FK Vardar: recordkampioen in grote problemen

Noord-Macedonië: men zal het land vooral kennen om de ruzie met Griekenland over het gebruik van de naam Macedonië. De Grieken vinden namelijk dat de naam Macedonië hen toebehoort en ze kregen daar ook gelijk in. Ongetwijfeld kennen, laat staan volgen, maar weinigen het voetbal in het voormalig Joegoslavische land. Als land boeken ze zo nu en dan een succesje in de kwalificatiereeksen voor het EK of WK. Internationaal kunnen ze doorgaans weinig potten breken. Toch heeft Noord-Macedonië eenmalig een Joegoslavisch kampioen voortgebracht, althans voor even dan: FK Vardar. De recordkampioen van het land die momenteel zwaar in de problemen verkeert.

Eerste kennismaking met de Balkan

Noord-Macedonië betekent voor mij mijn eerste kennismaking met voormalig Joegoslavië. Een kennismaking die mij op slag verliefd laat worden op de regio. Het begin van meerdere keren per jaar alle hoeken van de Balkan ontdekken. Het is september 2013. Een maatje van mij heeft een Macedonische schone aan de haak geslagen en gaat trouwen. Niet alleen in Nederland, maar ook, zoals de traditie betaamt, in haar land van herkomst. Ik mag erbij zijn. Er wordt direct een vakantie aan vast geplakt. En als het even kan, bezoeken we ook nog een pot voetbal.

Het weer is die week zonovergoten. Hoewel de bruiloft in hoofdstad Skopje zal plaatsvinden, verblijven we in het prachtige Ohrid. Om daar te komen is het drie uur rijden door magnifiek berglandschap met adembenemende uitzichten. Ik voel mij direct thuis. Het land is recentelijk pas open gesteld voor toeristen en de gastvrijheid is fantastisch. Dit is het authentieke Joegoslavië. Het oude Ohrid ligt aan een prachtig meer gevangen tussen de bergruggen. Wat is dit genieten. Gelukkig lacht de kalender ons toe, want we kunnen hier ook nog een pot voetbal kijken. De kwartfinale van de beker tussen FK Vardar en Metalurg. Twee topploegen uit de hoofdstad Skopje. Een ware bekerderby dus!

Derby op afstand

De derby wordt in Ohrid gespeeld omdat het stadion in Skopje van een nieuwe grasmat wordt voorzien. Kan je het je voorstellen? In Skopje spelen namelijk alle topploegen in hetzelfde stadion. Een uitwijkmogelijkheid in de buurt is er op dat moment dus niet. Ohrid is de veilige oplossing, ook omdat verwacht wordt dat maar weinig supporters de reis van drie uur zullen maken op deze woensdag. In de taxi op weg naar het stadion zoek ik tevergeefs naar de lichtmasten. Volgens het internet kunnen er 18.000 mensen in stadion Biljanini Izvori. We worden afgezet bij een soort snackbar van de sporthal met een provisorisch terras waar we gelijk een biertje halen. Het is er erg rustig. We besluiten om alvast kaarten te halen bij het stadion om daarna terug te keren voor nog een drankje.

Met een dergelijke capaciteit verwacht je heel wat, maar als we de hoek omlopen zien we een roestig hek wat een voetbalveld omheind. Zoals standaard op de Balkan bestaat het stadion uit slechts één tribune. Als daar 1.000 mensen op plaatsnemen zit het ramvol. Die andere 17.000 moeten schijnbaar in bomen klimmen of ergens op het gras langs de sintelbaan gaan zitten om de beloofde capaciteit waar te maken. Vanaf een houten kroegtafeltje worden de toegangskaarten verkocht. Mijn verbazing maakt al snel plaats voor een grote lach. Dit is toch fantastisch? We praten over voetbal op het hoogste niveau. De politie is ook ver te zoeken. Zou dat te maken hebben met het feit dat de hele tribune is onder gekalkt met ACAB? Ook hier zijn de mannen in blauw duidelijk geen vrienden van de supporters.

De Macedoniërs kijken ons ondertussen met grote ogen aan. Wat komen we in godsnaam doen? De zwager van mijn maatje is FK Vardar supporter, dus die club komen we steunen vandaag. Support die zelfs op nationale televisie niet onopgemerkt blijft zo blijkt uit de berichten vanuit Skopje. Na nog wat bier op het provisorisch terras is het toch echt tijd voor de derby. Metalurg verdedigt een 1-0 voorsprong vanuit de heenwedstrijd. Vardar is nu de ’thuisspelende’ ploeg die al snel op achterstand komt, maar nog voor rust orde op zaken stelt. Helaas blijft het daarbij en is FK Vardar dus uitgeschakeld.

Komiti Ultras

Die wedstrijd is ook mijn eerste kennismaking met Komiti, de ultras van FK Vardar. Met slechts een klein aantal althans. Zij staan aan de andere kant van het veld de wedstrijd te volgen vanaf de parkeerplaats. De supporters staan namelijk buiten de hekken. Het blijkt dat een aantal van hen een stadionverbod heeft en dat de groep daarom hier staat. Zoals zoveel clubs op de Balkan is ook Vardar een omnisportvereniging. Naast voetbal wordt er o.a. handbal en basketbal gespeeld binnen de club. Dit groepje gaat na de wedstrijd dan ook bij één van hen thuis de wedstrijd van de handbaldames volgen.

Het geeft weer hoeveel deze mannen van hun club houden. En ondanks dat ze met een klein groepje zijn, laten ze zich toch in positieve zin zien. De club betekent alles voor ze, zo leggen ze uit. Macedonië is allesbehalve een welvarend land. Inkomens zijn laag en er is doorgaans ook weinig perspectief als je niet veel geld hebt. Zoals eigenlijk overal op de Balkan is hun club hun houvast, daar geven ze letterlijk alles voor.

FK Vardar

Net als veel clubs in voormalig Joegoslavië wordt ook FK Vardar net na de Tweede Wereldoorlog opgericht, en wel op 22 juli 1947. In hun eerste jaar promoveren ze gelijk naar de hoogste divisie. Decennia lang pendelt de club tussen de eerste en tweede klasse. Men moet lang wachten tot er een succesje gevierd kan worden. In 1961 winnen ze verrassend de beker. In 1985 worden ze voor het eerst vijfde op het hoogste niveau. De grote clubs uit Belgrado, Split en Zagreb zijn simpelweg te oppermachtig.

Twee jaar later gebeurt wat niemand voor mogelijk hield. Vardar pakt het Joegoslavische landskampioenschap. Het is de eerste en enige keer dat een club uit Noord-Macedonië dat lukt. Lang kan men er niet van genieten, want in het daaropvolgende seizoen wordt de titel alsnog afgepakt. Door omstandigheden begonnen het seizoen ervoor 10 clubs met zes punten in mindering. Die voorsprong is voor FK Vardar genoeg om de prijs te pakken. De straffen worden later echter ongedaan gemaakt, waardoor FK Partizan alsnog het kampioenschap toegewezen krijgt. De rood-zwarten pakten echter de dubbel in 1987 en de bekerwinst blijft dus wel staan.

In 1992 trekken de Macedonische clubs zich terug uit de Joegoslavische competitie. Na de onafhankelijkheid wordt een eigen competitie opgericht. FK Vardar is in eigen land heer en meester. De andere clubs uit het land zijn het niet gewend om op hoog niveau te voetballen. De eerste drie kampioenschappen zijn dan ook voor Vardar, maar daarna is de hegemonie jarenlang voorbij. Tussen 1995 en 2012 weten ze nog maar twee kampioenschappen te pakken. De afgelopen jaren zijn de verhoudingen weer hersteld. Maar of dat zo blijft?

De club redden

Anno 2021 ziet de wereld er heel anders uit. De voetbalwereld gaat gebukt onder de Corona-crisis. En dat raakt ook FK Vardar. De recordkampioen van Noord-Macedonië heeft enorme financiële problemen. Het einde van de club wordt ternauwernood voorkomen, vooral dankzij de inzet van de Komiti Ultras. Afgelopen vrijdag lieten zij met een fantastische pyroshow zien het team te steunen voor de tweede helft van het seizoen. De regerend kampioen staat momenteel ergens in de middenmoot. De achterstand op de koploper bedraagt 16 punten.

Om de club ook financieel te helpen worden er acties opgestart. Zo worden online kaarten verkocht voor de wedstrijd. Dit levert al heel snel € 50.000 op, wat voor een Noord-Macedonische club veel geld is. Het Toše Proeski Stadion, tevens het nationale stadion, telt 33.460 stoeltjes. Van dat aantal zijn inmiddels ruim 30.000 kaarten verkocht. Een kaartje kost 100 Denars, wat neerkomt op € 1,60. Helaas was de actie voor de wedstrijd van afgelopen weekend, dus kaarten zijn niet meer beschikbaar. Misschien dat ze de actie dit seizoen nog vaker zullen herhalen.

Foto’s van de steunactie zijn afkomstig van Sport1.mk en via deze link te vinden.