De Antwerpse Drievuldigheid
Vroeger, toen met steenkoolroet besmeurde fabrieksarbeiders en zondagse pakken-dragers de staantribunes zij-aan-zij bevolkten, kende het Antwerpse voetbal z’n hoogdagen. Antwerp, Beerschot en Berchem bivakkeerden op het hoogste schavot en boekten alledrie noemenswaardig succes. Antwerp en eeuwige rivaal Beerschot kroonden zich meermaals tot landskampioen en Berchem werd net na Wereldoorlog Twee driemaal runner up achter het toen al ongenaakbare Anderlecht. Ook de nationale elf was Antwerps getint, en de drie clubs – die nu op het tweede, derde en vierde niveau acteren – leverden een resem Rode Duivels, met Vic Mees (Antwerp), Rik Coppens (Beerschot) en Marcel Dries (Berchem) op kop. Het drietal reisde reeds af naar de eeuwige rustplaats, maar hun geest waart tot het einde der tijden rond in de gedachte van elke Antwerpse voetbalfanaat.
Wat deze periode zo uniek maakte, was de verbondenheid tussen de drie Antwerpse grootmachten. Lang voor baldadigheden en agressief gespuis hun intrede deden, marcheerden de lokale fanfares in harmonie de grasmat op en stonden verschillende clubkleuren vredig naast elkaar in het vak. Die amicale saamhorigheid vertaalde zich eveneens in de in 1921 opgerichte Antwerpse Verstandhouding, ofte Entente Anversoise; een voetbalverbond waar spelers van de drie clubs in aantraden. Gedurende een korte periode (1930 – 1933) leverde ook Tubantia Borgerhout, nu actief op het allerlaagste provinciale niveau, spelers, maar omdat hun verblijf in de ere-afdeling van geringe duur bleek – een voorwaarde om je tot de Entente Anversoise te mogen rekenen – was hun toetreding een kort leven beschoren.
De Entente – die later navolging kreeg in o.a. Brussel, Mechelen en Lier, maar nergens zo populair bleek als in ’t Stad – speelde aan de vooravond van België – Nederland traditiegetrouw tegen zusterstad Rotterdam, en nam vanaf 1923 ook het jaarlijkse Paastoernooi van Beerschot voor z’n rekening. De Antwerpse Entente, die eveneens Pinksteren, Allerheiligen en Kerstdag als vaste matchday in de agenda had staan, trof grootheden als Santos, AC Milan, Borussia Dortmund, Arsenal en Partizan Belgrado, en een selectie, hoewel dus enkel in vriendschappelijk verband, werd door velen als uiterst eervol en even hoogwaardig als een nationale beschouwd. In ’34 en ’35 werd er zelfs tegen de Rode Duivels gespeeld en de Antwerpse Entente won beide confrontaties.
Het verbond ging echter heel wat verder dan enkel het sportieve. Na de oprichting in 1921, waarbij enkel Antwerp en Beerschot betrokken waren – Berchem Sport zou twee jaar later de rangen pas vervoegen – kreeg de vereniging het stamnummer 191 toegewezen, en regelde het de officiële betrekkingen tussen de clubs. Het is mede door de Antwerpse Verstandhouding, zoals de officieuze Vlaamse benaming luidde, dat de grootstad gevrijwaard bleef van twisten onderling, zoals dat in naburige streken wel het geval was.
Toch sloop er begin jaren ‘30 een kleine kink in de kabel. Na enkele meningsverschillen tussen Antwerp en Beerschot, scheurde die eerste zich tijdelijk af, waardoor Beerschot en Berchem alleen achterbleven. Antwerp vormde, gedurende een korte periode, een nieuwe Entente met Lierse en Racing Mechelen. Uiteindelijk verdween de Entente Anversoise in 1991 haast geruisloos van de radar en hield het verbond op te bestaan. Het laatste paastoernooi, waarop First Vienna, Dorogi en Bayern München te gast waren, dateerde toen al van dertig jaar geleden.
Een poos geleden bliezen gelijkgestemden de Entente Anversoise echter nieuw leven in. Al was het deze keer geen officiële verstandhouding tussen de drie clubs, maar een supportersverbond dat zich, met respect voor elkaars traditie en toch gehuld in die typische Antwerpse humor, tussen pot en pint ergens aan de oever van de Schelde elke maand het vriendschappelijke vuur aan de schenen legt. Een bende liefhebbers voor wie keuvelen over vergane glorie en de helden van weleer belangrijker is dan de verschillen die hun liefdevolle kleuren teweegbrengen.
Lang leve het voetbal, en vive l’Entente Anversoise!
Nog even dit: Karl Böhrer, clubarchivaris van Berchem Sport en tevens auteur van het tweeluik over de geschiedenis van z’n uitermate schone club, is steeds op zoek naar alles wat met de Entente Anversoise te maken heeft. Hij is immers bezig (voorbereidende fase) aan een boek over de Entente. Wie in een vergeten lade nog wat over deze Antwerpse verstandhouding heeft liggen of er iets over te vertellen heeft, kan contact opnemen via [email protected]. Hij zal u eeuwig dankbaar zijn.
