Een zwarte dag voor het Nederlandse voetbal

De clubs uit het betaald voetbal hebben dinsdag ingestemd met verplichte promotie en degradatie tussen de eerste divisie en de topklasse met ingang van seizoen 2015-2016. Tevens treden per direct drie reserveteams (Jong Ajax, PSV en Twente) en een amateurclub (Achilles ’29) toe om de competitie de komende twee jaar op te vullen tot twintig teams. Waar de KNVB en de clubs dé kans hadden om de eerste divisie, en daarmee (de doorstroming binnen) het Nederlandse voetbal te verbeteren zijn de partijen erin geslaagd om de eerste divisie de definitieve nekslag toe te brengen. Van alle plannen die ter sprake kwamen worden uitgerekend de slechtste uitgevoerd. 3 juni 2013 gaat de geschiedenis in als een zwarte dag voor het Nederlandse voetbal.

De toetreding van een paar reserveteams die voor spek en bonen meespelen – ze kunnen immers niet promoveren en geen periodetitels behalen – is naast een grove belediging aan alle clubs die wél keihard vechten voor sportief succes bovendien een garantie voor competitievervalsing. Reserveteams wisselen doorlopend van samenstelling en zijn dus in iedere wedstrijd sterk verschillend qua sterkte. Aangezien ze toch nergens om spelen willen ze best een stapje extra doen of juist een keer een tegenstander laten lopen om hier bevriende (spelers van) andere clubs mee te helpen of een blaadje bier te verdienen. De wazige aanknopingspunten die de KNVB tot nu toe had voor matchfixing zullen in het niet vallen bij de akkoordjes die vanaf volgend seizoen in de eerste divisie worden gesloten. Zeker omdat Jong Ajax en Almere City een samenwerkingsverband hebben en Jong PSV en FC Eindhoven samen een jeugdopleiding hebben. Hierin treden ook Helmond Sport en VVV binnenkort toe, waarmee reeds een onoverzichtelijke wirwar aan kongsi’s ontstaat.

Fox bewijst negatieve invloed

De toetreding van de reserveteams is de clubs door de strot geduwd door Fox, dat daarmee weinig verrassend de vraag beantwoordt die we hier op In de Hekken al eens voorzichtig stelden, naïef hopend dat het dit keer misschien toch eens mee zou vallen. De zender veronderstelt dat wedstrijden tegen tweede elftallen van topclubs financieel aantrekkelijk zijn, maar waar de Engelsen die redenatie vandaan halen is tot op heden onbekend. Zelden was er zoveel eensgezindheid onder Nederlandse voetballiefhebbers: weg met die reserves. Niemand vindt het interessant om tegen wat reserves van FC Twente of PSV te spelen. Laat staan in uitwedstrijden, in een uitgestorven spookstadion. Commercieel toch ook niet erg aantrekkelijk, zou je zeggen. Maar de wil van Fox is wet. Of, eigenlijk: voor een paar centen zijn clubs bereid al hun principes te laten varen, ongeacht de mening van hun achterban. Ze gingen ‘onder protest’ akkoord. Daar zullen ze op de burelen van Fox van wakker hebben gelegen. Alleen Sparta, FC Dordrecht, FC Eindhoven en Eredivisionist Go Ahead Eagles hielden de rug recht.

Het zou nog meevallen als dit een uitglijder was geweest terwijl er verder wel van alles is verbeterd, met name op lange termijn. Het lachwekkende, of eigenlijk intens treurige, is dat er helemaal niets verbeterd is om de competitie een betere toekomst te bieden. Verplichte promotie/degradatie is ingevoerd, maar de licentie-eisen zijn onveranderd. Promotie zal in 2016 dus gelijk staan aan faillissement. Allerlei onnodige licentie-eisen (16 full-profspelers, minimaal 3000 zitplaatsen in een overdreven beveiligd stadion en nog zo’n honderd regels waar zeker amateurclubs zich onmogelijk aan kunnen én willen houden) blijven overeind, terwijl juist deze onrealistische eisen de reden zijn dat de afgelopen drie jaar vier clubs failliet gingen. Een voor de eisen van de KNVB noodzakelijke begroting van minimaal anderhalf miljoen euro was voor deze clubs domweg niet rond te krijgen.

De eerste divisie staat er nu veel slechter voor dan aan het einde van het afgelopen seizoen. Het gemis van twee thuiswedstrijden had op veel gemakkelijker manieren opgevangen kunnen worden, bijvoorbeeld door een bekertoernooi dat alleen voor de eerste divisie (en lager) is. Beste oplossing was natuurlijk geweest om de licentie-eisen drastisch te verlagen om de kloof met de topklasse te dichten. Zelfs de KNVB en de clubs zijn van mening dat doorstroming essentieel is voor de gezondheid van de eerste divisie. De onderkant van deze competitie was de afgelopen jaren verstopt geraakt met clubs die zichzelf nauwelijks konden bedruipen en eigenlijk hadden moeten degraderen naar een niveau dat beter paste bij hun natuurlijke positie qua achterland en daarmee financiële en sportieve potentie.

Leeglopende stadions

Dankzij de veranderingen zullen clubs in de eerste divisie blijven omvallen. Daarnaast zullen de stadions leeglopen omdat maar liefst drie van de zestien thuiswedstrijden gespeeld worden tegen een geïmproviseerd campingelftal zonder belangen. Verder is elke week weer volkomen onduidelijk wanneer er eigenlijk gevoetbald wordt: vrijdag 20:00 uur, zaterdag 16:30 uur, zaterdag 18:45 uur, ergens op de zondag of misschien zelfs op maandagavond? De speeldag verschilt per club en waarschijnlijk ook nog naar gelang de wensen van Fox en de politie. Het afschaffen van de verplichte vrijdagavond is een zege voor veel (uit)supporters, maar de nieuwe oplossing is ook weer verre van ideaal. De versplintering van de speeldagen en zelf -tijden zorgt ervoor dat ook de nauwkeurigste voetbalvolgers het spoor volledig bijster raken. Bovendien zorgt de ongelijk lopende speelronde ervoor dat de spanning van tegelijkertijd spelende concurrenten geheel verdwijnt.

Onder supporters van eerste divisieclubs is de woede groot. Zij zien een eens respectabele en interessante competitie vervallen tot een proeftuin die louter misvormde producten voortbrengt. De competitie blijft bovendien financieel ongezond, onder meer door de licentie-eisen die met name voor de kleinere clubs als een molensteen om de nek hangen. Achilles ’29 mag onder versoepelde voorwaarden wel een tijdje mee doen – over oneerlijke concurrentie gesproken – maar moet na de twee proefjaren waarschijnlijk alsnog voldoen aan de absurde eisen. Dat de club uit het kleine Groesbeek – onder de rook van NEC – dat kan lijkt onwaarschijnlijk. De KNVB heeft met de nieuwe eerste divisie een een competitie geschapen waarbij eruit promoveren óf degraderen het ultieme doel wordt. Wie onverhoopt in de middenmoot blijft hangen maakt grote kans op een faillissement.

Supporters, verenigt u!

De enige hoop die er is voor de eerste divisie is dat de KNVB en de clubs hun fouten inzien en alsnog zinnige maatregelen nemen die de competitie op lange termijn gezond maken. Gezien de recente ontwikkelingen lijkt die kans miniem, maar het is wel de enige kans. Het is daarom te hopen dat de supporters van de eerste divisieclubs zich verenigen en gezamenlijk een vuist maken tegen deze wanstaltige blunder. Een boycot van alle wedstrijden tegen reserveteams zou een goed begin zijn. Op die manier zal ook Fox duidelijk moeten worden dat juist deze wedstrijden absoluut niet aantrekkelijk zijn, ook niet voor de heilig verklaarde tv-kijker.