Universeel aangeboren voetbalinstinct

De liefde voor een voetbalclub is een vaak even onverklaarbare als gepassioneerde liefde. Vaak wordt deze passie afgedaan als iets banaals. Maar wat maakt de hartstocht voor een persoon anders dan de hartstocht voor een voetbalclub. De liefde voor een voetbalclub is misschien in mindere mate sociaal geaccepteerd. Maar in essentie verschilt het helemaal niet zo veel van elkaar. In beide gevallen moet er sprake zijn van een vonk die overspringt. Een vonk die zó intens en onvermoeibaar is, dat deze er voor zorgt dat je alles voor de ander over zou hebben – of dit nou een persoon of voetbalclub is. Als het ware ga je een levenslange vriendschap met een vereniging aan. Net als in een interpersoonlijke relatie zal je moeten dealen met ups en downs. Je kan kiezen voor de uiterlijke schoonheid en elegantie van Ajax, of de ijver en gedrevenheid van Go Ahead Eagles. Let wel, een plekje op de tribune bij Ajax is een stuk duurder dan een vergelijkbare plaats in De Adelaarshorst.

Populariteits-kolonisering

De norm, wat betreft de totstandkoming van een favoriet onder de voetbalclubs, is in grote mate verbonden aan de geboorte- of woonplaats. Toch genieten grote Europese clubs ook buiten hun directe omgeving van immense populariteit. Vooral in Zuidoost-Azië doen de Europese topclubs het goed in de populariteitspolls. Dit is een interessant fenomeen – supporters die meer dan tienduizend kilometer van hun favoriete vereniging vandaan wonen. Het plaatsgebonden aspect van de aantrekkingskracht is in dit geval dus niet van toepassing. Waar komt deze populariteits-kolonisering van de Europese topclubs dan vandaan? Tijdens een dag met een aantal voetbalsupporters in Maleisië wordt een hoop duidelijk. De globalisering houdt niet op bij werelds meest populaire sport, sterker nog, juist binnen de lijnen van het voetbalveld lijken landsgrenzen te vervagen. Het zijn dezelfde spelregels die gelden, ook in Maleisië is de bal rond en moet deze tussen de palen.

Voetbal leeft enorm in Maleisië. Het is op ieder moment van de dag mogelijk om de meest obscure wedstrijden live op de televisie te bekijken. Daarnaast bestaan er ook nog een grote groep voetbal-connaisseurs die zich uitsluitend bezighouden met het ‘hogere’ Europese voetbal. Een voorbeeld hiervan zijn de Sabah Red Devils, dit is dé fanclub van Manchester United in de Maleise staat Sabah. Deze vereniging organiseert bijeenkomsten voor het gezamenlijk bekijken van de wedstrijden. Naast deze bijeenkomsten worden er ook nog talloze andere activiteiten met betrekking tot Manchester United georganiseerd. Zo zijn er ontmoetingen geweest met oud-spelers Dwight Yorke en Gary Neville en wordt het nieuws over de fanclub in een heus blad uitgegeven.

Sabah Red Devils

President van de Sabah Red Devils, Batholomew Jingulam, is zelfs seizoenkaarthouder van de meest succesvolle club uit de Engelse historie. Een aantal keer per jaar reist hij naar het Britse continent om een aantal wedstrijden te bekijken. “Het is een dure hobby, maar ik heb het er voor over. Old Trafford is heilige grond en de ervaring is onbeschrijfelijk.” Jingulam, trots drager van een shirt met daarop een eerbetoon aan succestrainer Sir Alex Ferguson, ontstijgt zo letterlijk het eerder genoemde ruimteaspect dat doorslaggevend zou zijn voor het supporten van een voetbalclub. Hij vindt dit logisch, het is immers zijn club. “Ik ga meestal als er een aantal belangrijke wedstrijden achter elkaar zijn. Deze wedstrijden zijn het aantrekkelijkst. Maar ook omdat ze mijn steun dan het hardst nodig hebben, ik schreeuw namelijk veel harder dan die Britten.” De goedlachse voorzitter voelt zich niet minder dan de supporters die om de hoek van het stadion wonen, sterker nog, hij voelt zich één van hen. “Het is als thuiskomen. Ik ga naar de kroeg en drink daar een biertje met de rest van de supporters. Ze vinden het geweldig dat ik helemaal uit Maleisië kom.” Volgens mij is dit een vrij uniek gegeven in de moderne wereld – acceptatie ongeacht je afkomst. Wat dat betreft valt er voor bepaalde blonde politici wel het een en ander te leren van deze voetbalsupporters.

Voor de uitwedstrijd tegen Chelsea heerst er een gespannen sfeer. De wedstrijd is cruciaal, als deze verloren wordt kan Manchester United Champions League voetbal wel vergeten. Gehuld in het duivelsrood wachten de aanhangers van de grootste club uit Manchester op de aftrap. De wedstrijd begint zondag om twaalf uur plaatselijke tijd (vijf uur Britse tijd), de mannen en ook enkele vrouwen hebben er dus een groot deel van hun nachtrust voor over. Tijdens de opkomst van de spelers wordt het clublied door de speakers van het café geblazen, dit zou prima te verstaan zijn, zij het niet dat de Sabah Red Devils zelf twee keer zo hard zingen. Tijdens de wedstrijd zijn er constant kreten van opwinding door de kroeg te horen. Al vrij snel wordt duidelijk dat Manchester niet is opgewassen tegen de snelle uitbraken van The Blues. Het voor United belabberde verloop van de wedstrijd zorgt voor een omslag qua stemming. Na de zoveelste mislukte aanval raken een aantal supporters verzeilt in een spelletje dat het meest lijkt op het benoemen van zo veel mogelijk afwijkingen die de minder populaire spelers van hun favoriete club zouden hebben. Wat dat betreft verschilt de beleving van de Maleise supporters helemaal niet zo veel van die van de gemiddelde kroeg 11.000 kilometer verderop – ook hier wordt er gekankerd op de scheidsrechter en worden de spelers die de kwaliteit voor het geven van een goede voorzet ontberen vergeleken met bepaalde lichaamsdelen of uitwerpselen.

Een avond in het gezelschap van de Sabah Red Devils in Maleisië verschilt eigenlijk helemaal niet zo veel met die van een zondagmiddag met bijvoorbeeld een groep Ajacieden in Amsterdam. Er is een rode draad die voetbalsupporters over de hele wereld met elkaar verbind. De taal, emotie en het plezier zijn universeel. Een balletje buitenkant voet of een streep onderkant lat – ze worden overal hetzelfde beleefd. Voetbal overschrijdt alle culturele- en taalbarrières en is daarmee een uniek verschijnsel. Juist de onverklaarbaarheid van de passie voor bal en club heeft zijn charme. Het feit dat Messi en Ronaldo over de hele wereld op handen gedragen worden is daarom misschien geen aangeleerd cultureel fenomeen maar juist een natuurlijk instinct voor brille met de bal. Is het dan nog opmerkelijk dat in de eerder genoemde vergelijking tussen passie voor een club en affectie voor een persoon de clubliefde vaak veel langer stand houdt dan een gemiddeld huwelijk?

Deze gastbijdrage is geschreven door Robin Zwaan. Hartelijk dank Robin!