Spel om de bal

Toen de Engelse Zoöloog Desmond Morris (1928) in de jaren ’70 vice-voorzitter werd van Oxford United kreeg deze publicist een fascinatie voor voetbal. Als schrijver van de bestseller ‘The Naked Ape’, waarin hij het menselijk gedrag beschreef vanuit het standpunt van een Zoöloog, besloot hij een soortgelijke studie te doen naar de voetbalwereld. En zo begon een wetenschappelijk opgezet onderzoek naar de geschiedenis, de herkomst, de tradities, de taal en vooral de mensen in het voetbal.

Dat klinkt saai, maar dat is dit boek zeker niet! Het is geschreven alsof een ontdekkingsreiziger een onbekende stam ontdekt, of eigenlijk een heleboel stammen, want voetbalclubs zijn uitstekend te vergelijken met stammen. Eigen kleuren, territorium, rituelen, ceremonieën, bijgeloof en vastgeroeste gewoonten.

Het boek ‘The Soccer Tribe’ werd uitgegeven in 1981 en een jaar later vertaald in het Nederlands. De Nederlandse uitgeverij Elsevier besefte heel goed dat het boek natuurlijk de Engelse voetbalcultuur als uitgangspunt had en vroeg de vooraanstaande voetbaljournalist Nico Scheepmaker om er zijn kijk op de Nederlandse en internationale voetbalwereld aan toe te voegen. Het resultaat is ronduit schitterend, een vuistdik (ruim 300 pagina’s) boek waarin het hele verhaal van Morris staat met in de marges de bijdragen van Scheepmaker.

Daarnaast is het boek rijk geïllustreerd met schitterende foto’s, waarvan een deel ook speciaal voor de Nederlandse lezer is gekozen.

Spel om de bal

Morris voert je als lezer langs alle facetten van de voetbalwereld en ruimt, uiteraard, een groot deel in voor de ‘stamleden’ ofwel de supporters. Hij deelt deze in twee groepen in, de oudere en de jongere supporters. De oudere worden dan weer ingedeeld in de loyalisten, de experts, de grappenmakers, de uitjouwers, de martelaren, de excentriekelingen en de outsiders. De jongere supporters kunnen zich herkennen in één van de volgende subgroepen; de ’tiddlers’ (de kleine jochies die met hun neus tegen de hekken staan), de ‘novices’ (nét een paar jaar ouder), de ‘fans’ (het merendeel), de leiders, de herrieschoppers, de stoere jongens, de vechtersbazen, de drinkers, de bijhangers en tenslotte de ‘normalen’ of ‘straights’. Herkenbaar? Je ziet ze bij iedere club, dus ook bij die van jou.

Uiteraard komt ook het vertoon van de supporters aan bod, de stamfanfares, de confettiregens, het woud van vlaggen, het dassenvertoon, vreugdesprongen, de autoparade, de multigebaren en het synchro-klappen. Dat laatste heeft een verbazingwekkend aspect, er wordt in het boek een onderzoeker aangehaald die de beelden van een groep ‘synchro-klappers’ heeft onderzocht en deze op slow-motion heeft afgedraaid. Wat blijkt? Ondanks de grootte van de groep klappen ze precies op de maat! En dat was nog in de tijd dat de fans met hun blote handen klapten…

Dit boek is helaas niet meer te koop in de winkel, maar als rechtgeaarde voetbal fanaat kun je het niet laten liggen als je er op Marktplaats of bij de Slegte tegenaan loopt!