Groundhopping

Stadion Rote Erde (BVB Dortmund) – Vergane Glorie

Je zou het haast niet denken dat in Stadion Rote Erde decennia lang voetbal op hoog niveau is gespeeld. Mijn eerste reactie een kleine 10 jaar geleden was “weer zo’n typisch saai Duits stadion. Dus met sintelbaan en waar je minimaal 30 meter van het veld staat”. Stadion Rote Erde ligt in de schaduw van het Signal Iduna Stadion Westfalen Stadion. Toch was Stadion Rote Erde toneel van grote successen van Borussia Dortmund en was het stadion zelfs tot 1974 vaste thuisbasis van de Dortmundse club. En een ander leuk feitje: Schalke 04 speelde er in de jaren ’30 zelfs een thuiswedstrijd. Meer daarover in deze Vergane Glorie!

BVB Dortmund

Wil je de geschiedenis van Stadion Rote Erde begrijpen, dan moet je ook de tijdsgeest van Dortmund 100 jaar geleden begrijpen. Het Ruhrgebied -en met name de regio rond Dortmund en Gelsenkirchen- was decennia lang een van de belangrijkste gebieden in de Duitse mijnbouw en staalindustrie. De staalindustrie en de mijnbouw was zwaar en gevaarlijk, maar gaf arme mensen ook hoop op een beter bestaan. Geen wonder dat dit gebied een enorme aantrekkingskracht op buitenlandse gastarbeiders had.

Onder de mijnwerkers bevonden zich veel joden, die op de vlucht geslagen waren voor de vervolgingen in Centraal-Europa. Maar ook Italiaanse mijnwerkers trokken massaal naar het Ruhrgebiet en brachten de Italiaanse cultuur met zich mee. Vanuit het oosten kwamen Poolse en Pruisische arbeiders in de industrie werken. Het is geen wonder dat vanuit deze mengelmoes van verschillende mensen en culturen een sterk socialistisch bolwerk geboren werd. Dortmund, de stad van de Duitse industriële revolutie, koesterde daarmee het socialisme en Borussia Dortmund was daarmee een van de eerste Duitse clubs die openlijk ook ‘rood’ georiënteerd was.

Naam van het stadion

Een kleine 100 jaar geleden had men in Dortmund door dat alleen werken niet zaligmakend was. De stad besloot ten zuiden van Dortmund een stadspark aan te leggen, met sportfaciliteiten en gunde het ontwerpen aan de architect Hans Ströbel. Ströbel had gelijk een visie: Veel groen, een multifunctioneel sportstadion, een hal en (uiteindelijk) een zwembad zouden in het park gebouwd werden. “Als ik mijn ogen dicht doe, dan zie ik het toekomstige park helemaal duidelijk voor ogen: Het stadion wordt het hart van het park, met een ware muziektent. De Westfalen Hal wordt de kroon van het park”. De naam van het 35.000 plaatsen tellende stadion was snel gekozen: Vanwege de rode aarde en het rode karakter van de stad, werd het stadion door de gemeente Rote Erde genoemd.

Schalke Rote Erde?!

Maar de naam was echter ook een knipoog naar het ‘rode’ karakter dat Dortmund die tijd had. Het stadion zou uiteindelijk in 1926 in gebruik genomen worden, met een vriendschappelijke wedstrijd tussen de Dortmundse stadsselectie en Wacker München. De club uit Beieren won, voor een kleine 9.000 toeschouwers met maar liefst 1-11. Twee jaar later speelde de aartsrivaal van Borussia Dortmund, Schalke 04, om de landstitel een wedstrijd tegen Hertha BSC op Rote Erde. Het team uit Gelsenkirchen werd helemaal weggetikt en verloor met 1-4 van Hertha. Het stadion was een van de modernste stadions uit zijn tijd en diverse eindrondes om de landstitel werden er gespeeld. Ook speelde Duitsland een wedstrijd tegen de Ierse Vrijstaat (1935). Het stadion was in haar beginperiode echter thuisbasis van veel verschillende turntoernooien, atletiektoernooien en zelfs boxwedstrijden. Voetbalwedstrijden werden er mondjesmaat gespeeld.

Stadion Rote Erde en het nieuwere Westfalenstadion

De invloed van de Tweede Wereldoorlog

Dat veranderde in 1937. Borussia Dortmund speelde tot dat jaar op het complex Weiße Wiese, dat op de terreinen van staalfabrikant Hoensch AG lag. Door de oorlogsmachine van de Nazi’s, moest Hoensch drastisch uitbreiden en werden de terreinen opgeslokt door de fabrieken van Hoensch. Borussia Dortmund moest snel op zoek naar een nieuw onderkomen en Dortmund stelde het stadion ter beschikking aan Borussia Dortmund. De eerste jaren waren geen goed huwelijk tussen Die Borussen en Rote Erde. Borussia Dortmund, een links georiënteerde club, had het lastig in het Nazi tijdperk. Joseph Goebbels schreef zelfs in zijn dagboek dat ‘Ein Fahrt ins Ruhrgebit ist mit Lebensgefahr verbunden’.

Dat prominente Borussia Dortmunt spelers vaak met hun socialistische overtuiging pronkten, was in die tijd wellicht naïef en het uitdragen van de socialistische idealen brak sommigen zuur op. Heinrich Czerkus, de aanvoerder van het elftal van Borussia Dortmund en lid van de Duitse weerstand tegen het regime werd in 1945, samen met 267 anderen, door de Gestapo in het park van Stadion Rote Erde Stadion vermoord. Ook kreeg het stadion in de eindfase van de Tweede Wereldoorlog veel bombardementen te verduren. Na het einde van de oorlog lagen veel tribunes in puin en telden het veld en de atletiekbaan maar liefst 100 kraters. Met man en macht werd de thuisbasis van Borussia Dortmund hersteld en klaargemaakt voor sportevenementen.

De succesjaren

Het leek wel of het herstel van Rote Erde een nieuw elan aan Borussia Dortmund gaf. Tussen 1947 en 1967 kende de club een van de meest succesvolle periodes in haar bestaan. De club werd drie keer landskampioen, zes keer West-Deutsche Meister, eindigde diverse keren als tweede, won de Europa Cup II en speelde enkele legendarische wedstrijden op Rote Erde. De avond van 4 december 1963 was zo’n legendarisch avondje. Borussia Dortmund moest tegen grootmacht Benfica spelen en overklaste de club uit Lissabon. Eusébio en zijn mede-Benficanen werden met 5-0 van de mat getikt en het leidde tot een legendarische Pitch Invasion van uitzinnige Borussia fans.

De succesjaren van Borussia zorgden ook voor plannen voor een nieuw stadion. Borussia Dortmund legende Aki Schmidt kan zich uitverkochte wedstrijden nog goed voor de geest halen “Mensen beklommen de daken en zelfs de hoge bomen achter de doelen om maar iets van de wedstrijd te kunnen zien“. Een van de momenten die ook flink wat stof deed opwaaien was het bijt-incident tijdens Borussia Dortmund tegen Schalke 04. Tijdens de wedstrijd sprong een herdershond over de lage hekwerken van Rote Erde, keek een beetje rond en snelde op Schalke speler Friedel Rausch af. Rausch, die niets in de gaten had, tot grote hilariteit van de Borussia Dortmund fans, de herdershond in zijn achterste hangen. Het incident zorgde wel voor een pittige discussie over de veiligheid in de Duitse voetbalstadions.

Een nieuw stadion

In 1961 werd duidelijk dat het stadion in haar huidige vorm niet verder kon bestaan. Een nieuwbouw op het complex van Rote Erde werd door de toenmalige economische crisis van de tafel geveegd. Toen een ambtenaar halverwege de jaren ’60 de optie voor een tweelingstadion opperde, bleef het idee in Dortmund rondzingen. In 1971 gaf de stad toestemming voor de bouw van het nieuwe Westfalen Stadion. Doordat het Mungerdorferstadion in Keulen niet op tijd af was, werd het Westfalen Stadion een van de stadions van het WK 1974.

Het seizoen erop verhuisde het eerste elftal van Borussia Dortmund naar het Westfalen Stadion. Vanaf dat moment speelt het tweede elftal van Borussia Dortmund er en worden er atletiekwedstrijden en andere sportwedstrijden gehouden. Momenteel zijn er gesprekken gaande dat Borussia Dortmund het stadion Rote Erde wil overkopen. Wat dat voor negatieve of positieve gevolgen voor het oude complex kan hebben, is nog maar de vraag.

Lees hier meer over Die Rote Erde.

Foto’s

De oude kassa's en toegangspoorten van Rote Erde

De oude kassa’s en toegangspoorten van Rote Erde

 

Een typisch Duits stadion: Sintelbanen en staantribunes

Een typisch Duits stadion: Sintelbanen en staantribunes

 

Ooit bevolkten tienduizenden mensen de tribunes

Ooit bevolkten tienduizenden mensen de tribunes

 

Nu ligt Stadion Rote Erde letterlijk in de schaduw van het Westfalenstadion

Nu ligt Stadion Rote Erde letterlijk in de schaduw van het Westfalenstadion

 

Een overview-shot van Stadion Rote Erde

Een overview-shot van Stadion Rote Erde

Martijn
Martijn was sinds de oprichting van In De Hekken, tot 2019, redacteur en vaste schrijver. Daarnaast beheerde hij de In De Hekken Instagram pagina en de Twitter pagina. In enkele woorden: Globetrotter, interesse in andere culturen en geschiedenis, fotografie en groundhoppen en een flink gevoel voor rechtvaardigheid. Geen wonder dat hij vaste schrijver was voor de rubriek "Vergane Glorie" en dat hij zijn licht liet schijnen op voetbalwetgeving en voetbal-randzaken in het zuiden van Nederland en België. Check ook zijn zeer interessante website.

    Reageren is niet mogelijk.

    0 %