In beeld: Zweeds topniveau bij Göteborgsderby tussen IFK en GAIS

Göteborg; een echte havenstad in het westen van Zweden. En waar havensteden zijn, zijn fanatieke supporters (denk aan Rotterdam, Marseille, Antwerpen of Genua). Zo ook in Göteborg, een stad met drie clubs op het hoogste niveau en de thuisbasis van de enige Europese bekers in heel Scandinavië. Een stad als dat kan niet zonder een goede derby; iets dat wij aan de lijve ondervonden tijdens de burenruzie tussen IFK en GAIS.

Een derby die bekend staat als een van de meest fanatieke in Scandinavië. De wedstrijd staat ook wel bekend als de Göteborgsklassikern of Arbetarderbyt (de arbeidersderby). Een wedstrijd die al 120 jaar gespeeld wordt, alhoewel daar de afgelopen decennia weinig edities bij zijn gekomen door de verschillende paden van beide clubs. IFK en GAIS hebben een ietwat verschillende historie gekend.

UEFA Cup

IFK Göteborg is namelijk altijd een van de topclubs van Zweden geweest. Alsof de 18 Zweedse kampioenschappen en 8 bekers nog niet genoeg zijn, kan de club buigen over aan unicum. Als enige club in Scandinavië heeft IFK Göteborg een Europese prijs gewonnen. Zowel in 1982 als in 1987 legt Blåvitt beslag op de UEFA Cup. Deze gouden periode zorgt ervoor dat IFK nog altijd de club is met de meeste supporters in Zweden. Ook al gaat het tegenwoordig niet meer zo denderend en werd er sinds 1996 nog maar 1 titel behaald.

Nog altijd meer dan de supporters van GAIS hebben mogen vieren. Voor de laatste titel van Grönsvart moeten we terug naar 1954. Sindsdien heeft de club vaker op het tweede niveau dan het hoogste gespeeld. Als een soort y0-yo gaat GAIS heen en weer tussen het hoogste niveau en het tweede (en soms derde) niveau. De meest recente van die promoties vond afgelopen jaar plaats. Het betekent dat 2024 het jaar van de terugkeer is. Na 12 jaar is de derby van Göteborg weer terug in de competitie!

Spanning in de stad

En in dit eerste seizoen ’terug’ zijn de rollen volledig omgedraaid. De derby in de heenronde werd door GAIS gewonnen en de club draait volop mee voor een plek die recht geeft op Europees voetbal. Dit terwijl de topclub IFK in zware degradatienood verkeert en de punten vandaag in de derby heel hard kan gebruiken. Die spanning is ook goed voelbaar in het centrum van de stad waar de supporters massaal verzamelen om vervolgens gezamenlijk naar het stadion te lopen.

Dat stadion is het Gamla Ullevi, de thuisbasis die IFK, GAIS en Örgryte IS met elkaar delen. Gezien vandaag de thuisbeurt voor IFK is, hebben zij het grootste gedeelte van het stadion gekregen. De supporters van GAIS hebben 2 ringen van een korte zijde gekregen om te vullen met groen. De rest van het stadion is gevuld door supporters van IFK. Op de korte zijde zijn de verschillende ultragroepen van de club verzameld en ook de vrienden van Ultras Nurnberg zijn zichtbaar aanwezig. Al ruim voor het eerste fluitsignaal is hier de omkleedsessie geweest en hebben tientallen supporters zich in hun mooiste bivak gehesen.

Fakkels overal

Bij de opkomst hebben beide clubs een tifo voorbereid. Aan de thuiszijde gaat het hierbij om een uitgerolde historische tekst in de vorm van een perkament. Aan beide zijdes versterkt door de leeuw uit het logo van de club en afgemaakt met een veelvoud aan blauwe en witte vlaggen. De thuisclub is voor een doek over de koppen gegaan waar 1894 – het oprichtingsjaar van GAIS – over de skyline van de stad is geplaatst. De onderliggende boodschap is duidelijk; de stad Göteborg is van ons – de lokale club.

Hierna is het tijd voor de kers op de taart. Waar het in het uitvak blijft bij een handjevol fakkels, gaat het er op het blauw-witte vak iets georganiseerder aan toe. Tegelijkertijd ontsteken tientallen supporters fakkels over beide zijdes verdeeld. Het zorgt voor een heerlijke rode vuurzee, passend bij een derby van dit formaat.

Dan is het tijd voor de wedstrijd. En vanaf het allereerste moment gaat het er vocaal keihard aan toe op de tribune. Op een niveau dat we in Nederland maar weinig kennen wordt er sfeer gemaakt. Ook wordt er doorlopend vuurwerk afgestoken. Een fakkeltje hier en een fakkeltje daar, ook de lokale autoriteiten knijpen hierbij een oogje dicht en dit wordt allemaal gedoogd. Zoals het hoort. Het zorgt voor een heerlijk spektakel dat geen seconde verveelt. Dat IFK op 1-0 voorsprong komt op slag van rust zorgt al helemaal voor een geweldige sfeer.

40 minuten onderbreking

De tweede helft betekent ook een tweede pyroshow. Ditmaal is het het uitvak van GAIS dat de fakkels ontsteekt over de gehele tribune op beide zijdes. Bij de ultras van IFK wordt gekozen voor blauwe rook in combinatie met kleurrijke shooters. Ook dit geeft weer een heerlijk sterk beeld, waarbij de autoriteiten het vuurwerk rustig laten uitbranden om vervolgens met het voetbal te beginnen. Geen problemen en iedereen tevreden.

In de tweede helft gaat het verder op de toer van de eerste helft. Er hangt een fantastische sfeer en er worden regelmatig fakkels afgestoken aan beide zijdes. Rond de 60e minuut gaat het echter mis als er knalvuurwerk wordt afgestoken in de buurt van het speelveld. Waar fakkels, rook en shooters worden gedoogd ligt er (terecht) een grens bij knalvuurwerk – zeker in de buurt van het veld.

Waar even ervoor alles lijkt te kunnen is nu een grens bereikt en wordt de wedstrijd voor maar liefst 40 minuten stilgelegd. Ze zijn in Zweden geen fan van knalvuurwerk… Ondanks dit houden de supporters de sfeer er goed in en wordt er constant gezongen. Zeker door de IFK-supporters die de 1-0 voorsprong op het scorebord zien staan.

Vreugde-explosie

Na een hele lange pauze gaat de boel eindelijk weer verder en nog geen vijf minuten na de hervatting komt IFK op een 2-0 voorsprong. Waar de spanning vooraf ondraaglijk was voor de club die normaal de grote broer is, is de opluchting nu echt voelbaar in het hele stadion. Niet alleen zijn deze punten extreem belangrijk voor de strijd tegen degradatie, maar vooral is de opkomst van het kleine broertje voor nu afgewend. Twee derby’s verliezen in 1 seizoen was ondenkbaar geweest voor de grote club die IFK nog altijd is.

In het resterende deel van de wedstrijd wordt het nog wel spannend als GAIS meer aandringt, maar gescoord wordt er niet meer. Ook de fakkels blijven – sinds het stilleggen van de wedstrijd – grotendeels in de zak en worden alleen nog gebruikt bij de 2-0. Zo is het verder aftellen tot het einde van de wedstrijd en het begin van het feest. Na iets meer dan 90 minuten is het zo ver en mag het stadion ontploffen van vreugde. De derby is gewonnen, IFK heeft weer hoop en is voor vanavond – ondanks de wisselende rollen dit seizoen – weer even de baas in eigen stad. Op naar een nieuwe strijd volgend seizoen!