De tranen springen langzaamaan in mijn ogen. In de lucht hangt een mix tussen verbrand textiel en vers traangas. Zojuist hebben de supporters gestolen materiaal verbrand om vervolgens een flinke dosis traangas te ontvangen van de politie. Het is derbytijd. Na meer dan vijf jaar staat de derby van Silesië tussen de twee voormalig grootste clubs van het land Ruch Chorzow en Gornik Zabrze weer op het programma. Vandaag gaan alle remmen los!
De recente geschiedenis van Ruch Chorzów is een ware achtbaan. Voor het grootste gedeelte van haar bestaan zijn de Niebiescy een van de meest toonaangevende clubs van Polen geweest. Lange tijd was de club met haar 14 kampioenschappen zelfs de recordkampioen (samen met aartsrivaal Gornik Zabrze) van het land. Ook aan het begin van de jaren 10 speelde Ruch nog regelmatig mee om Europees voetbal. Tot gigantische financiële problemen in 2017 een doorstart op het vierde niveau betekende. Pas vorig jaar promoveerde de club weer terug naar het tweede niveau en komt de Ekstraklasa langzaamaan weer in zicht.
Wielkie Derby Śląska
In die tijd moeten de supporters genoegen nemen met wedstrijden tegen het tweede elftal van aartsrivaal Gornik Zabrze in plaats van echte derby’s. Pijnlijk voor zo’n grote club als Ruch. Dankzij de promotie van afgelopen seizoen staat dit seizoen alweer de kleinere derby (de Derby zonder Naam) tegen buurclub GKS Katowice op het programma. Nog groter is echter de vreugde bij de supporters als de loting in de beker bekend wordt. Een droom komt uit. Een thuiswedstrijd tegen Gornik Zabrze, dé grote rivaal. Na meer dan vijf jaar staat de derby van Silesië eindelijk weer eens op het programma!
Al uren voor de wedstrijd is de spanning daarom te voelen in Chorzow. Rondom het stadion staan op elke hoek wel groepjes supporters te loeren naar al het onbekende wat voorbij loopt. Verder hangen overal al stickers en zijn gebouwen versierd met graffiti. Je voelt in de lucht dat er vandaag iets te gebeuren staat. De Poolse bond heeft er gelukkig voor gekozen om uitsupporters wél toe te staan. De aanwezigheid van die 550 bezoekers is ook gelijk de reden dat honderden politie-agenten zich ruim van tevoren klaarmaken voor oorlog rondom het stadion van Ruch. Er staat vandaag een vulkaan op uitbarsten…
Echte vrienden
Ook in het stadion zijn we niet veilig voor de spanningen die er vandaag hangen. Terwijl we een rondje maken rondom het stadion raken we vlak voor het vak met de ultras aan de praat met een Poolse fotograaf. Dat blijkt later ook handig wanneer hij voor ons de boodschap kan vertalen als de ultrafotograaf verhaal komt halen bij ons. Hij wil weten wie we zijn en van welke website we hier zijn. Verder waarschuwt hij ons om absoluut niet dichter dan 2 meter bij het vak te komen. Onder de ultras gaat namelijk het gerucht dat twee supporters van Gornik Zabrze verkleed als fotograaf willen proberen een spandoek te jatten.
Dit kan een spandoek zijn van Ruch Chorzow zelf, maar wellicht ook van een van hun aanwezige vrienden. Zowel Widzew Lodz als Wisla Krakau als Elana Torun is groots afgereisd voor de belangrijke derby. Atletico Madrid is niet aanwezig, maar we zien in de stad wel enkele stickers en t-shirts van de Spaanse club met wie Ruch Chorzow ook nog een vriendschap heeft. De uitsupporters mogen rekenen op massale steun van goede vrienden Row Rybnik en GKS Katowice, plus een kleine afvaardiging van Hajduk Split.
Ultras Boys
Ruim een halfuur voor de wedstrijd gaat er al een groot doek over de halve tribune van de ultras heen. Ultras Boys staat er op. Een doek dat zo vroeg al over de hoofden heen gaat betekent dat de pyro al voor de aftrap wordt verdeeld. Dat blijkt wel als enkele minuten voor het begin van de wedstrijd meerdere supporters in balaclavas tevoorschijn komen. Voor het vak komt een doek te hangen met de volgende tekst (vrij vertaald): De voorgaande jaren hebben ons veel gegeven – stap voor stap keren we terug naar de pracht van onze glorie. Als de spelers het veld opkomen ontbranden er op de bovenste rij tientallen fakkels.
Als de fakkels zijn opgeruimd is het bijna meteen tijd voor de volgende sfeeractie. Nog nauwelijks bekomen van de vorige rij aan fakkels is het alweer tijd voor de volgende pyro. Ditmaal zijn het blauwe rookbommen die de hele lange zijde vullen. Een gigantische blauwe rookvolk verschijnt boven het schitterende tekstdoek dat hierboven beschreven staat. De kleuren van Ruch Chorzow waaien over het speelveld van het Stadion Ruchu.
Overal hooligans
En dan is het tijd voor de wedstrijd waar de supporters al jarenlang van dromen om te beginnen. Dat er vandaag alles aan gelegen is om te winnen is meteen duidelijk. Het geluid wat de supporters produceren is keihard. Voor de 550 uitsupporters is er nauwelijks een beginnen aan om vocaal voet aan de grond te krijgen. Aan de ene kant van de hoofdtribune zitten dan ook alle supporters die vroeger bij de harde kern hoorden, aan de andere kant van de hoofdtribune zitten de kinderen die in opleiding zijn om ultra te worden.
De gehele lange zijde aan de overkant is de huidige generatie hooligans en ultras. Reguliere supporters? Die vormen een hele kleine minderheid op de hoofdtribune. Dat maakt het tot een orkaan van geluid. Dit alles wordt nog eens extra geholpen door het schitterende ouderwetse stadion dat de Nederlandse keuring nooit zou doorstaan. Zo heeft het (zelfs voor de pers) op geen enkele plek in het stadion toiletten. Alle supporters moeten het doen met mobiele toiletten. Op de hoofdtribune na is alles onoverdekt. Je voelt je in dit stadion echt weer 30 jaar terug in de tijd.
Praten met politie
Halverwege de eerste helft volgt er nog een interessante actie van de supporters van Ruch Chorzow. Aan de hekken voor de lange zijde, zo dicht mogelijk bij het uitvak, wordt een groot tekstdoek uitgerold. “De grote machine van de Torcida uit Zabrze” staat erop. In de tandwieltjes van de machine staat het getal 60 – een verwijzing naar de Poolse wet voor mensen die met de politie praten. Ernaast staat een lijst met voor- en achternamen van supporters van Gornik Zabrze die volgens Ruch met de politie hebben gepraat.
Zelfs voor Poolse begrippen is het redelijk vergaand om deze mensen met naam en toenaam naar buiten te brengen in plaats van met bijnamen/voornamen. Voor Ruch is de actie echter dan ook redelijk persoonlijk. Verderop hangt namelijk een ander tekstdoek, ditmaal vol met bijnamen. Hierop staan juist weer supporters van Ruch Chorzow die momenteel in de gevangenis zitten. Het doek is een steunbetuiging aan hen. Dat een van de ultras van Gornik Zabrze (schijnbaar) zelf politie-agent is maakt de boel er tussen beide supportersgroepen allemaal niet beter op.
Ook de Sektor Rodzinny heeft in de eerste helft nog een sfeeractie. Het kindervak (inclusief trommel en capo’s) produceert sowieso aardig wat geluid en doet dus zelfs nog een vlaggenactie. Zo creëren de kinderen een mooie blauw-witte zee. Zo leidt je dus de ultras van de toekomst op! Verder laat het uitvak zich nog één keer zien wanneer de bezoekers op een 0-1 voorsprong komen. De bezoekers gaan helemaal uit hun plaat en maken de rest van de eerste helft zonder shirt af. Pyro hebben ze helaas niet, daarvoor zijn ze voor de wedstrijd te grondig doorzocht door de politie.
“Jullie hoeren zullen sterven”
In de rust krijg ik dankzij de bevriende Poolse fotograaf de uitnodiging van de ultrafotograaf om de tweede helft op het vak tussen de ultras te bekijken. Zo’n toffe aanbieding sla ik natuurlijk niet af. Zo verdwijn ik van het veld en loop ik even later tussen de hooligans door naar de tent toe voor wat drinken. De tweede fotograaf blijft op het veld achter voor goede beelden Als de tweede helft begint met voetballen sta ik zo midden in de actie, waardoor de spanning een hele nieuwe dimensie aanneemt.
Zelfs onder de begeleiding van de ultrafotograaf zitten er echter grenzen aan de gastvrijheid. De camera mag absoluut niet tevoorschijn komen, ook niet als de voorbereidingen voor de volgende pyro-actie starten. Op het vak worden geen foto’s gemaakt. Punt. Niet dat ik dat zelf wel van plan was. Kijkend naar de kleerkasten en doorleefde gezichten om mij heen besluit ik om zelfs de mobiel maar strak in de zak te laten.
Dankzij mijn nieuwe plek heb ik wel de perfecte positie om de derde pyro-actie van de avond te bekijken. Zo gaat het doek weer over onze hoofden heen en gaan de bivakmutsen weer op en wordt er omgekleed. Als iedereen in positie is gaan er fakkels en zwarte rookpotten af. Ook deze actie gaat verder over het praten met de politie. Met twee tekstdoeken staat er “de tralies zullen uiteindelijk breken en we zullen weer compleet zijn; wij houden ons hoofd omhoog en jullie hoeren zullen sterven”. De actie gaat gepaard met tientallen velletjes met anti-60 die de lucht ingaan.
Vlam in de pan
Alsof de sfeer nog niet hatelijk genoeg is, is het tijd voor de supporters van Ruch om het naar het volgende level te tillen. Op het hek zo dicht mogelijk bij het uitvak stallen de hooligans buitgemaakte materialen uit. Niet alleen sjaals van Ruch Chorzow decoreren het hek, maar ook veel spul van de grote vriend GKS Katowice. Nadat dit hele rijtje mooi is uitgestald is het tijd om de hele verzameling in de fik te zetten. Het hek veranderd in één grote brandende rij textiel.
Vervolgens zijn het niet alleen de sjaals die fikken, want de vlam slaat nu definitief in de pan. Het is tijd voor de supporters om hun frustratie met de achterstand bot te vieren. De supporters bestormen de hekken en het komt tot een flink gevecht tussen supporters en de politie. Terwijl de supporters een doek gebruiken om zichzelf wat te beschermen stormen ze vooruit. Vanuit ergens in de catering weten de hooligans een kratje bier te veroveren en flesje voor flesje wordt kapot gesmeten op het hek voor de politie. Zelfs de pers is zo vlak naast het veld niet meer veilig voor de flessenregen.
Brandlucht & traangas
Terwijl ik naar de korte zijde loop voor beter zicht op dit spektakel komt al het gespuis juist de andere kant op. Supporters met vechthandschoenen aan of bivakmutsen op haasten zich naar de rellen toe terwijl de lucht zich vermengd tot een tranentrekkende mix van brandlucht en traangas. Minutenlang gaat het er hard aan toe vanuit beide kanten. De spanning die nu ontstaat gaat de hele wedstrijd lang niet meer weg.
Toch zijn het de uitsupporters die als laatste lachen. Op het veld weet Ruch Chorzow geen vuist meer te maken en de derby wordt met 0-1 prooi voor Gornik Zabrze. Terwijl de spelers (onder flinke bescherming van de stewards – in Polen gewoon uitgerust met schilden en lange lat) het feestje vieren met het uitvak druipen de thuissupporters af. Voor de honderden agenten zal het nog een lange avond worden om de bezoekers weer veilig naar huis te leiden. Voor de fanatiekelingen van Ruch zit er verder nog maar één ding op. Hopen op een snelle promotie zodat de derby van Silesië definitief terugkeert op de kalender. Wat een wedstrijd!
