Vergane Glorie: Estádio das Laranjeiras

2014 is in het Braziliaans voetbal een heel bijzonder jaar. Brazilië organiseert niet alleen het WK, het is dit jaar ook exact 100 jaar geleden dat het Braziliaans voetbalelftal haar eerste wedstrijd speelde. Plaats van handeling was toen Estádio das Laranjeiras in Rio de Janeiro. Het stadion van Fluminense is, naast het Maracanã Stadion, dé bakermat van het Braziliaans voetbal. Ter ere van het WK en het 100-jarig bestaan van het Braziliaans elftal, ga je in deze Vergane Glorie de Atlantische Oceaan over. Welkom in het snikhete en voetbalgekke Rio de Janeiro!

Maar eerst maken we een tussenstop in Engeland. Groundhoppers die Exeter City FC ooit hebben bezocht, hebben de yell “Have you ever played Brazil?” vast en zeker voorbij horen komen. Het kleine, dekselse clubje uit Zuidwest Engeland was namelijk de allereerste tegenstander van Brazilië. Exeter was in 1914 op toer door Zuid-Amerika en werd uitgenodigd als tegenstander voor de Braziliaanse voetballers. Duizenden mensen verzamelden zich rondom het veld van Estadio das Laranjeiras en zagen een technisch mooie wedstrijd. De Brazilianen speelde echter hard en op het randje. De Braziliaanse sterspeler Arthur Friedenreich verloor zelfs twee tanden in deze wedstrijd. Mede door het fanatisme van het elftal en het publiek, wonnen de Brazilianen met 2-0 van Exeter.

Verbouwingen en uitbreidingen

Het veld van Estadio das Laranjeiras groeide in de jaren nadien uit tot de thuisbasis van het nationaal elftal van Brazilië. De Braziliaanse toeschouwers leefden fel mee met hun team en wisten het Braziliaans elftal net dat ene zetje te geven. Wedstrijden tegen de Zuid-Amerikaanse grootmacht Uruguay en tegen aartsrivaal Argentinië waren steevast krakers. Ook Fluminense drukte haar stempel op het Braziliaanse voetbal en werd een belangrijke club die aan de wieg stond van de ontwikkeling van het voetbal in Brazilië.

Geen wonder dag er het nodige is verbouwd aan het stadion. Begin vorige eeuw kocht Fluminense een stuk land om er een multifunctioneel sportcomplex op te bouwen (Fluminense is, net zoals de meeste clubs in Brazilië, opgericht als een omnisport vereniging). De club bouwde een houten tribune, naar Engelse stijl, en maakte kleine tribunes rondom het veld. In 1915 werd deze tribune door een betonnen tribune vervangen. Door de successen van Brazilië en Fluminense en de organisatie van toernooien, werd het stadion uitgebreid. De grootste ingreep kwam in 1918, toen de club besloot om een betonnen tribune door te trekken naar de zijkanten van het veld en rondom de drie andere zijdes van het veld betonnen staantribunes te maken. Fluminense had hiermee als een van de eerste clubs buiten Engeland betonnen tribunes. Maar al snel bleek het nieuwe complex, dat plaats bood aan 18.000 mensen, veel te klein. De club besloot in 1922 om een tweede ring boven de staantribunes te bouwen en was hiermee het eerste stadion in Zuid-Amerika dat een zwevende tweede ring had. In 1928 installeerde de club een lichtinstallatie, waarmee Das Laranjeiras een erg modern sportcomplex werd.

Meer dan sport en voetbal

Tijdens mijn bezoek aan Estadio das Laranjeiras werd wel duidelijk dat het stadion een oud en belangrijk stadion is. Achter de imposante oude eretribune ligt het hoofdgebouw van Fluminense, waar onder andere een museum in is gevestigd (aanrader!). Maar het gebouw bevat ook enkele prachtige zalen, die meer als operazalen aandoen. Toen het stadion werd gebouwd, had de architect de bedoeling om van het complex een sportief, maar ook een cultureel centrum in de statige wijk Laranjeiras neer te zetten. Dat is hem gelukt, aangezien er diverse exhibities, opera-uitvoeringen en concerten zijn geweest. Zelfs Mick Jagger heeft er twee optredens gegeven. Maar ook Jezus is een fan van Fluminense. Althans, dat beweren de Fluminense supporters. Als je op het heilige veld staat dan valt het Jezus beeld van Rio de Janeiro je gelijk op. Met zijn gespreide handen, lijkt het alsof de blik van het beeld naar het veld staat. “Jezus waakt over het stadion en Fluminense”, vertrouwde een supporter mij toe, met daarbij lachend “en hij is fan van de mooiste club van de wereld!”

Fla-Flu

Dan moet Jezus prachtige wedstrijden hebben gezien, je zou haast jaloers op hem worden. Dé derby van Brazilië moet hem een glimlach op het gezicht hebben gegeven: Flamengo tegen Fluminense, afgekort Fla-Flu. De derby is, hoe kan het ook anders, geboren op de velden van Estádio das Laranjeiras. In 1911 besloten 9 spelers van Fluminense weg te gaan bij de club en een voetbaltak bij de roeivereniging Flamengo op te richten. In 1912 stonden de teams voor het eerst in Laranjeiras tegenover elkaar. De wedstrijd werd al in de eerste minuut opengebroken, toen Fluminense de 1-0 scoorde. Het fanatieke publiek zag een mooie wedstrijd, die Fluminense met 302 won.
De eerste echte kiem voor de verhitte rivaliteit werd enkele jaren nadien gelegd. In een barslechte wedstrijd, die maar niet op gang kwam, was de scheidsrechter Davies -volgens de Fluminense aanhangers- duidelijk van het padje af. Davies kende enkele penalty’s aan Flamengo toe en liet de tweede penalty zelfs drie keer nemen. De fans waren woest en besloten hun ongenoegen op het veld te gaan uiten. Het was de eerste wedstrijd in Brazilië waarbij woedende fans het veld bestormden en de wedstrijd enige tijd stil wisten te leggen. Vanaf dat moment stonden de beide teams lijnrecht tegenover elkaar en was een van de meest verhitte derby’s ter wereld geboren.

Bijna afgebroken

Geen wonder dat deze derby toeschouwersaantallen wist te verbreken. Het toeschouwersrecord in Das Laranjeiras werd ook tijdens deze derby behaald (1925, 26.716 betalende toeschouwers) en in het Maracanã zagen ruim 195.000 (!!) betalende mensen deze derby. Maar het had weinig gescheeld of Fluminense had geen stadion meer. Eind jaren ’50 vonden zeer grote infrastructurele werken plaats in Rio de Janeiro en de stad het plan opgevat om een weg dwars door de velden van het stadion aan te leggen. Het stadion waar het Braziliaans voetbal werd geboren, dreigde prooi te worden aan de sloophamer en asfalt. Je kunt je voorstellen dat iedereen die een Fluminense hart had op zijn achterste poten ging staan. Het dispuut duurde twee jaar, maar Fluminense en Rio kwamen tot een vergelijk. De weg werd iets verlegd, waardoor slechts 1 tribune afgebroken hoefde te worden. In 1961 werd een van de tribunes achter het doel afgebroken en momenteel prijkt daar een gapend gat. Door de afbraak en de veiligheidsrisico’s rondom het stadion, werd de capaciteit beperkt tot 8.000 toeschouwers. In 2003 verhuisde de club definitief naar het Maracanã en doet het stadion dienst als trainingscomplex.

Toch staat er in juli 2014 een prachtige wedstrijd op de planning. Ter ere van het Wk en het 100-jarig bestaan van het Braziliaans voetbalelftal, organiseren de Braziliaanse voetbalbond en Fluminense een wedstrijd tegen Exeter City FC. De aftrap wordt gedaan met de bal van 1914. Een mooiere ode aan dit kleine maar belangrijke stadion kun je je haast niet indenken.

Weblinks
– Een uitgebreider verslag van Estadio das Laranjeiras tref je aan op de website van Martijn
– Een fotoreportage van Martijn is ook op zijn website te vinden

Foto’s

In de verte zie je het Jezus beeld van Rio de Janeiro

Een blik vanaf de tweede ring naar de lange zijde

Een blik vanaf de tweede ring naar de eretribune

De imposante centrale zaal van het stadion

Handtekeningenjagers, buiten de poorten. De dame op de foto draagt de clubkleuren van Fluminense, weten jullie ook gelijk hoe dat eruit ziet 😉