Hoe een Rotterdammer een Paraguayaanse held werd

In Latijns-Amerika heeft elk land wel z’n grote voetbalnamen. Brazilië, Argentinië, Uruguay, Colombia… De gemiddelde voetbalsupporter kan zich zo tientallen grote vedettes uit deze landen voorstellen. Iedereen weet nog wat hij deed toen Maradona met behulp van God de Engelsen uitschakelde. Iedereen ziet nog zo voor zich hoe Brazilië in 2002 elk land op het WK volledig van de mat speelde. Maar in dit voetbalgekke continent loopt een rare snuiter rond. Een onontdekte parel, met een unieke voetbalgeschiedenis: Paraguay.

Paraguayaans voetbal in het algemeen

Net als in heel Zuid-Amerika is voetbal ​by far​ de populairste sport van het land. Van de elite op de privéscholen, tot de straatjochies in de arme buitenwijken, wanneer het kan zijn de Paraguayanen graag op een -soms geïmproviseerd- veldje te vinden. We kennen die beelden en we vinden ze schitterend! En hoewel we in Nederland niet zo veel weten van het voetbal in Paraguay, moet gezegd worden dat zowel het nationaal elftal als de clubs in Zuid-Amerika een behoorlijke reputatie hebben. Zo won het nationale team in 1953 en 1979 de Copa América en in 2010 wisten ze door te stoten tot de kwartfinale van het WK, waar Spanje pas in minuut 83 wist af te rekenen met een stug en goed spelend Paraguay. Kan je nagaan, voor hetzelfde geld had Nederland in de finale gestaan tegen de ​guaranies​. Ook Paraguayaanse clubs hebben een beruchte reputatie in de Libertadores en de Sudamericana. Zo ging Olimpia drie keer met de Libertadores naar huis -voor het laatst in 2002- en ook in de Sudamericana weten Paraguayaanse clubs vaak door te stoten tot de finalerondes. Kortom, geen kleine speler dus.

De introductie van het voetbal in Paraguay

Je wordt geen grote speler zonder een aartsvader. In het geval van Paraguay was dit een Nederlander! Willem Paats, geboren in Rotterdam was de man die de de populairste sport op aarde introduceerde aan de Paraguayanen. Paats kwam door een ongelukkige samenloop van omstandigheden terecht in het land. Op advies van zijn dokter werd hem aangeraden een tijdje in Zuid-Amerika te slijten, in de hoop dat dat een positief effect zou hebben op zijn luchtwegen. Aanvankelijk kwam hij in de Argentijnse hoofdstad Buenos Aires terecht, maar na een kort verblijf daar zocht hij het op bij de noorderburen. Paats was een intelligente jongeman, ging aan de slag als vertaler en probeerde elementen uit de, toendertijd, hoogontwikkelde Argentijnse cultuur te introduceren in het nog minder ontwikkelde Paraguay. Argentinië was in de ban van het voetbal, maar die gekte was nog niet overgeslagen op Paats’ nieuwe thuisland. In 1901 bracht hij daar verandering in en organiseerde hij een wedstrijd tussen een samengesteld team van Paraguayaanse studenten en Argentijnse. Het was een groot succes en niet lang na die wedstrijd richtte hij de eerste officiële Paraguayaanse voetbalclub op: Club Olimpia de Asunción

.

Volksheld

Na de oprichting van Olimpia volgden er ook snel andere ploegen en om dit in goede banen te leiden richtte Paats de voorloper van de huidige Paraguayaanse voetbalbond op. Op voetbalgebied ging het goed met het land en voetbal werd een verbindende factor voor de sterk gemixte bevolking van het land. Het viel Paats op dat Paraguay anders in elkaar zat dan Argentinië. Waar de Argentijnen uit zichzelf al vrij verbonden en nationalistisch waren, vanwege de vrij homogene, Europees-Italiaanse bevolking, was er in het meer gekleurde Paraguay een tussenstap nodig naar nationale eenheid. Voetbal was die bindende factor. Dat het voetbal de Paraguayanen nationalistischer en verenigder heeft gemaakt kwam goed naar voren in de beruchte Chaco-oorlog (1932-1935) tegen Bolivia. De oorlog werd gestart door Bolivia, dat meende dat de Chacovallei onderdeel was van Bolivia en er veel aardolie in de grond zou zitten, in plaats van Paraguay, dat in de tussentijd van de vallei belangrijke landbouwgrond had gemaakt.  Paats zag dat het misging en richtte eigenhandig een militaire colonne op, die mede gefinancierd werd door Nederland. Door de financiële injecties van Paats, Nederland en de nationalistische kracht van het voetbal, wist Paraguay na een uitputtende strijd, met meer dan 100.000 doden, de oorlog te winnen en de Chacovallei te behouden en kreeg er grondgebied bij. Saillant detail: er zat geen aardolie in de grond, dus Bolivia heeft de oorlog zonder geldige claim gestart.

Paats werd gezien als de morele kracht die Paraguay deze oorlog liet winnen en maakte zichzelf onsterfelijk bij de lokale bevolking. Na de oorlog kon Paraguay beginnen aan de wederopbouw en de verdere ontwikkeling van het land en haar voetbalelftallen. Het door Paats opgerichte Olimpia werd al snel de succesvolste club van het land en wist 41 keer de landstitel te grijpen, 3 keer de Libertadores en 1 keer de Wereldbeker. In 1946 stierf Paats op 70-jarige leeftijd en hoewel dit alweer 75 jaar geleden is, blijft Willem Paats nog altijd de vader van het Paraguayaans voetbal en het kompas naar de overwinning in de Chaco-oorlog.