Eredivisie

De oude dame en haar Kasteel

Aanstaande zaterdag speelt Sparta tegen Willem II en dat doen ze uitgerekend op de dag dat de club 100 jaar op het prachtige Kasteel speelt. Bij deze alvast een uitgebreide ode aan de oude dame van het Nederlandse voetbal en vooral aan één van de mooiste stadions van Nederland. Omdat de geschiedenis een vrij lange is hebben wij ons artikel opgesplitst in twee delen. 

Op paaszondag 1888 richten acht tieners de Rotterdamsche Cricket & Football Club Sparta op. Hoewel de eerste maanden vooral aandacht is voor cricket, wordt er vanaf juli van dat jaar ook echt gevoetbald. Op 13 april 1889 krijgen de Spartanen de beschikking over een eigen terrein, het Heuvelveld in Het Park ter hoogte van de ingang van de Maastunnel. Het complex heeft nog niet veel om het lijf, maar het voldoet voor het moment. Een serieuzer complex wacht een aantal jaar later.

Nadat Sparta nog even aan de Oude Binnenweg heeft gespeeld, trekt het naar Crooswijk waar het in 1894 aan het Schuttersveld gaat spelen. Daar wordt een clubgebouw neergezet en zowaar een kleine tribune gebouwd al heeft dat nog niet veel om het lijf. Het hoogtepunt voor het complex komt in 1905. Sparta weet de bond te overtuigen dat het Schuttersveld de ideale plek is om de eerste interland op eigen bodem te spelen. Aldus geschiedde: op 14 mei treedt het Nederlandsch elftal –met de Spartanen De Korver en Boomsma in de gelederen- aan tegen België. Zo’n 30.000 toeschouwers zien Oranje met 4-0 winnen van onze Zuiderburen. Een jaar later dient de volgende verhuizing zich aan.

Een nieuwe stap

Sparta is toe aan een nieuwe stap en zet die een stuk verderop in Crooswijk. Het clubgebouw en de tribune verhuizen mee naar het complex aan de Prinsenlaan. In deze jaren begint Sparta pas echt aan de weg te timmeren en wordt de club vijf keer (1909, 1911, 1912, 1913 en 1915) landskampioen. Waar Sparta naar de Prinsenlaan trok om succesvoller te zijn, is het hetzelfde succes dat de club nu dwingt tot een laatste verhuizing.

De gemeente is bereid mee te werken en wijst in 1915 de polder Spangen aan als locatie voor het nieuwe onderkomen. De ambitievolle club heeft grootse plannen en wil er een echt stadion laten bouwen. De voorzitter van Sparta, M.J. Overeynder, schakelt voor het ontwerp zijn broer W.F. in die samen met J.H. de Roos een architectenbureau bestiert. Zij komen met het ontwerp voor een stadion waarvan het clubgebouw is gebaseerd op het Slot van Spangen (zie onderstaande foto) dat in de omgeving van het stadion heeft gestaan.

12

Het Slot van Spangen in de 13e eeuw (bron: hellenicaworld.com)

Het Slot is in de 14e eeuw gebouwd door Philips Uitternesse die de opstallen en het land bij Overschie in 1307 erft. Hij laat er een slot met vijf torens bouwen: het Slot van Spangen. Het bouwwerk krijgt in de eeuwen erop flink wat te verduren. Nadat het in 1359 zwaar beschadigd raakt tijdens de Hoekse en Kabeljauwse Twisten wordt het in 1384 weer opgebouwde slot in 1488 vernield door jonker Frans van Brederode. Weer een kleine eeuw later (1572) zijn het de Watergeuzen die huis houden waarna de Spanjaarden het definitief ongeschikt maken als verdedigingswerk. Het Slot verwordt tot een ruïne en wordt uiteindelijk in 1890 gesloopt. Op de plaats waar het eens zo machtige slot stond, ligt nu het bedrijventerrein –what’s in a name?- Spaanse Polder.

De gemeente gaat akkoord met het voorstel en Sparta kan aan de slag om haar grootse plannen te realiseren. Hoewel het geld voor de financiering grotendeels binnen een dag is geregeld, moeten er echter wel concessies worden gedaan aan het ontwerp. Door de Eerste Wereldoorlog is een schaarste aan bouwmaterialen ontstaan en in plaats van stenen torens worden twee ingangen uiteindelijk van hout. Het maakt het bouwwerk er niet minder imposant op als het in 1916 wordt opgeleverd.

Het eerste eigen stadion

Op 15 oktober 1916 neemt Sparta het Stadion Spangen in gebruik en schrijft het -wederom- vaderlandse voetbalgeschiedenis. De Oude Dame heeft namelijk als eerste een eigen stadion tot haar beschikking. Het eerste stadion in Nederland dat heel toepasselijk Het Stadion heet en 1914 is geopend, behoort namelijk niet toe aan een voetbalclub. Daarnaast wordt er op Spangen alleen gevoetbald, waarmee Sparta de primeur van het allereerste voetbalstadion heeft.

Als de Oude Dame haar intrek neemt in het bouwwerk, wijkt het enigszins af van het ontwerp. Het clubgebouw dat de herinnering aan het voormalige Slot van Spangen ademt, wordt conform ontwerp opgeleverd. Dat kan niet worden gezegd van de twee ingangen aan weerszijden van het gebouw. Waar –geheel in kasteelstijl- twee stenen hoektorens waren gepland, staan nu twee houten entrees. Ook de tribunes aan weerszijden van het clubgebouw dat zich achter het doel bevindt, worden pas later gebouwd. Tot slot blijft ook de geplande onoverdekte betonnen tribune aan de lange oostzijde voorlopig achterwege.

cukaok7vmaazjj7

Foto met dank aan het Twitterkanaal van Sparta Rotterdam

Stadion Spangen heeft hierdoor maar drie tribunes. Aan de korte zijde tegenover het clubgebouw is een kidstribune avant la lettre gebouwd: de jongenstribune die zo’n 7000 jeugdige Spartanen van een staplek voorziet. Aan de lange westzijde staat de houten eretribune: 110 meter en 9 meter diep. Maar hoe indrukwekkend dit bouwwerk ook mag zijn, het haalt het niet bij het clubgebouw achter het doel. Het bouwwerk is voorzien van een minstens zo spectaculair interieur waarbij de clubzaal het meest tot de verbeelding spreekt. Via de nissen in de statige zaal kan zó het speelveld worden betreden. Ook het terras boven de zaal waar de club haar intimi uitnodigt om de wedstrijd te bekijken, ademt de grandeur die bij Sparta hoort.

Het Kasteel

Het gebouw wordt een begrip en de journalist Doe Hans verwijst in zijn artikelen over Sparta steevast naar Het Kasteel als hij het over het Sparta-stadion heeft. Het heeft tot veelzeggend gevolg dat niemand het Stadion nog bij de echte naam noemt. Een gegeven dat tientallen jaren later nog een belangrijke rol zal spelen, maar daarover later meer.

Uiteraard oefent Het Kasteel aantrekkingskracht uit op leden van het Koninklijk huis. Prins Hendrik is vanaf 1916 meermaals te vinden op Spangen en op 10 september 1921 heeft Sparta de primeur van het eerste Koninklijke bezoek aan een voetbalwedstrijd. Tijdens de wedstrijd Sparta-VOC is Koningin Wilhelmina de eregast, waarmee de status van Sparta en het stadion nog eens wordt onderstreept.

Elf jaar na de oplevering wordt het stadion verder afgebouwd. Langs de lange zijde verrijst een onoverdekte houten  -in plaats van de geplande betonnen- tribune en aan weerszijde van het clubgebouw worden houten tribunes gebouwd zodat het veld eindelijk omringd is. De geplande hoektorens komen er desondanks niet.

Grote verbouwing van de Kasteeltribune in 1927 (bron: Sparta Rotterdam op Twitter)

Grote verbouwing van de Kasteeltribune in 1927 (bron: Sparta Rotterdam op Twitter)

Ondertussen lijken de zeven vette jaren die Sparta beleefde aan de Prinsenlaan voorbij en wordt de club sportief voorbijgestreefd door onder anderen stadgenoot Feyenoord. De naam Sparta blijft onverminderd groot, maar het duurt tot de jaren ’50 voordat er weer prijzen worden gepakt. Het sportieve succes dat de club dan boekt, vormt dan ook meteen de opmaat naar een ingrijpende verbouwing van Het Kasteel.

Dank voor het lezen van het eerste deel van de ode aan Sparta Rotterdam en Het Kasteel. Morgen volgt deel twee!

In de Hekken
In de Hekken brengt vanaf 2010 een doorlopende ode aan de voetbalsupporter, en is sinds die tijd één van de grootste websites voor (fanatieke) voetbalsupporters in Nederland en België.

Reageren is niet mogelijk.

0 %