Wembley: Home of Football
Heilige grond
‘Lace your boots, you’re on hallowed ground’! Zodra je Wembley betreedt is dat het eerste wat je ziet. De toon is gezet, je bent op heilige grond. Machtig imposant, het stadion ademt voetbal en is de plek waar iedere voetballiefhebber minimaal één keer in zijn leven moet zijn geweest. En veel meer dan één keer is eigenlijk ook een prima (lees: betere) optie.
Natuurlijk is een wedstrijdbezoek de ultieme Wembley – experience. Mijn eerste wedstrijdbeleving op Wembley was Tottenham Hotspur tegen Leicester City op februari 2019, samen met mijn dochter. Dit was in de periode dat Tottenham Hotspur tijdelijk haar thuis had gemaakt van Wembley vanwege de nieuwbouw van White Hart Lane.
Een prima keuze van de Spurs om uit te wijken naar Wembley, al duurde de intrek in het nieuwe White Hart Lane uiteindelijk tot aan april 2019. 7 maanden langer dan gepland. De wedstrijd eindigt in een 3-1 winst voor de thuisploeg en het ‘When the Spurs go marchin-in’ rolt met grote regelmaat over de tribune. Versterkt door de geweldige akoestiek van Wembley zorgt dit een fantastische sfeer.
In de voetstappen van legendes
Zit een wedstrijdbezoek er niet in, dan is de stadion tour zeker een prima alternatief. De tour begint bij het standbeeld van de voormalig Engels captain Bobby Moore. Eeuwige held en de eerste en laatste captain die namens Engeland de wereldcup pakte. De stadion tour brengt je langs alle hoogtepunten en de historie voel en adem je op alle plekken in het stadion.
Met uiteindelijk het ultieme hoogtepunt om door de spelerstunnel naar de rand van het heilige gras te gaan. Daarmee stap je letterlijk in de voetstappen van vele legendes. Nu snap ik hoe een streaker zich voelt vlak voordat hij het veld op rent. Heel even twijfel ik, maar het blijft bij een korte ingeving. Vooral omdat ik bang ben te veel hoogtepunten te missen van het restant van de stadion tour.
Achteraf een goede keuze, want ook het laatste stukje van de tour is indrukwekkend en vol van mooie verhalen. Onze gids is hooguit een jaar of 17, net droog achter de oren, maar weet de verhalen zo te vertellen alsof hij er zelf bij is geweest in 1966 en Live Aid 1985. Alsof het stadion en de historie al niet genoeg is, maken de verhalen van onze gids de rondleiding helemaal af.
De tour eindigt in de merchandise store om daar nog wat laatste ponden uit te geven. Slim gedaan, zonder souvenir van Wembley zou je eigenlijk niet eens het stadion mogen verlaten. De ultieme eeuwige herinnering aan een fantastische trip over heilige grond.
Het fiasco van de torens
In het jaar 2000 wordt besloten het oude en vervallen Wembley te slopen. Het stadion voldoet niet meer aan de eisen van de voetbalsupporter en concertganger en moet dan ook worden omgetoverd tot een iconisch hypermodern stadion. 7 jaar duurt de verbouwing voordat in 2007 het nieuwe Wembley als grootste voetbaltempel wordt heropend.
De sloopkogel in het oude Wembley betekent ook het einde van de twee iconische torens. Vanaf de opening van het stadion in 1923 stonden de twee witte torens als de ‘Londense Twin Towers’ symbool voor Wembley. Tot op de dag van vandaag het grootste fiasco van de hele vernieuwing van Wembley.
De weg naar Wembley is fantastisch met de Olympic Lane. Het zicht op het stadion vanaf het metrostation Wembley Park is fenomenaal, maar had nog vele malen beter gekund. Hoe mooi ook de entree van Wembley met het standbeeld van Bobby Moore, de twee iconische witte torens hadden het beeld helemaal compleet gemaakt. De twee torens hadden als geen ander verleden en heden bij elkaar gebracht. Zoals het Kasteel in Rotterdam ieder Spartaans hart nog steeds sneller laat kloppen. Echt een gemiste kans.
Wembley heeft als vervanging een magistrale 133 meter hoge boog boven het stadion. “The Arch” is met zijn hoogte gelijk aan de London Eye en daarmee de eye-catcher van het stadion. Al van verre is de boog zichtbaar en staat deze als een huis en als symbool van de bakermat van het voetbal. Dat maakt Wembley een klein stukje hemel op aarde. En daarmee een ‘goedmakertje’ voor de grootste architectonische blunder van de eeuw, waar vele voetballiefhebbers en groundhoppers nog steeds verdrietig van kunnen worden.
Wembley is voor iedereen
Maar wat maakt Wembley dan zo uniek en bijna mythisch? Ook als er nog zoveel andere fascinerende stadions in de wereld zijn. Denk aan De Kuip in Rotterdam, het Camp Nou in Barcelona en het Maracana in Rio de Janeiro. Stadions die bij iedere liefhebber hoog op het lijstje moeten staan.
Toch springt Wembley ver boven de rest uit. Ieder jongetje en meisje dat begint met voetballen in Engeland droomt van Wembley. Toegezongen worden, de beslissende goal scoren en eeuwige roem krijgen. En het mooie is, het kan ook.
Naast de vele grote wedstrijden op Wembley worden in het stadion jaarlijks ook de bekerfinales van de kleinere bekertoernooien gespeeld. De finale van de FA Vase Cup bijvoorbeeld. Dit is het bekertoernooi dat wordt gespeeld door clubs actief op het 9e tot en met 11e! niveau in Engeland.
De kelderklasse en daar dan nog ver voorbij. Mannen met serieuze bierbuiken en schoppend naar alles om zich heen wat beweegt. En dat op het heilige gras van Wembley. Dat maakt dat eeuwige roem op Wembley voor iedereen bereikbaar is en dromen ineens realistisch worden.
Van ‘hero naar zero’
Wembley is de plek waar jongens binnenkomen en als mannen het strijdtoneel verlaten. De plek waar helden een mythische status krijgen, legendes ontstaan en jongensboeken worden geschreven. Met 17 jaar en 349 dagen is Jude Bellingham de jongste speler ooit die voor Engeland op een EK uitkomt. En dat uitgerekend op Wembley, een mooi nieuw hoofdstuk in zijn jongensboek. Alleen een goal in de wedstrijd tegen Kroatië ontbreekt en had het verhaal helemaal compleet gemaakt.
Maar Wembley is ook de plek waar carrières een flinke deuk kunnen krijgen. Ga er maar aan staan, 90.000 mensen die meekijken naast de honderden miljoenen mensen thuis. Die druk rustte ook op de schouders van de Engels internationals Rashford, Saka en Sancho. Na een spannende finale tussen Engeland en Italië moeten strafschoppen beslissen wie in 2021 op Wembley Europees kampioen wordt. Uiteindelijk is de druk van Wembley en het verwachtingspatroon zo hoog dat de genoemde drie spelers allemaal een strafschop missen. Italië doet dit minder slecht met twee gemiste strafschoppen en kroont zich in het hol van de leeuw tot Europees kampioen. Daarmee gaan de drie Engelse schlemielen van ‘hero naar zero’ en krijgen zij landelijk de hoon vol over zich heen.
En dan hebben we het nog niet eens over ‘De wedstrijd van 100 miljoen’. Jaarlijks wordt op Wembley de finale gespeeld van de play-offs van het Championship (het tweede niveau van Engeland) waarin promotie naar de Premier League op het spel staat. Niet alleen de sportieve eer, maar ook financieel staat er veel, heel veel, op het spel. De winnaar van deze wedstrijd mag alleen al aan TV gelden en startpremies direct ruim 100 miljoen euro bijschrijven. De verliezer blijft met lege handen achter. Neem dan maar eens de beslissende strafschop.
1966 zonder VAR
De WK finale van 1966, en dan een hele tijd niets……… Zonder meer is dit de meest historische en iconische wedstrijd ooit gespeeld op Wembley. Engeland tegen Duitsland, altijd al een beladen duel en nu helemaal omdat Engeland in eigen land de finale mag spelen van het WK.
Na een voorsprong van Duitsland is het Engeland dat tweemaal scoort en daarmee lijkt de wedstrijd beslist. Maar op z’n Duits komt Duitsland in de blessuretijd van de wedstrijd toch nog op gelijke hoogte.
Een verlenging is noodzakelijk en dan staat Geoff Hurst op als grote man namens Engeland. Met zijn tweede en derde goal vervolmaakt hij zijn hattrick en kroont zichzelf tot de absolute matchwinner (4-2). Het is echter de 3-2 die historisch de boeken in gaat. Na een enorme knal van Hurst tegen de onderkant van de lat, stuitert de bal op het heilige gras en weer het veld in. De Zwitserse scheidsrechter Gottfried Dienst heeft dit nooit kunnen zien, maar lijnrechter Bahramov beslist: doelpunt. Geen VAR of doellijntechnologie die uitsluitsel kan bieden, maar ouderwets vakwerk op het menselijk oog.
Tot op de dag van vandaag is er geen uitsluitsel of de bal geheel over de lijn is geweest. Al heeft de Universiteit van Oxford uitgebreid onderzoek gedaan en is de uitslag voor onze Oosterburen onthutsend. De bal is hoogstwaarschijnlijk nooit over de lijn geweest. De goal telt echter en Duitsland komt de klap niet meer te boven. Na 120 minuten mag Engeland zich voor het eerst (en tot nu toe voor het laatst) tot wereldkampioen laten kronen. Football’s coming home.
Waar het met de iconische torens faliekant is misgegaan, heeft Engeland gelukkig op dit punt wel tijdig voldoende historisch besef gehad. Bij de hoofdingang van Wembley hangt nog altijd de historische doellat van de ’66 finale. Nog steeds staan volwassen mannen verliefder naar dit stuk hout te kijken dan naar hun eigen vrouw. Waar wij in Nederland voetbal de belangrijkste bijzaak van de wereld vinden, is dat in het voetbalgekke Engeland misschien wel de belangrijkste hoofdzaak.
Beroemde finales
Wembley en finales, deze twee passen in één adem bij elkaar. Naast de jaarlijkse finales (halve en grote finale) van de FA Cup en de kleinere bekers worden op Wembley ook de finale van de League Cup en de wedstrijd om het Community Shield gespeeld.
Die laatste is een mooie opwarmer voorafgaand aan ieder nieuw seizoen. De kampioen en de winnaar van de FA Cup van het afgelopen seizoen spelen voor de eerste prijs dat jaar. Gegarandeerd twee topploegen met nieuwe spelers die zich willen laten zien aan het publiek. En al direct een mogelijkheid om de concurrentie een eerste mentale tik uit te delen.
Naast de WK-finale in 1966 is Wembley met enige regelmaat het decor geweest voor grote internationale finales. Ook voor de finales van het Europees Kampioenschap van 1996 en 2020 (gespeeld in 2021 vanwege Covid-19) was Wembley het podium.
En dat geldt ook voor de finale van de UEFA Women’s Euro 2021. Ook deze wedstrijd werd door Covid-19 met een jaar uitgesteld naar 2022. Engeland staat dat toernooi volledig op z’n kop. Na een bloedstollende finale weten de ‘Lionesses’ de Duitse voetbalvrouwen met 2-1 te verslaan. Onder leiding van de Nederlandse coach Sarina Wiegman wordt voetbalgeschiedenis geschreven. De Lionesses worden voor de eerste keer Europees kampioen onder het toeziend oog van 90.000 uitzinnige Engelsen. Football’s coming home again. Wembley, finale, Engeland tegen Duitsland en Engeland dat wint na een achterstand……… Waar kennen we dat van?
Wembley is daarnaast maar liefst 7 keer het decor voor een Europese finale. Voor de eerste keer in 1968 en voor het laatst in 2013. Wembley heeft daarmee ook een Nederlands tintje. In 1971 wint het Ajax van Johan Cruijff voor het eerst de Europacup I op Wembley door met 2-0 te winnen van Panathinaikos.
Maar daarmee is het Nederlandse succes nog niet ten einde. De finale van de Europacup I van 1992 (de laatste editie voordat dit de UEFA Champions League wordt) tussen Barcelona en Sampdoria lijkt tot diep in de verlenging af te stevenen op een doelpuntloos gelijkspel. Tot in de 112e minuut Ronald Koeman met een droge knal uit een vrije schop Barcelona voor de allereerste keer tot beste van Europa kroont. Uiteindelijk wordt Barcelona nog 4 keer de beste van Europa. Maar de eerste keer blijft de meest waardevolle herinnering. En zo is Wembley weer het decor waar geschiedenis wordt geschreven. Waar jongens binnen komen en als legendes het stadion verlaten.
De FA Cup
Denk je aan Wembley dan kan je natuurlijk niet om de FA Cup heen. Het allergrootste bekertoernooi ter wereld, bestaande uit maar liefst 14 rondes. Beginnend met 8 voor- en tussenrondes, waarbij de clubs uit de Premier League pas 6 rondes voor het einde instromen.
De ultieme pelgrimsreis voor veel voetballiefhebbers en groundhoppers is om in één seizoen in alle 14 speelrondes minimaal één wedstrijd te bezoeken. Helaas stranden de meeste van deze pelgrimsreizen voortijdig. Niet omdat mensen afhaken, maar simpelweg omdat het steeds lastiger wordt om aan toegangskaarten te komen. De Nederlandse schrijver Joris van de Wier heeft in het seizoen 2021-2022, de 150e editie van de FA Cup, zijn pelgrimsreis kunnen volbrengen en hier zelfs een boek over geschreven. “Van Wrexham naar Wembley”.
Op het heilige gras van Wembley zijn veel memorabele FA Cup finales gespeeld. De eerste finale op Wembley was al op 28 april 1923 tussen Bolton Wanderers en West Ham United. De wedstrijd die de bijnaam ‘The White Horse Final’ heeft gekregen. Maar liefst 126.000 toeschouwers zien Bolton Wanderers met 2-0 winnen en uit handen van King George V de cup uitgereikt krijgen.
Het zijn vooral de ‘grote vijf’ (Liverpool, Manchester City, Manchester United, Arsenal en Chelsea) die de erelijst domineren. Deze vijf hebben een rijk gevulde prijzenkast met veel eremetaal, waaronder ook een scala aan FA Cups. Zo heeft bijvoorbeeld Liverpool de FA Cup maar liefst 8 keer gewonnen. Echter is het Londense (hoe kan het ook anders) Arsenal de absolute recordhouder met 14 bekerwinsten.
Ieder jaar staat de FA Cup ook voor één of meerdere bekerstunts, de zogenaamde cup shocks. Grote clubs die, vaak in een uitwedstrijd op een knollenveld en onder erbarmelijke omstandigheden, het onderspit moeten delven tegen de kleinere clubs die op dat moment ver boven zichzelf uitstijgen. Heel soms leidt dit uiteindelijk ook soms met een verrassende bekerwinst op Wembley.
Zo weet de ‘Crazy Gang’ in 1988 de ongenaakbare landskampioen Liverpool te verslaan met 1-0. De ‘Crazy Gang’, het elftal van Wimbledon dat bekend staat om het harde, soms zelfs idiote, spel. Vechten, knokken en vaak grensoverschrijdend, maar vooral alles uit de kast om te winnen. Het team met ‘slagers’ als Dennis Wise en Vinnie Jones (de speler met de snelste rode kaart ooit in een FA Cup wedstrijd na slechts 3 seconden in het veld te hebben gestaan) wist in een knotsgek en keihard duel uiteindelijk te winnen. De winst was een daverende verrassing, want Liverpool was op dat moment onverslaanbaar als kampioen van de Football League.
De ultieme beloning na het laatste fluitsignaal en de eeuwige roem is de beroemde ‘walk of fame’ naar de koninklijke loge. Zowel de winnaar als de verliezer moet 107 treden omhoog op de tribune voor of de verliezersmedaille of de beker. Een ‘walk of shame’ voor de verliezer, maar voor de winnaar moeten deze treden voelen als 107 stappen naar eeuwige roem.
In de stadiontour is ook een fotomoment ingebouwd met een replica van de FA Cup. Daarmee waan je je voor even pakweg de aanvoerder van Chelsea of Manchester United en kan je zelf dit glorieuze moment ervaren. Sluit je ogen en beeld je 90.000 uitzinnige fans in (minus een aantal treurende verliezers maar ook dat is een mooi beeld). Til de beker in de lucht, voel je voor even de grote overwinnaar en geniet van jouw ‘moment of fame’.
How to get to Wembley
Wembley is, naast goed bereikbaar met de auto en voldoende parkeergelegenheden, vooral met de metro (of ‘Underground’, zoals ze het in Londen noemen) uitstekend te bereiken. Wil je graag naar Wembley dan kan je dat dan ook het beste met de metro doen. Houd er rekening mee dat de metro’s vol zitten, maar dat heeft ook wel weer wat moois.
Ga dan ook al vroeg richting het stadion want er is meer dan genoeg te doen rondom Wembley. Naast het stadion is er nog een Wembley Arena waar regelmatig artiesten optreden. En voor de shopping liefhebbers is de Wembley shopping outlet, met alle grote merken en voldoende horeca, een echt walhalla. Kortom, er is altijd wel een goed excuus voor een dagje Wembley park. Ook als je partner niet van voetbal houdt.
Wembley heeft in totaal 3 metrostations, waarvan Wembley Central en Wembley Park het meest praktisch zijn. Vanaf Wembley Central is het maximaal 5 minuten lopen. Maar toch raad ik het metrostation Wembley Park aan. Vanaf daar is het één rechte lijn van een kilometer over de Olympic Lane en zie je het stadion in al zijn grootsheid al voor je liggen. Hoe dichter je bij het stadion komt, hoe meer voetbalsupporters om je heen. In de metro begint het zingen al en in de stroom van supporters loop je in een ware ‘Entrada’ naar het stadion. Dus voor de ultieme voetbalbeleving, kies niet voor het gemak van Wembley Central maar voor Wembley Park en de sfeer van de Olympic Lane. Neem ook even de tijd om onderweg de informatieborden te lezen. Daarin lees je veel over de geschiedenis van Wembley, zie je mooie foto’s en het maakt je stadionbeleving compleet.
Uitzicht op Wembley
En wil je jouw weekendje Londen helemaal de maximale ‘Wembley – beleving’ geven? Dan is mijn tip om het Ibis Wembley hotel te boeken. Vraag dan wel bij de boeking om een kamer op de bovenste verdiepingen en aan de goede kant. Zowel in de avond als de vroege ochtend bij het openen van de gordijnen kan je genieten van het magistrale uitzicht op Wembley. Niet duur en een cadeautje voor de echte liefhebber. Mooier ga je de skyline van Londen niet krijgen.
Wembley gewoon doen
Ga gewoon. Genoeg redenen om snel een keer het imposante Wembley te bezoeken. Heilige grond is voor jou dichterbij dan je denkt en makkelijk te bereiken. Is je partner nog niet overtuigd? Combineer jouw stadionbezoek met een stedentrip Londen in het weekend. Dan is er in Londen ook altijd wel een wedstrijd te bezoeken. Hoe gaaf is dat. En jouw partner……die kan zich prima vermaken in de koffiebars en winkels van beroemde modemerken in de Londen Designer Outlet, direct naast Wembley. Dus niet twijfelen maar doen.
