Groundhopping

Vergane Glorie: SV Limburgia


Zuid-Limburg was een kleine 100 jaar geleden een zeer belangrijk industrieel centrum voor Nederland. Staatsmijnen en private mijnen zorgden ervoor dat de rest van Nederland genoeg steenkool had om warm de winter door te komen. Onder de rook van de Staatsmijn Hendrik in Brunssum lag het terrein van de inmiddels ter ziele gegane club Limburgia. De club was Limburgs eerste kampioen, haar eerste elftal bestond louter uit mijnwerkers (of Koempels) en Limburgia werd slachtoffer van de saneringsdrang die de KNVB in 1971 had. De club ging uiteindelijk ten onder en uiteindelijk verrees op het voormalige terrein van Limburgia een woonwijk. Het is niet zomaar een woonwijk; De gemeente Brunssum en de architect hebben een prachtig eerbetoon aan Limburgia gegeven.
Begin vorige eeuw was Zuid-Limburg vergeven van de zware steenkoolindustrie. De Koempels, zoals mijnwerkers werden genoemd, die in de mijnen werkten hadden het zwaar. In de nauwe en donkere gangen onder de grond zwoegden zij om steenkool naar boven te halen. Dat de grote hoeveelheid stof deze mensen vies en smerig maakten was wel de minste zorg. Dankzij de stoflongen lag de gemiddelde levensverwachting zeer laag. Tel daarbij ook de vele ongelukken op, die in de Staatsmijnen gebeurden en je snapt dat de Koempels het heel zwaar hadden. Dat leidde in de jaren ’20 van de vorige eeuw tot een escalatie, waarbij de mijnwerkers in opstand kwamen tegen de slechte werkomstandigheden. Het bracht de mijnwerkers tot een wilde staking, die uiteindelijk door het leger uiteen werd geslagen.
Er moest iets aan de omstandigheden in Limburg veranderen, dat was in ieder geval duidelijk bij de mijnwerkers, de Staatsmijnen en de private mijnen. De arbeidsomstandigheden werden verbeterd, maar er werden ook sociale projecten opgezet waarbij mijnwerkers huizen goedkoop konden huren, parken werden aangelegd en sportparken en sportverenigingen werden opgericht. Het was ook in die periode dat Limburgia, hetzij onder eerst een andere naam, het licht zag. Het laatste knusse en gezellige sportterrein van Limburgia lag tegen de indrukwekkende Staatsmijn Hendrik aan, waar de schachttoren als een bewaker over het sportterrein waakte. Om de verbondenheid met de mijnen te benadrukken, bevatte het logo van Limburgia het meest belangrijke gereedschap van de Koempel; De hamer. In 1939, 19 jaar na de oprichting, promoveerde Limburgia naar de hoogste klasse en na de tweede wereldoorlog boekte Limburgia diverse successen.
Die successen waren juist erg mooi. De toenmalige spelers van Limburgia waren stuk voor stuk bovengrondse of ondergrondse mijnwerkers, die voor de eer van hun collega’s in het weekend op het voetbalveld streden. Als je de seniore mensen uit Brunssum mag geloven, was de wisselwerking tussen publiek en spelers daarmee ook zeer speciaal.

Maar er werd ook leed gedeeld. In de Staatsmijn Hendrik vielen 187 Koempels en op 24 maart 1947 vond de ergste mijnramp in de Nederlandse geschiedenis plaats. In de Staatsmijn Hendrik brak een hevige brand uit, die aan 13 mensen het leven kostte. De verslagenheid was groot en het bestuur van Limburgia besloot een verzoek naar de KNVB uit te doen gaan om de aankomende uitwedstrijd tegen PSV uit te stellen. De KNVB gaf tot ontsteltenis aan dat dit verzoek nonsens was en dat Limburgia gewoon tegen PSV diende te spelen. Oh, en mocht Limburgia weigeren te spelen, dan zou het ook nog eens twee punten aftrek krijgen. De reacties in het Limburgse waren begrijpelijkerwijs furieus.

Misschien is het wel de onmenselijke houding van de ‘Hollandse KNVB’ die Limburgia in de jaren daarna tot grote hoogte stuwde. Drie jaar na de pijnlijke mijnramp bereikte Limburgia haar grootste succes ooit. Op 24 juni speelde Limburgia in Amsterdam tegen Ajax. Indien Limburgia deze wedstrijd zou winnen, dan mocht het zich Nederlands kampioen noemen. Een, voor die tijd, ware exodus vond plaats. Maar liefst 2000 Limburgia fans reisden af naar Amsterdam en zagen hun favoriete club in het Olympisch Stadion met maar liefst 0-6 van Ajax winnen. Limburgia speelde verrassend, fris en open en Ajax had geen antwoord op het spel van de Limburgers.

Na het kampioenschap ging het minder met Limburgia. De invoering van het betaalde voetbal betekende veel concurrentie voor de club en de club kon de goede tijden van de jaren ’40 en ’50 niet doen herleven. In 1963 degradeerde de club naar de 2e divisie. In 1970 overdonderde de KNVB iedereen met de aankondiging dat het betaalde voetbal gesaneerd zou worden, waar Limburgia onder andere het slachtoffer van werd. De vereniging had een zeer gezonde financiele huishouding maar mocht haar kunsten bij de amateurs vertonen. De eerste twee decenia in het amateurvoetbal waren redelijk succesvol voor de Limburgse club en de kampioenschappen in de jaren ’70 werden meestal door 12.000 mensen bijgewoond. In de jaren ’90 raakte Limburgia in verval en het fuseert met RKBSV tot BSV Limburgia. Het vertrouwde terrein aan de Venweg werd verlaten en het eens roemruchtige stadion lag er verlaten bij. De gronden werden opgekocht door een projectontwikkelaar en het stadion werd gesloopt.

Je zou denken dat er een Vinex wijk op deze gronden geplempt zou worden… Dan heb je het gedeeltelijk gelijk. Waarschijnlijk is de architect van deze nieuwbouwwijk een voetballiefhebber, want hij besloot een magistraal idee tot uitvoer te brengen. De huizen op het voormalige speelveld zouden namelijk moeten herinneren aan het oude stadion. De buitenste huizen werden de tribunes, met daken die van de rand van de wijk naar het midden van de wijk aflopen, en de middelste huizen werden expres laag gebouwd. Waar ooit eens de middencirkel van Limburgia lag, ligt nu een plein met een levensgroot logo van de Brunsumse club. Als je op het logo staat en je kijkt rond, dan kun je denkbeeldig nog de tribunes en het publiek erop zien. De naam van de straat is dan ook toepasselijk en het is een prachtige ode aan Limburgia: Het Limburgia plantsoen.

Het credo is dan ook; Mocht jouw club een uitwedstrijd tegen Roda JC of Fortuna Sittard hebben, of je woont er in de buurt, ga dan gerust eens langs op het Limburgiaplantsoen in Brunssum. Het planstoen is een prachtige ode van de gemeente en de architect aan Limburgs eerste kampioen van Nederland.

Een uitgebreider artikel over Limburgia tref je hier aan.

Meer foto’s van het Limburgia plantsoen tref je hier aan. De overige -oude- foto’s in dit artikel komen uit het centraal archief van DSM.

Foto’s

Het oude terrein van SV Limburgia, met de Staatsmijn Hendrik op de achtergrond.

Het oude terrein van SV Limburgia, gezien vanaf de Venweg Brunssum

Spotprent in De Volkskrant, nadat Limburgia Ajax met 0-6 had verslagen en Nederlands kampioen werd.

Jubileumboek ter ere van 50 jarig bestaan van Limburgia’s jeugdafdeling

Waar in Nederland zie je zo’n prachtig eerbetoon aan een voetbalclub?

Martijn
Martijn was sinds de oprichting van In De Hekken, tot 2019, redacteur en vaste schrijver. Daarnaast beheerde hij de In De Hekken Instagram pagina en de Twitter pagina. In enkele woorden: Globetrotter, interesse in andere culturen en geschiedenis, fotografie en groundhoppen en een flink gevoel voor rechtvaardigheid. Geen wonder dat hij vaste schrijver was voor de rubriek "Vergane Glorie" en dat hij zijn licht liet schijnen op voetbalwetgeving en voetbal-randzaken in het zuiden van Nederland en België. Check ook zijn zeer interessante website.

    Reageren is niet mogelijk.

    0 %