Rzeszow derby: een pyrofeest in Zuid-Oost Polen
Het is belangrijk om af en toe de sleur te doorbreken. Een keer een weekend ergens anders heen te gaan, weg uit de routine. Soms moet je eens bij een andere club op bezoek gaan, soms moet je de voetbalcultuur in een ander land ervaren. En soms moet je gewoon even naar een uithoek van Polen op zoek naar een onontdekte derby die blijkt te eindigen in een groot spektakel!
En dan beland je dus in Rzeszow. Een stad van 200.000 inwoners op een uur van de grens met Oekraïne, iets dat ook te merken is aan de grote instroom aan oorlogsvluchtelingen uit het buitenland. Op het eerste oog is het een grijze stad met veel hoogbouw, maar wie wat verder kijkt vindt een charmante, levendige stad. Met een historisch centrum, veel plekken om te zitten en een relaxte vibe. Het bekendste monument van de stad? Een monument voor de revolutie wat onder ‘locals’ dankzij de bijzondere vorm ook wel bekend staat als ‘de vagina’.
De tweestrijd
Maar nog meer dan monumenten of het centrum staat de stad bekend om haar twee voetbalclubs: Stal en Resovia. Twee clubs die mede vanwege haar verschillende takken van sport (volleybal voor Resovia en speedway voor Stal) aantrekkingskracht hebben op verschillende supporters. Zo ontwikkelen beide clubs door de decennia heen sterke support in de stad. De wedstrijd tussen beide clubs is daardoor altijd beladen en rondom onderlinge wedstrijden lijkt het alsof Rzeszow aan niks anders kan denken. Het is een tweestrijd die de stad Rseszow letterlijk en figuurlijk door midden splijt.
De verdeling is goed te zien in het straatbeeld van de stad. Waar de meeste wijken ten zuiden van het centrum en ten oosten van de Wislok rivier tot Stal-gebied behoren, kleurt het westen juist weer het rood van RR. Dat alles is goed te zien aan de affiches, stickers en graffiti’s. In de praktijk is er natuurlijk veel overlap, waardoor heel veel tags zijn overgespoten of stickers zijn weg gekrabd. Alles om maar zo veel mogelijk een claim te leggen op de stad.
Iets dat in de laatste decennia toebehoorde aan Resovia. Zij waren qua sfeer in het stadion en gevechten daar buiten de baas in Rzeszow. Daar lijkt vandaag de dag echter geen sprake meer van. De scene van Resovia is sinds het verbreken van de vriendschap met LKS en een mislukte vriendschap met Wisla een beetje haar richting kwijt. De fanscene van Stal heeft de laatste jaren juist een flinke groei doorgemaakt en is volgens velen Resovia inmiddels al voorbij. De tijden dat ze bij de Resovia-hooligans naar hartenlust joegen op de blauwe stadsrivaal zijn voorbij. Het tij is aan het keren en dus is er vandaag des te meer reden voor de supporters van Resovia om hun macht te tonen.
Corteo
Er wordt dan ook groots gemobiliseerd door middel van tientallen Facebook posts en stickers en aanplakbiljetten in de stad. Als verzamelpunt wordt, met enig gevoel voor symboliek, gekozen voor het hart van de stad. Vanaf een uur of 5 stroomt het centrale plein van Rzeszow vol met supporters van Resovia. De dress code voor vandaag zijn de rood-witte clubkleuren, waardoor we vandaag weinig mannen in het zwart zien maar vooral veel clubshirts. Degene die wel iets zwart dragen hebben vaak een boodschap op de rug die altijd neerkomt op hetzelfde: anti-Stal!
De supporters van Resovia zijn niet de enige die zich verzameld hebben in het centrum. Een politiemacht van bijna 100 agenten heeft zich verzameld. Zij zijn er om de boel in normale staat te laten arriveren bij het stadion. Zowel voor als achter de groep komt daarom een peloton zwaarbewapende politie te lopen. Wanneer het geheel vertrekt is gelijk het verschil in stijl merkbaar ten opzichte van een Nederlandse of Duitse corteo. Waar een stadswandeling hier vaak vooral een reden is om kilo’s vuurwerk af te steken, heeft de Poolse variant een ander doel.
Dat is, simpel gezegd, om kracht uit te stralen. Er wordt geen fakkel afgestoken, er is geen spandoek voor de groep en er wordt niet met vlaggen gezwaaid. Het is geen feest vieren, maar een boodschap zenden. Af en toe wat massaal schreeuwend trekt de boel zo onder zware politiebegeleiding op indrukwekkende wijze door de stad heen. Als een leger dat binnen marcheert. De boodschap is duidelijk. Resovia is vandaag sterk op pad en claimt Rzeszow als haar stad.
Stal-stadion
Het einddoel van de corteo is de thuisbasis van Stal. Dat is redelijk bijzonder, want Resovia is vandaag de thuisspelende club. Helaas is het stadion van de club door de Poolse bond niet goedgekeurd voor het tweede niveau. Daardoor moet de club al het gehele seizoen haar wedstrijden afwerken in het stadion van de aartsrivaal. De derby vormt daarop geen uitzondering en dus neemt Resovia vandaag voor de derby tegen Stal plaats op de fanatieke tribune van Stal.
Extra pijnpunt voor de supporters van Resovia is dat de nieuwe stadionplannen er maar niet doorheen komen. Iets dat volgens hen te wijten is aan de lokale politiek, die ze een vermeende voorkeur aan Stal toe schrijven. Het is een hoofdpijndossier voor Resovia, dat vanwege de sportieve prestaties binnenkort misschien tijdelijk opgelost wordt. Maar dan helaas niet op een positieve manier. De club is de laatste weken afgezakt richting de degradatiezone en als er de komende weken niks verandert dreigt een afdaling naar de II Liga – aan wiens eisen het eigen stadion wel voldoet. Het legt nog meer druk op de derby van vanavond. Er moet simpelweg gewonnen worden.
3.500 uitsupporters
Uitverkocht is het stadion van de rivaal niet, maar de bijzondere bak met haar gigantische hoofdtribune en onoverdekte andere zijde is goed gevuld. Waar bij vorige edities uitsupporters geweerd werden zijn beide clubs dit jaar tot een overeenkomst gekomen waardoor vandaag 3.500 uitsupporters aanwezig kunnen zijn. Die zitten dus tegenover hun reguliere tribune, wat toch gek moet zijn voor de Stal-supporters. De opkomst verloopt verder rustig. Aan Resovia kant worden wat kassarollen van de tweede ring naar beneden gegooid en de stadionlampen maken een kleine lichtshow (ja, echt waar).
Vanaf het begin is het vervolgens vocaal keihard van beide kanten. Er wordt gekozen voor simpele en korte nummers die door iedereen meegeschreeuwd kunnen worden wat zorgt voor een flink geluid. Vooral in het uitvak ligt de participatiegraad hoog en lijkt het oprecht alsof meer dan 90% van alle aanwezige supporters constant fanatiek mee doet. Hierdoor zijn het de gasten die wat meer te horen zijn, zelfs vanaf mijn positie aan de overkant naast de harde kern van Resovia. Dankzij de openingstreffer voor Stal na een klein halfuur spelen wordt de volumeknop nog verder omhoog gedraaid. Stal knalt over het thuispubliek heen. Zowel op als naast het veld is Resovia tijdens de eerste helft niet bij machte om fatsoenlijk tegenstand te bieden aan de ‘blauwen’ van Stal.
Vier pyroshows
In de tweede helft is het ook Stal dat de boel als eerste in beweging brengt. Vier grote stukken stof gaan over het uitvak heen, met daarop vier letters. Welke 4 dat zijn hoeven we vast niet uit te leggen, maar het begint met ‘st’ en eindigt op ‘al’. Niet veel later kruipen onder een van deze doeken een twintigtal supporters met bivak op. Tijd voor een pyroshow! Met behulp van grote strobo’s en wat rook wordt een prima pyroshow gecreëerd. De lange zijde waar de uitsupporters zich bevinden is gehuld in grote witte rookpluimen.
Dan kan Resovia natuurlijk niet achterblijven. Terwijl Stal bezig is met haar actie, zijn de voorbereidingen bij Resovia namelijk ook al in volle gang. Een groot doek gaat over de tribune heen, wat vervolgens gebruikt wordt om om te kleden. Ook hier komen een twintigtal supporters met bivakmutsen tevoorschijn op de tribune. In hun armen dragen ze een soort romeinse kaarsen shooters zoals we de laatste tijd veel in stadions zien. Deze worden vervolgens ontstoken en het hele gebied voor de tribune verandert in een knallend salvo van siervuurwerk. Zo vanaf de tweede ring is het echt een hele toffe actie.
Wie denkt dat het daarmee klaar is, zit trouwens goed mis. Enkele minuten later is de omschakeling gemaakt en is het tijd voor pyroshow nummer 2. Ditmaal vult het midden van de tweede ring zich met fakkels. Enkele minuten later is, om het af te leren, nog pyroshow nummer 3 als klap op de vuurpijl. Ditmaal rook – die hadden we immers nog niet gehad – waardoor we de golf aan acties afsluiten met een tweede ring die wit ziet van de rook. Zo zet je een pyro neer in een derby!
Dominantie
Tegen de tijd dat de rookwolken zijn opgetrokken en de acties helemaal voorbij zijn is de 75e minuut al aangebroken. Een halfuur lang heeft de focus alleen maar op de supporters gelegen, een hele knappe prestatie van beide kanten. Hoewel voetbal een halfuur lang bijzaak is geweest, is de beslissing wel gevallen in dat tijdsbestek. De voorsprong voor Stal is na een klein uur spelen verdubbeld en hoewel er meer aandacht was voor de voorbereiding van de actie dan voor de goal is het feestje er nu niet minder om.
Het is een belangrijke derbywinst voor de bezoekers. Niet alleen dragen zij een steentje bij aan de mogelijke degradatie van Resovia naar het derde niveau, ook naast het veld hebben de supporters hun vocale dominantie laten zien. Stal staat allang niet meer in de schaduw van Resovia. En hoewel laatstgenoemde drie fantastische pyroshows verzorgde en vocaal ook zeker prima was, is er wel werk aan de winkel. Met de naderende degradatie en de opmars van Stal moeten de club en supporters oppassen niet te ver achter te raken. Eén ding is in ieder geval zeker. De derby van Rzeszow zal er de komende jaren niet minder saai om worden!
