Het levensverhaal van József Stadler: volksheld of crimineel?
Het verhaal van József Stadler is er een die de meest talentvolle fictieschrijvers niet kunnen bedenken. Zijn levensloop is toch echt non-fictie, net zoals zijn eigen voetbalclub Stadler FC. De Hongaar die van schapenschijt geld maakte en een gigantisch stadion in een dorp van 3.000 inwoners liet bouwen. Een miljardair die in zijn eigen wereld leefde, hardnekkig eigenwijs en door niemand in toom te houden was. Gekidnapt door maffia maar voor niets en niemand bang. Zes seizoenen lang bestormde József de voetbaltop, tot hij werd veroordeeld voor belastingfraude. Stadler FC hield op te bestaan en József zou uiteindelijk sterven in gevangenschap. Vlak voor zijn dood publiceerde hij zijn eigen boek. Dit is zijn levensverhaal.
Bron foto header: 24.hu, foto: MTI/Sándor Újvári)
Stadler Stadion (bron: Facebook Roberto Soldado)
Schapenschijt
József Stadler wordt geboren in 1951 en groeit op in Akasztó, een plattelandsdorpje in het zuiden van Hongarije. Op de boerderij van zijn ouders werkt József mee vanaf zijn vijfde levensjaar en maakt hij zijn eerste geld als herder. Als puber maakt hij al evenveel geld als drie volwassenen in het dorp. Hij verkoopt de huid van dode schapen door en handelt in schapenschijt met wijngaarden: ‘That’s how I made money out of shit’. Stadler zou na zijn 2-jarige militaire dienstplicht profiteren van een gat in de markt door zaken te doen met Oekraïne en Rusland. Anderen blijven hiervan weg door de val van het communisme, maar Stadlers morele kompas is anders ingesteld en hij maakt gretig gebruik van de mogelijkheden. De miljoenen stromen binnen door slimme handel in bierflesjes en voedingsmiddelen.
Stadler verkocht ook zijn eigen wijn (Bron: Blikk, Foto: MTI – Sándor Ujvári)
Stadler FC
Naast zijn werk heeft József één grote hobby: voetbal. Regelmatig gaat hij kijken bij het stadje in de buurt waar Kiskőrösi Petőfi LC in de tweede divisie van Hongarije speelt. In 1993 besluit Stadler in te stappen als de club sponsors zoekt en wordt hij in één klap 100% eigenaar. Direct besteedt hij een fors deel van zijn fortuin in de club en voert een naamswijziging in. Kiskőrösi Petőfi verandert in Kiskőrös-Stadler en even later in Stadler FC. Tijdens wedstrijden neemt József plaats op de bank naast de trainer en haalt hij de ene na de andere grote speler naar de club. Daarbij moet er uiteraard een stadion van statuur komen. Als de gemeente van Kiskőrös hem tegenhoudt, besluit de zakenman het stadion te bouwen op zijn eigen land in geboortedorp Akasztó. Niemand kan de excentrieke eigenaar tegenhouden.
Teamfoto met József in het midden (Bron, Stadler FC Portal, Foto: Futballrajt 1994-2003)
Tsjetsjeense maffia
Gelijk in het eerste seizoen doet Stadler FC mee om promotie naar de eerste divisie. Tegelijkertijd wordt de naam van József bekender in het land en daarbuiten. In april 1994 kidnappen Tsjetsjeense maffia de zakenman. Vermoedelijk hebben zijn banden met de Russische zakenwereld hier mee te maken, maar verder is er niets over bekend. József krijgt honderden klappen te verwerken en beweert bijna dood te gaan. Uiteindelijk betaalt hij de maffia 100 miljoen forint en laten de ontvoerders hem vrij. Stadler is op tijd bij het feest van zijn voetbalclub: voor het eerst in de historie promoveert een club uit de provincie Bács-Kiskun naar het hoogste niveau van Hongarije.
Het dorp viert de promotie (bron: Blikk, foto: László Grnák
Bij de start van het nieuwe seizoen gaat er veel mis. József ligt overhoop met belastingautoriteiten en dreigt ermee Stadler FC uit de competitie te halen. Daarbij is het stadion nog niet klaar en speelt de club daarom 12 van de eerste 14 (!) duels een uitwedstrijd. De twee overige wedstrijden worden in het oude stadion in Kiskőrös afgewerkt, hoewel het niet voldoet aan de eisen van de bond. Wanneer er in de vierde speelronde wordt gewonnen van Békéscsaba, komen de eerste voetbalgerelateerde duistere zaken aan het licht. Overtuigd deelt de hoofdcoach van Békéscsaba mee dat zijn spelers zijn benaderd voor matchfixing door staf én spelers van Stadler FC. Alle beschuldigingen worden door József en zijn team ontkend, maar de tegenpartij stapt naar de rechter.
Stadler creëert zijn eigen sprookje (bron: 24.hu, foto: MTI/Sándor Újvári)
Stadler Stadion
In de winterstop staat Stadler FC er slecht voor en zet József de zeilen bij. Hij investeert forse bedragen geld om een aantal topspelers te strikken. Een maand later is de officiële opening van het Stadler Stadion, waar liefst 21.000 supporters in kunnen. Het modernste en mooiste stadion van heel Hongarije staat daarmee in Akasztó, een dorp van 3.000 inwoners. Zelf is dit stadion haast net zo gek als haar eigenaar. Aan een van de lange zijdes zit een gigantisch clubgebouw met Aziatische daken. Het gebouw bezit een hotel, restaurant en spa. De tribunes zijn typsich Oostblok, aangevuld met de naam Stadler in stoeltjes verwerkt. Overal waar József nu kijkt, is zijn naam te vinden. Niemand kan meer om Stadler FC heen met dit bombastische stadion op het platteland.
Het Stadler Stadion in 2020 (bron: Facebook, foto: Refi Attila)
Uiteindelijk weet Stadler FC met de komst van de topspelers en het nieuwe stadion zich te redden van degradatie, net zoals het seizoen daarop. In het seizoen 1996/97 lukt het de club om zich ternauwernood te handhaven, om vervolgens in de zomer te worden teruggezet wegens de bewezen matchfixing van jaren eerder tegen Békéscsaba. Als József in beroep gaat mag Stadler FC tóch weer deelnemen, omdat de schuldige niet meer onder contract staat bij de club. Echter is dan het leed al geschied. Door de bewezen matchfixing is de stabiliteit verdwenen en kan er geen capabel team worden neergezet. Stadler FC draait een verschrikkelijk slecht seizoen en in april 1998 wordt József Stadler gearresteerd voor vervalsing en belastingontduiking. Door zijn vele illegale activiteiten wordt József veroordeeld tot negen jaar cel. Al zijn bezittingen worden in beslag genomen door de staat.
Stadler in de gevangenis van Szeged, bron: Magyaridok.hu, foto: MTI
Eigen boek
Voor de eer zou Stadler FC nog wel het seizoen 1997/98 afmaken, daarna heeft de club nooit meer een wedstrijd gespeeld. Liefst drie keer wordt József vervroegd vrijgelaten maar het gaat telkens weer mis met fraude en andere misdaden. Achter de tralies schrijft József ondertussen zijn levensverhaal en verkondigt hij zijn onschuld, met geen van alle veroordelingen is hij het eens. Vanuit de gevangenis constateren doktoren in 2016 alvleeskanker bij Stadler, waarna hij snel zijn boek ‘A Stadler Story’ publiceert. Er staan signeersessies gepland met fans en zijn eigen Stadler-stichting krijgt het voor elkaar om het Stadler Stadion terug te kopen van de staat. Trots deelt hij op Facebook dat er in de toekomst weer wedstrijden gespeeld gaan worden.
Stadler bij zijn verwaarloosde stadion (bron: Blikk, foto:: Gábor Fuszek)
Volksheld of crimineel?
In 2017 is József een tijdje vrij voor hij opnieuw voor vijf jaar veroordeeld wordt. Bij een signeersessie van zijn boek in november krijgt hij een onverwachte beroerte. József belandt vervolgens in een coma en overlijdt op 66-jarige leeftijd in het Dunaújváros-ziekenhuis. Zijn kinderen erven alleen een auto en leeg stuk grond. Het is onduidelijk hoeveel er naar zijn 20-jarige vriendin is gegaan. József Stadler was geliefd bij vele naasten en had een flamboyante persoonlijkheid, met meer duistere randjes dan hij misschien zelf gewild zou hebben. Een geboren zakenman die van schapenschijt geld maakte en iedereen om zijn vinger wikkelde, op het rechtssysteem na. Sommigen noemen hem een genie en volksheld, anderen gestoord en crimineel.
Het Stadler Stadion, ooit het modernste en mooiste stadion van heel Hongarije, valt nog altijd te bewonderen in Akasztó. Binnen anderhalf uur vanuit Boedapest rijdt je het dorp binnen en kun je zo het stadion binnenlopen. Het boek van József Stadler is online te bestellen voor tweeënhalve euro.
Een signeersessie (bron: blikk, foto: Gábor Fuszek)
Tijdens een korte vrijlating (bron: Blikk)
Het Stadler Stadion in september 2023, (bron: Facebook, Fürdőváros on tour)
