De derby van Jordanië; djembés & thee, tifo & pyro!

Het is de green giants tegen de blue eagles. Al-Wehdat tegen Al-Faisaly. Met afstand de twee meest succesvolle clubs van het land én beide afkomstig uit de hoofdstad Amman. De wedstrijd tussen deze twee Jordaanse topclubs is dé derby van het Arabische land. Een derby die totaal niet bekend is bij het grote publiek. Des te meer reden om eens af te reizen naar Jordanië, om ter plekke eens te onderzoeken hoe het daar gesteld is met de voetbalcultuur.

Dat de derby minder bekend is bij de meeste voetballiefhebbers is niet gek. De Jordaanse competitie stelt sportief gezien weinig voor. Ook is het land niet heel populair bij Nederlandse toeristen. Toch is er meer dan genoeg moois te zien in het Arabische land van 11 miljoen inwoners, gelegen op de kruispunten van Azië, Afrika en Europa. Met uitgestrekte woestijnen, temperaturen van boven de veertig graden en de dode zee is er genoeg bijzonders aan het islamitische land. Vergeleken met haar buurlanden Saudi-Arabië, Israël, Irak en Syrië is het een oase van rust in het onrustige Midden-Oosten. Jordanië is daardoor ook een veilige haven geworden voor miljoenen vluchtelingen uit omliggende landen zoals Syrië en Palestina.

De twee giganten

Het zijn ook deze miljoenen vluchtelingen die de basis vormen van de grootste sportieve rivaliteit van het land. Van oudsher is Al-Faisaly dé topclub van Jordanië en in de jaren 60 en 70 harken de Blue Eagles vrijwel alle titels binnen. In 1975 promoveert Al-Wehdat, opgericht door Palestijnse vluchtelingen in Amman, voor het eerst naar het hoogste niveau om in 1980 al beslag te leggen op de titel. Beide clubs domineren sindsdien samen het Jordaanse voetbal. Sinds 1982 ging de titel nog slechts drie keer naar een andere club, waarbij de prijzenverdeling zo goed als 50/50 is tussen de twee rivalen.

Beide clubs beschikken logischerwijs over grote supportersgroepen in het hele land. Al-Wehdat mag volgens berekeningen rekenen op bijna 4 miljoen supporters in het hele land, waarbij de ultras zich hebben gegroepeerd onder de naam Wehdaty Group (WG). Ook Al-Faisaly beschikt over een landelijke achterban. Beide clubs pesten elkaar graag met sportieve prestaties. Zo is Al-Faisaly weliswaar de recordhouder in kampioenschappen en bekerwinnaars, maar is Al-Wehdat weer de enige club die alle vier de Jordaanse prijzen in één seizoen wist te winnen. En waar Al-Faisaly als enige van de twee de Arabische Champions League heeft gewonnen, heeft de Green Giant weer als enige Jordaanse club de groepsfase van de Aziatische Champions League gehaald.

Palestijnen vs. Jordaniërs

Naast de sportieve strijd, wordt de rivaliteit vooral bepaald door de achtergronden van beide supportersgroepen. Doordat Al-Wehdat ooit is opgericht vanuit een Palestijns vluchtelingenkamp, is het vandaag de dag nog altijd de club van de miljoenen Palestijnen die in Jordanië wonen. Een van de bekendste nummers van de club is ook “Allah, Wehdat, Al Quds Arabiya“, oftewel “God, Wehdat, Jeruzalem is Arabisch”. Voordat Palestina in 1998 een eigen nationale elftal mocht oprichten van de FIFA, werd Al-Wehdat ook wel het officieuze nationale Palestijnse elftal genoemd. De achterban van Al-Faisaly bestaat juist weer bijna exclusief uit Jordaanse inwoners.

Deze spanningen tussen beide supportersgroepen en bevolkingsgroepen komen vaak naar voren tijdens de derby. Beide kanten zingen vaak nog liedjes die verwijzen naar de burgeroorlog van 1970 tussen de Jordaanse staat en de Palestijnse verzetsbeweging. Tijdens de derby in december 2010 komen de spanningen tot een kookpunt. Supporters van Al-Faisaly gooien met stenen naar spelers en supporters van Al-Wehdat. Vluchtende supporters van Al-Wehdat worden vervolgens door de politie aangezien voor hooligans en met de lange lat verwelkomd. De derby van Jordanië eindigt zo met maar liefst 250 gewonden.

Mia Khalifa

De derby van vandaag is pas in de achtste speelronde, maar doordat de competitie slechts bestaat uit 22 wedstrijden zijn we in feite al bijna halverwege. De winnaar van vandaag pakt ook nog eens (op verliespunten) de koppositie. Wedstrijdspanning genoeg dus. Vooral voor Al-Faisaly is dit seizoen heel belangrijk, de club viert in 2022 namelijk het 90-jarig bestaan. Tel daar bij op dat de Blue Eagles in het eigen Amman International Stadium – tevens de vaste thuisbasis van het nationale elftal van Jordanië – en je begrijpt waarom er vandaag absoluut niet verloren mag worden.

Het is daardoor uren van tevoren al een komen en gaan rondom het nationale stadion. Zelfs 6 uur voor de aftrap staan er al rijen politie en tientallen supporters. Ter plekke probeer ik nog om toegang als fotograaf te regelen, maar dat blijkt vanuit de club helaas niet meer toegestaan. Gastvrijer zijn de aanwezige supporters die maar wat geïnteresseerd zijn in buitenlands bezoek. Helaas spreken de meeste alleen Arabisch en komen ze in het Engels niet verder dan vragen of ik fan ben van Mia Khalifa. Echte liefhebbers dus!

Tifo en fakkels

Nog voor de wedstrijd zijn er al enkele dingen te zien die wat vertellen over de voetbalcultuur in Jordanië. Bij het binnengaan van het stadion zijn er speciale ruimtes ingericht voor vrouwen, zodat die buiten het zicht van de mannelijke supporters gefouilleerd kunnen worden. Niet dat dit echt nodig is, want er zijn maar heel weinig vrouwen bij het voetbal aanwezig. Twee uur voor de aftrap is het al goed druk in het stadion. Enige tijd voor het begin wordt het ineens rustig en verplaatst een groot deel van de supporter zich richting de muur. Het is gebedstijd. Ook wordt er geen alcohol geschonken in het stadion, vrijwel alle supporters drinken thee of water. De verkopers – in hesjes van EURO 2016 – draaien een goede omzet met de verzengende hitte van vandaag.

Voor de aftrap hebben zowel de thuissupporters als de uitsupporters een mooie tifo voorbeid. Op de lange zijde is een vellenactie voorbereid die samen een blauwe adelaar met gouden details vormt. Over het vak waar wij zitten wordt een groot spandoek uitgerold met onder meer de beeltenis van een speler. Als deze acties voorbij zijn worden er op de lange zijde tientallen fakkels afgestoken. Ook in Jordanië kunnen ze er wat van dus! Het uitvak heeft een actie voorbereid op een soort stellage met lange stokken, wat vervolgens weer wordt ingeruild voor een spandoek over het vak heen.

Djembé capo

Dan is het tijd voor het begin van de wedstrijd. Het voetbal zelf is niet van een heel bijzonder niveau, maar de thuisploeg heeft duidelijk het betere van het spel. Ondanks dat Al-Faisaly met afstand de betere ploeg is, gaat een man naast ons bijna kapot van de spanning. Het is duidelijk dat de derby van vandaag extreem belangrijk is voor de supporters. De boel wordt nog een beetje extra opgejut door een soort capo die voor het vak op zijn djembé staat te spelen.

In de tweede helft volgt een nieuwe tifo; eentje die verwijst naar het 90-jarig bestaan van de Blue Eagles. Ook in de tweede helft blijft het publiek bloedfanatiek, maar toch respectvol. Spelers die een corner nemen worden bestookt met plastic bekers bier, maar elkaar laten de supporters wel met rust. Verder wordt in de tweede helft het hele stadion nog een keer verlicht met lampjes van de telefoon en is de band aan de overkant druk bezig met het opjutten van de ultras. Met effect, aan het einde van de wedstrijd wint Al-Faisaly de belangrijke derby met 1-0 en slaat hiermee een goede slag met het oog voor weer een nieuwe prijs in de prijzenkast. Deze slag is weliswaar voor de Blue Eagles, maar de rivaliteit zal vast en zeker nog jaren voortduren!