Stadionverbod? Vecht ‘m aan!

Stel je voor: tijdens het juichen voor een doelpunt gooi je uit emotie een biertje in de lucht. Zonde van het bier, en de supporters om je heen zullen je de bierdouche misschien niet in dank afnemen. Maar wie maalt daar nog om? Er is gescoord. De stewards op het vak zijn er echter niet van gediend. Ze spreken je aan, noteren je gegevens en verzoeken je dringend het stadion te verlaten. Enkele dagen later ontvang je tot je grote schrik ook nog een brief van de KNVB. Daarin staat dat je een stadionverbod krijgt voor de duur van twaalf maanden én een geldboete van 450 euro. Dat overkwam een Ajax-supporter in maart van dit jaar.

Het stadionverbod als middel

Voor voetbalsupporters is het stadionverbod vaak een doorn in het oog. Voor (gemeente)bestuurders en de KNVB is het juist een favoriete stok om mee te slaan. Al sinds de jaren negentig is de KNVB de belangrijkste speler in de bestraffing van ‘voetbalvandalisme’, waarbij het civielrechtelijke stadionverbod het vaakst als sanctie wordt toegepast.

Afgelopen seizoen legde de bond minder stadionverboden op dan in de drie jaren daarvoor. Dat blijkt uit de Veiligheidsmonitor die onlangs werd gepubliceerd. In het seizoen 2024/25 werden 824 stadionverboden opgelegd. In de seizoenen 2021/22, 2022/23 en 2023/24 ging het om respectievelijk 1342, 1086 en 1100 verboden. Dat klinkt positief. In diezelfde monitor doet de KNVB echter een opvallende uitspraak: het afgelopen seizoen gingen 230 personen in beroep tegen hun stadionverbod, waarvan er 172 in stand bleven. De KNVB concludeert daaruit dat er “effectief wordt gehandhaafd”. Die conclusie is problematisch.

Wanneer krijg je een stadionverbod?

Wie een (seizoen)kaart koopt of een stadion betreedt, gaat akkoord met de Standaardvoorwaarden van de KNVB. Op basis van deze algemene voorwaarden kan de KNVB een stadionverbod opleggen. Wanneer? Bij het vermoeden dat een supporter heeft gehandeld in strijd met de voorwaarden of een strafbaar feit heeft begaan. Clubs hebben de KNVB hiervoor een volmacht gegeven. Daardoor kan ook een supporter zonder ticket, of iemand die niet in het stadion was, een stadionverbod opgelegd krijgen, bijvoorbeeld voor gedragingen buiten het stadion.

Zowel het Openbaar Ministerie als de club kan de KNVB informeren over een mogelijke overtreding of een strafbaar feit. Op basis van die informatie bepaalt de KNVB de sanctie, waarbij gebruik wordt gemaakt van richtlijnen met standaardstraffen. Is de sanctie twaalf maanden of meer, dan volgt automatisch een geldboete van 450 euro.

De bezwaren stapelen zich op

Aan deze vorm van bestraffing kleven meerdere bezwaren. Ten eerste is een langdurig stadionverbod, in combinatie met een hoge boete, een ingrijpende maatregel. Ten tweede kunnen ook gedragingen die niets met een voetbalwedstrijd te maken hebben, worden gesanctioneerd. De KNVB baseert zich dan op het begrip ‘voetbalgerelateerd wangedrag’ — een term die ze zelf invult. Een recent voorbeeld: stadionverboden voor zeven Willem II-supporters vanwege deelname aan bosgevechten.

Daarnaast kunnen KNVB-sancties zwaarder uitpakken dan een strafbeschikking van het OM of een rechterlijke uitspraak. Tot slot wordt er nauwelijks gekeken naar persoonlijke omstandigheden: de KNVB hanteert standaardstraffen, ongeacht de context van het incident.

In beroep gaan: theoretisch recht, praktisch struikelblok

Gelukkig bestaat er een beroepsmogelijkheid. Wie een stadionverbod krijgt, kan in beroep bij de Commissie Stadionverboden van de KNVB. Maar die procedure roept vragen op. Zo blijven de leden van de commissie anoniem en vindt het gehele beroep schriftelijk plaats. De commissie bestaat bovendien uit veiligheidsdeskundigen, die zich niet altijd goed kunnen inleven in de situatie van supporters.

Er is ook sprake van omgekeerde bewijslast: waar je in het strafrecht onschuldig bent tot het tegendeel is bewezen, moet de supporter hier zélf bewijzen dat hij of zij onschuldig is. Maar die beschikt lang niet altijd over het bewijsmateriaal dat aanleiding gaf tot het stadionverbod. Als het beroep niets oplevert, kun je nog naar de rechter stappen — al is die stap voor veel supporters te duur. Er bestaat namelijk geen recht op gesubsidieerde rechtsbijstand.

Rechters fluiten de KNVB terug

Sinds 2022 zijn er minstens zeven rechtszaken geweest waarbij het stadionverbod werd vernietigd of gematigd. Slechts in één zaak bleef het verbod in stand. Rechters oordeelden dat de beroepsprocedure niet eerlijk is, dat er geen rekening wordt gehouden met persoonlijke omstandigheden, en dat stadionverboden te lang duren.

In de zaak van de eerdergenoemde Ajax-supporter oordeelde de rechter dat het stadionverbod disproportioneel was. De supporter kreeg twaalf maanden stadionverbod voor het gooien van een biertje, dat niet eens op het veld belandde. Ter vergelijking: voor brandstichting of het illegaal betreden van het veld geldt in de richtlijn negen maanden. De rechter bracht de straf terug naar drie maanden en veroordeelde de KNVB tot het betalen van de proceskosten.

Ook de politiek stelt kritische vragen

De bezwaren zijn inmiddels ook politiek opgepikt. SP-Kamerlid Van Nispen stelde vorige maand kritische Kamervragen aan de minister van Justitie en Veiligheid. Hij wees op de gebrekkige rechtspositie van voetbalsupporters en pleitte voor een eerlijkere beroepsprocedure en betere toegang tot de rechter.

De minister antwoordde inmiddels op deze vragen, maar toonde geen enkele bereidheid om zich écht te verdiepen in de bezwaren. Laat staan dat hij openstond voor veranderingen bij de KNVB. In zijn reactie verwees hij uitsluitend naar de ene rechtszaak waarin het stadionverbod wél in stand bleef.

Wat kun je als supporter doen?

Opvallend is dat slechts iets meer dan een kwart van de stadionverboden wordt aangevochten. Dat terwijl uit de rechterlijke uitspraken blijkt dat veel verboden onterecht of te zwaar zijn opgelegd. De beroepsprocedure is ondoorzichtig en ontmoedigend — precies daarom is het van belang dat supporters hun recht wél proberen te halen. De druk op de KNVB wordt groter naarmate meer supporters bezwaar maken.

Succesverhalen en juridische hulp

Op Instagram deelt CAPO Rechtshulp geregeld voorbeelden van succesvol aangevochten stadionverboden. Zo stond de organisatie twee De Graafschap-supporters bij die vijf jaar stadionverbod kregen voor het betreden van het veld. Eén van hen bleek ten onrechte te zijn geïdentificeerd — zijn verbod werd opgeheven. Ook hielp CAPO een Vitesse-supporter van wie het stadionverbod werd gehalveerd, omdat onduidelijk was wie er vuurwerk had gegooid.

Naast CAPO zijn er ook andere juristen die stadionverboden aanvechten op basis van ‘no cure no pay’. Let op: de KNVB hanteert strikte termijnen. Wacht je te lang, dan sta je met lege handen.

Laat het er niet bij zitten

Heb je een stadionverbod opgelegd gekregen? Dan is de kans groot dat daar iets aan schort. Laat je gratis adviseren, teken beroep aan en vecht het aan. Zo voeren we samen de druk op de KNVB én de politiek op, voor een eerlijkere behandeling van voetbalsupporters. En als het moet: tot in de rechtszaal.