijden. Het heeft een gigantisch effect gehad op het voetballandschap in het land. Voetbal is niet immuun voor de effecten van de oorlog en dat begon al in 2014. Het jaar dat Rusland haar oorlog tegen Oekraïne startte.
Dat jaar ontstond er een wapenstilstand tussen alle supportersgroepen van het land. De vijandigheid tegenover elkaar en de gevechten rondom wedstrijden verdwenen. Alle supporters waren verenigd tegen één externe vijand.
Sindsdien zijn veel clubs opgehouden met bestaan. In tientallen stadions is het niet meer mogelijk om voetbalwedstrijden te spelen. Sommige steden zijn bezet of vernietigd door de Russen. Honderden duizenden mensen zijn de mogelijkheid verloren om hun voetbalclubs te steunen in de stadions die ze ooit hun thuis noemden.
Wat zijn de meest impactvolle momenten die je hebt meegemaakt bij het fotograferen van de stadions in Oekraïne?
Het zijn vreemde gevoelens die je ervaart. Het voelt onwennig om op een betonnen tribune te staan, te midden van het puin van plastic stoelen en gebroken glas en te kijken naar het vergeelde gras met sporen van shells. Het is nog helemaal niet zo lang geleden dat deze stadions gebruikt werden voor voetbalwedstrijden. Dat de tribunes gevuld waren met toeschouwers en de lichtmasten schenen op het spel.
Maar boven alles geloof ik erin dat wanneer het vechten eindigt, we al deze stadions zullen herstellen en zelfs verbeteren!
Hoe heeft de oorlog effect gehad op het organiseren van voetbalwedstrijden?
Er zijn veel strengere beveiligingsmaatregelen. Wedstrijden kunnen alleen gehouden worden in de regio’s waar niet actief gevochten wordt. De regels voor amateurwedstrijden verschillen per regio. In het westen is het allemaal wat vrijer, terwijl in de zuidelijke en oosterse regio’s strengere regels gelden.
Voor de professionele competities (Premier League, First League, Second League en de beker) gelden speciale regels. Het aantal toeschouwers dat wordt toegestaan is gelijk aan het aantal mensen dat in de schuilkelders van het stadion passen. Als er sprake is van dreiging worden de wedstrijden gestaakt. Sommige stadions mogen niet meer gebruikt worden, omdat de veiligheid niet gegarandeerd kan worden.
Wat betekent voetbal voor de mensen van Oekraïne in deze moeilijke tijden?
De mensen in Oekraïne houden van voetbal. Het is een onderdeel van het “normale” leven en een manier om positieve emoties te ervaren. Het is heel belangrijk om ook tijdens de oorlog het normale sportieve leven in het land te steunen. Want waar vechten we anders voor? Dat gezegd hebbende moeten we nooit vergeten dat het gevecht tegen de vijand nu de hoogste prioriteit heeft.
Wat voor boodschap hoop je met jouw foto’s over te brengen naar de buitenwereld?
Mijn foto’s zijn simpelweg een reflectie van de huidige realiteit en dat wil ik de mensen laten zien. Ik wil ten slotte graag nog iedereen bedanken die geholpen heeft en die Oekraïne ondersteunt. Jullie moeite en solidariteit betekent veel voor ons. Als iemand ooit Oekraïne wil bezoeken, voetbalwedstrijden wil zien, stadions wil bezoeken of gewoon wil genieten van onze mooie steden; ik ben altijd bereid om te helpen. Zowel tijdens de oorlog of nadat deze voorbij is.
