Derby van Berlijn: 300 opgepakte ultras Hertha en pyroshow Eisern Union

Madrid heeft Real en Atletico, Lissabon heeft Sporting en Benfica, Zürich heeft FC Zürich en Grashoppers. Het Duitse Berlijn is eigenlijk een van de weinige hoofdsteden in Europa die niet synoniem is met een voetballende topclub. Met de recente opkomst van Union Berlin en de hierdoor in status toegenomen derby van Berlijn begint daar echter steeds meer verandering in te komen…

Op derbyday merk je in het bruisende Berlijn dan ook opeens overal verwijzingen naar voetbal. In de trein naar Berlijn toe staan de tags van Union op de toiletten, rondom het Centraal Station staan supporters in te drinken en in de lobby van ons hotel lopen families met shirtjes en sjaaltjes van Hertha BSC of Union Berlin. Alle uitgewaaide Berlijners keren vandaag terug naar de Duitse hoofdstad voor de stadsderby. Een derby die geen standaard geschiedenis kent. De wedstrijd was ooit een van vriendschap, maar verandert tegenwoordig steeds meer in een proper derby.

Nur zwei Mannschaften

Als men in de jaren 70 en 80 spreekt over de derby van Berlijn wordt niet de wedstrijd tussen Union en Hertha BSC bedoeld. In West-Duitsland gaat het dan om de strijd tussen Tennis Borussia Berlin en Hertha BSC. In Oost-Duitsland gaat het tussen BFC Dynamo en Union Berlin. Vanwege de splitsing in twee landen spelen Union en Hertha nooit tegen elkaar. Van een rivaliteit is helemaal geen sprake. Sterker nog; tussen beide supportersgroepen ontstaat een onwaarschijnlijke vriendschap.

Juist door de splitsing van Berlijn in Oost en West ontstaat er een wederzijdse vriendschap. Supporters van Hertha bezoeken het Stadion An der Alten Försterei en supporters van Union – die niet naar het Westen mogen – vergezellen Hertha bij Europese uitwedstrijden in het Oostblok. Ook zingen ze gezamenlijke liedjes zoals “Ha-Ho-He, es gibt nur zwei Mannschaften an der Spree – Union und Hertha BSC”. Als de muur valt in 1989 wordt 79 dagen later voor het oog van 51.270 supporters een oefenwedstrijd gespeeld tussen beide clubs in het Olympiastadion. Berlijn is weer één.

Voor de eerste competitieve ontmoeting tussen beide teams moeten we wachten tot 2010 wanneer Hertha degradeert naar de 2. Bundesliga. Binnen een paar jaar wordt de derby vier keer gespeeld en langzaamaan verandert de wedstrijd van een vriendschappelijk potje tot een echte rivaliteit tot Hertha weer promoveert naar het hoogste niveau. Sinds het debuut van Union in de Bundesliga in 2019 staat de wedstrijd weer tweejaarlijks op het programma. En met elke editie neemt de rivaliteit een beetje meer toe.

Aangevallen trein

Want hoewel de editie die wij bezoeken pas de 13e officiële wedstrijd tussen Hertha BSC en Union Berlin is, is er van enige vriendschap geen sprake meer. Dat blijkt wel uit de gebeurtenissen voorafgaand aan de wedstrijd zelf. Op Twitter lezen we namelijk dat een groep van 300 tot 500 ultras en hooligans van Hertha BSC (inclusief buitenlandse vrienden) heeft geprobeerd om de trein met Union-supporters aan te vallen. Hierbij zijn ze echter opgepakt door de politie en de gehele groep zal de derby moeten missen. Een grote domper, want hierdoor zal de sfeer bij de thuiszijde vandaag aanmerkelijk slechter zijn.

Aan publieke belangstelling voor de derby is verder geen gebrek. Het historische Olympiastadion is met bijna 75.000 supporters vandaag uitverkocht. Het stadion is in eerste instantie gebouwd voor de Olympische Spelen van 1936, die Adolf Hitler graag wilde gebruiken als propaganda voor Nazi-Duitsland. Sinds 1963 is het Olympiastadion de thuisbasis van Hertha BSC en rondom het stadion zijn nog talloze verwijzingen naar de Spelen van 1936 met de Olympische ringen en meerdere plakkaten. Tijdens de meeste wedstrijden is het stadion eigenlijk iets te groot voor haar vaste bespeler, maar voor de derby van Berlijn komt de ruime capaciteit mooi uit.

Ha ho he Hertha BSC

Ondanks het gemis van honderden fanatieke supporters wordt door de overige Hertha ultras besloten om de voorbereide sfeeractie alsnog door te laten gaan. Terwijl zij zich verdelen over de gehele tweede ring wordt op meerdere plekken enkele supporters die hun Union-sjaaltjes pontificaal boven de jas dragen vriendelijk doch dwingend verzocht deze uit het zicht te laten verdwijnen. Er kan in Duitsland veel, maar bij de ultras is er wel degelijk een duidelijke grens.

De sfeeractie zelf is er eentje over bijna het gehele stadion. Op de bovenste ring worden blauwe velletjes getoond, over de boarding tussen beide zijdes verdwijnt een blauw doek en op de eerste ring komt “Ha ho he Hertha BSC”. Een mooi idee, waarbij zeker de Hertha op de korte zijde er erg strak uitziet. Op de lange zijdes blijken wat mensen nog afwezig, de ontbrekende vellen zorgen ervoor dat de woorden er hier wat slordig uitzien. Wat er nog meer gebeurd zou zijn mochten de ultras niet zijn opgepakt, zullen we nooit weten… Na de sfeeractie is de schade van de afwezige ultras ook goed te zien. Geen vlaggen, geen doeken en nauwelijks gezang aan Herthazijde.

Good night blue-white

Eenzelfde lot lijkt lange tijd weggelegd voor het uitvak. Ook hier ontbreken tot vlak na de aftrap de spandoeken, vlaggen en ultras. Even zijn we bang dat we vijf uur in de trein hebben gezeten om te kijken naar een wedstrijd zonder fanatieke supporters aan beide kanten. Maar dan komt het plots toch allemaal weer goed. Schijnbaar was er voor het uitvak een probleem met de ticketing, maar gelukkig wordt uiteindelijk toch besloten om alle supporters toe te laten zonder scannen. Onder luid gejuich van de andere supporters worden de trommels en vlaggen door de ultras naar binnen gebracht.

Met de ultras eenmaal binnen merk je gelijk dat de sfeer in een hogere versnelling komt. Het uitvak, dat vandaag verdeeld is over twee vakken op de bovenste ring en twee vakken op de onderste ring, overstemt onder leiding van de ultras de lamgeslagen thuissupporters volledig. Het is wel duidelijk wie vandaag naast het veld de baas is in de derby van Berlijn.

Bij Hertha klinkt er af en toe wel wat gezang, maar zonder de honderden ultras is er geen beginnen aan tegen het sublieme uitvak vol duizenden Union-supporters. Overigens zien we ook op de thuisvakken veel rode shirts, truien of sjaals tussen het blauw van Hertha zitten. Dat kan nog wel gewoon in Berlijn. Op slag van rust mogen deze supporters juichen als het 0-1 wordt voor de bezoekers dankzij een doelpunt van de Nederlander Danilho Doekhi.

Stadtmeister

Zodra het rustsignaal heeft geklonken verschijnen onder aan de beide vakken kleine spandoeken die vervolgens over een deel van het publiek worden gehouden. Wat zou hier onder nou gebeuren? Ook worden er over het hele vak vlaggen uitgedeeld in rood-wit-geel. Voor het vak links wordt de tekst “Eisern” uitgerold en voor het vak rechts de tekst “Union”. Onder de spandoeken zijn inmiddels meerdere bedekte supporters gekropen die zich verdelen over het vak. Als de spelers het veld betreden vullen beide vakken zich met vlaggen waartussen tientallen strobo’s en flitsers worden afgestoken. Een schitterende sfeeractie, die gelijk door duizenden mensen wordt vastgelegd op de gevoelige plaat.

Naast het veld zet de lijn van de eerste helft zich door. Met als toevoeging dat er nu constant met vlaggen wordt gezwaaid vanuit het uitvak en het geluid nog net iets harder lijkt te gaan. De supporters van Hertha hebben hier niks tegenin te brengen. Het is volledig een feestje van Union vandaag. Op het veld wordt de wedstrijd beslist door een 0-2 – die eerst nog langs de geliefde var moet. Hiermee komt Union Berlin op slechts een punt van koploper Bayern München te staan, terwijl Hertha BSC op de 17e plek nog dieper in de degradatieproblemen wordt geduwd.

Na afloop haasten de spelers zich naar het uitpubliek om het feestje daar voor de verschillende uitvakken uitgebreid te vieren. Voor de vijfde keer op rij kroont Union Berlin zich tot Stadtmeister. Kenmerkend voor de schuivende verhoudingen binnen Berlijn, die ongetwijfeld alleen maar zullen leiden tot nog meer rivaliteit tussen twee clubs die ooit goed bevriend waren. De derby van Berlijn is er eentje om rekening mee te houden.