Vergane Glorie: Terrein LSC 1890 Sneek

Verwonderd kijk ik naar de houten tribune die voor me ligt en terwijl ik met mijn hand langs het oude hout ga, voel ik haast de nostalgie die dit bouwwerk uitstraalt. Voor deze Vergane Glorie ben ik speciaal naar Sneek afgereisd, waar een waar pareltje staat. De Sneekse voetbalclub LSC 1890 heeft een van de oudste houten tribunes in Nederland en de tribune kent een wel hele bijzondere geschiedenis. In de Tweede Wereldoorlog redde de tribune het leven van veel voetbalfans en in de jaren ’80 en in de jaren ’90 waren er plannen om dit kunstwerk af te breken. Sinds 1999 staat de tribune en een gedeelte van het sportcomplex op de nationale monumentenlijst.

De ‘Lycurgus Sparta Combinatie 1890’ is een van de oudste clubs in het noorden van Nederland en werd opgericht op 4 maart 1890. Ondanks de rijke historie en diverse fusies met andere clubs, kende de club in de eerste 38 jaar van haar bestaan een zwerversbestaan. De club speelde nooit lang op 1 complex of moest keer op keer noodgedwongen verhuizen. Daar kwam in 1927 verandering in.

De bouw van het sportcomplex

Een eeuw geleden begon men in Europa anders tegen sport aan te kijken: Sport werd langzamerhand gezien als een fysieke en geestelijke ontlading, waar de mens van kon profiteren. Vanaf de jaren ’20 kwam deze gedachte ook sterk op in Nederland. In Sneek nam het Old Burger Weeshuis een zeer belangrijke sociale plaats in en het weeshuis besloot in 1927 haar landerijen aan de Leeuwarderweg voor een goedkoop prijsje te verkopen aan een nieuw op te richten stichting. Deze stichting had als doel om de sport in Sneek nog beter op de kaart te zetten.
In 1927 werd begonnen met de bouw van het sportcomplex. In Sneek werkte in die tijd gemeentearchitect De Kok, die duidelijk beïnvloed was door de Amsterdamse School. De Kok ontwierp de huidige houten tribune, de huidige en monumentale kassahokjes, de bestuurslokalen en een prachtig restaurant aan de zijde waar de ingang aan de Leeuwarderweg staat. In 1928 werd het complex feestelijk opgeleverd en de tweede klasser LSC had de beschikking gekregen over een modern en groot sportpark. Het sportpark was voor die tijd eigenlijk te groot voor een club uit de tweede klasse, maar dat deerde niemand in Sneek.

De Razzia

Tijdens de Tweede Wereldoorlog kende LSC 1890 haar succesjaren. De club stootte eindelijk door naar de Eerste Klasse en in 1944 wist de club zelfs de halve finales van de beker te behalen. Het voetbal in Sneek leefde en veel mensen wisten de weg naar het sportcomplex aan e Leeuwarderweg te vinden. Reden voor de Duitse bezetter om op 21 mei 1944 een razzia op het sportpark te houden, om zo mensen voor de Duitse oorlogsindustrie op te pakken en te werk te stellen. De honderden toeschouwers die deze wedstrijd bekeken, kregen de schrik van hun leven toen een megafoon omriep dat alle mannen tussen de 18 jaar en 50 jaar hun Ausweiss bij het verlaten van het terrein moesten tonen. In dit Ausweiss stond namelijk wel of niet vermeld dat mensen waren vrijgesteld van arbeidswerk. Vele toeschouwers probeerden vervolgens via de tuinen van de aanliggende woningen te vluchten, maar toen ook de Duitse soldaten deze ontsnappingsroute afgrendelden moesten de toeschouwers andere trucs bedenken. Een van die trucs was heel simpel: Aan de buitenkant was de houten tribune mooi afgewerkt en kon je er met geen mogelijkheid onder komen. Vanuit een voorraadskast kon je echter onder de tribune kruipen, dus werd snel de voorraadkast leeggehaald en schuilden een hoop mensen een hele nacht onder de tribune. Het moest een helse nacht voor deze mensen zijn, maar de volgende dag kon iedereen veilig onder de tribune uit kruipen. Uiteindelijk hebben de Duitsers toch nog 24 man ‘buit gemaakt’.

Jaren ’80: Stadionbrand Bradford

In de 40 daaropvolgende jaren is weinig bekend over het terrein, tot aan de jaren ’80. Toevalligerwijs was de brand van de houten tribune van Bradford City op 11 mei 1985 die het voortbestaan van de tribune in Sneek bedreigde. In het Sneekse gingen er stemmen op om, omwille van de veiligheid en kostenbesparing, de tribune van LSC Sneek ook maar te slopen. Maar gelukkig werd de gemeente Sneek snel tot inkeer gebracht door een rapport dat de invloeden van de Amsterdamse School in Friesland onderzocht. Wat bleek? De houten tribune die rijp voor de sloophamer werd geacht, bleek een van de weinige en unieke plekken buiten Amsterdam te zijn, die de Amsterdamse School vertegenwoordigde. Er werd een kleinschalige restauratie tegenaan gegooid en de tribune leek gered te zijn.

Jaren ’90: Achterstallig onderhoud

In 1992 werd de houten tribune aan de zuidoost zijde korter gemaakt, om plaats te maken voor kleedlokalen. Ook enkele vensters werden bij deze restauratie in de oude staat teruggebracht. Maar in 1998 bleek de tribune in een dusdanige slechts staat, dat de gemeente Sneek en de provincie Friesland op het punt stonden om de tribune tegen de vlakte te gooien. Gelukkig was het rapport uit de jaren ’80 over de invloed van de Amsterdamse School blijven hangen en de gemeente Sneek en de provincie Friesland zagen in dat er sprake was van een wel heel bijzonder bouwwerk. Dit keer werden de zaken veel grondiger aangepakt: De tribune werd voor een kleine 700.000 Euro volledig gerenoveerd en de tribune was gered.

Monumentale status

Hiermee bleef ook de originele bouwstijl gehandhaafd en bleef een prachtig staaltje van unieke architectuur behouden. Als klapper op de vuurpijl werd de tribune, samen met de kenmerkende kassahokjes aan de Leeuwarderweg, in september 1999 tot nationaal monument aangewezen. En als je over het sportpark van LSC Sneek loopt, dan kun je niet meer dan concluderen dat dit terecht is. Dat er vernieuwing en modernisering noodzakelijk is, is niet meer dan begrijpelijk. Maar dat historie en nostalgie goed in het amateurvoetbal behouden kunnen blijven, laat LSC Sneek zien: De club is de trotse bezitter van een van de weinige fraaie vooroorlogse tribunes die Nederland nog kent en zij is de trotse bezitter van een van de oudste houten tribunes in Nederland. Een prachtig en onverwacht pareltje in Friesland!

Weblinks

• Een uitgebreide verslag over het prachtige en monumentale sportcomplex van LSC 1890 Sneek kun je vinden op de website van Martijn;
• Een uitgebreidere fotoreportage tref je ook op de website van Martijn aan.

Foto’s terrein LSC 1890 Sneek

De prachtige en monumentale toegangspoort naar het terrein van LSC 1890 in Sneek

De houten bankjes van de tribune van LSC 1890 zijn typisch oudheid en nostalgie

Op deze foto zie je hou prachtig de tribune eigenlijk is: Vakmanschap

Een vlag van de Friesche voetbalbond mag natuurlijk ook niet ontbreken

De volledige tribune in zijn volle glorie (foto uit 2011)