Een korte geschiedenis van hooliganisme
Nederland is een voetballand, zoveel is duidelijk. In vrijwel elke gemeente en elke stad hebben we minstens een voetbalploeg, en hetzelfde kan gezegd worden over de meeste andere Europese landen.
Meestal verloopt deze sport op een wederzijds respectvolle, sportieve manier, maar het is een feit dat sommige fans hun liefde voor voetbal gebruiken als excuus voor vandalisme.
Voetbalvandalisme, ook wel bekend als “hooliganisme”, is een vervelend randfenomeen dat in de loop der jaren sterk is geëvolueerd en een aanzienlijke impact heeft op de cultuur rond voetbal.
Soms komt een voetbalmatch niet in het nieuws dankzij een uitstekende duel tussen topspelers of een nipte en spannende overwinning, maar vanwege overenthousiaste fans die vernieling zaaien na een nederlaag. Dit schept een negatief beeld van deze mooie sport.
Hooliganisme is een complexe mix van sociale factoren, voetbalcultuur en de passie die sommige supporters voor hun teams voelen.
Voetbalvandalisme gaat vrijwel altijd gepaard met geweld, maar wist je dat de oorsprong ervan reeds te traceren is naar de vroege dagen van de sport?
In dit artikel kijken we eerst naar de status quo van hooliganisme in Nederland, en dan naar de ontwikkeling van voetbalvandalisme, van de vroegste dagen tot de hedendaagse situatie.
Hooliganisme in Nederland
In Nederland is hooliganisme een minder prominente kwestie dan in het Verenigd Koninkrijk, maar het is zeker niet afwezig.
De rivaliteit tussen clubs zoals Ajax en Feyenoord heeft meermaals geleid tot gewelddadige incidenten, maar de Nederlandse autoriteiten hebben met succes verschillende maatregelen geïmplementeerd om dit te verminderen. Zo wordt er meer politie ingezet bij wedstrijden en er zijn strikte regels voor alcoholverkoop in en rondom stadions.
Het helpt ook dat Nederlandse voetbalfans een andere uitlaatklep hebben voor hun passie voor de sport: online gokken. Je kan tegenwoordig op een perfect legale manier bij een goksite inzetten op de prestaties van je team, waarbij je mooie winst kan maken vanuit het gemak van je eigen huis.
Dat verklaart wellicht waarom steeds meer Nederlandse spelers op zoek gaan naar kwalitatieve bookmakers. Het is eveneens een voordeel dat direct spelen zonder Cruks bij buitenlandse sites mogelijk is als Nederlander, wat betekent dat je niet gecontroleerd zal worden en dat je in een mum van tijd kan beginnen gokken, ook op internationale competities. Let er wel op dat je alleen bij betrouwbare bookmakers speelt, zoals je kan zien in de toplijst van Bitcoin Magazine.
Hoe het ook moge zijn, doorheen de wereld is de situatie met hooliganisme vaak een groter probleem, vooral dan in het Verenigd Koninkrijk.
De vroege jaren
De geschiedenis van voetbalvandalisme begint al honderden jaren geleden. Een erg rudimentaire vorm van voetbal werd toen reeds gespeeld in verschillende delen van Europa, en het was niet ongebruikelijk dat supporters betrokken raakten bij gewelddadige confrontaties.
Deze conflicten waren voornamelijk lokaal en kleinschalig, maar de toenemende betrokkenheid van het publiek en de rivaliteit tussen teams vormden de basis voor het latere hooliganisme.
In de 19e eeuw, met de oprichting van formele voetbalcompetities in het Verenigd Koninkrijk, nam de betrokkenheid van supporters toe. De eerste officiële competitie, de Football League, werd in 1888 opgericht. De opkomst van de middenklasse en de populariteit van de sport zorgden ervoor dat wedstrijden steeds drukker bezocht werden. De combinatie van alcoholgebruik, rivaliteit en een groeiend aantal supporters leidde tot een toename van geweld.
Rond deze tijd werd de term “hooligan” voor het eerst gebruikt, verwijzend naar groepen supporters die betrokken waren bij geweld en vandalisme.
De jaren ’60 en ’70: de opkomst van hooliganisme
De jaren ’60 en ’70 waren cruciaal voor de ontwikkeling van hooliganisme en in deze periode nam het geweld rondom voetbalwedstrijden explosief toe.
Volgens officiële rapporten van 1966 was het aantal incidenten van voetbalgeweld in de eerste vijf jaar van de jaren ’60 zelfs het dubbele van de voorgaande 25 jaar samen. Dit leidde tot een golf van publieke verontwaardiging, met druk op de overheid om in te grijpen.
Deze groei kan voornamelijk toegeschreven worden aan georganiseerde hooligangroepen die de rivaliteit tussen clubs in de hand werken en omzetten in geweld.
De bekendste hiervan waren de “firms” van West Ham United, Chelsea en Millwall, die niet alleen tijdens wedstrijden, maar ook daarbuiten betrokken waren bij gewelddadige confrontaties. Alcohol speelde een belangrijke rol in deze cultuur want het verlaagde de remmingen van supporters, wat leidde tot meer geweld. Glazen flessen alcohol waren meteen ook een handig wapen.
Er werd een aantal jaren geleden een uitstekende film gemaakt over deze rivaliteit, genaamd Green Street Hooligans.
De jaren ’80: tragische incidenten
De jaren ’80 markeerden de piek van hooliganisme, met een van de donkerste periodes in de geschiedenis van voetbal. Geweld bereikte een hoogtepunt met enkele tragische incidenten die de wereld schokten.
Het Heizeldrama in 1985 in het Heizelstadion in Brussel is wellicht het meest bekende en tragische voorbeeld. Tijdens de finale van de Europacup tussen Juventus en Liverpool kwamen 39 Juventus-supporters om het leven als gevolg van rellen die uitbraken, met 400 gewonden.
Deze tragedie leidde tot een langdurige schorsing van Britse clubs in Europese competities en er werden nieuwe wetten ingevoerd om het geweld tegen te gaan, zoals het verplichten van identificatie voor supporters en het verbeteren van de beveiliging in en rondom stadions. Clubs werden ook aangespoord om betere veiligheidsmaatregelen te implementeren.
De jaren ’90 en de evolutie van hooliganisme
In de jaren ’90 bleef hooliganisme een probleem, maar de aard ervan begon te veranderen. De alomtegenwoordigheid van moderne technologie zoals camerabewaking zorgde ervoor dat gewelddadig gedrag beter gedocumenteerd werd.
Dit leidde tot een grotere druk op clubs en autoriteiten om in te grijpen. De implementatie van camera’s in stadions en een verbeterde samenwerking tussen politie en clubs hielpen om incidenten te verminderen.
Daarnaast begonnen clubs zich meer te richten op het creëren van een gezondere supporterscultuur.
Conclusie: De hedendaagse situatie
Tegenwoordig is hooliganisme nog steeds een probleem, maar het manifesteert zich op verschillende manieren. Terwijl de meeste supporters zich tegenwoordig meer bezighouden met het genieten van de wedstrijd (en er af en toe een gokje op te wagen!), zijn er nog steeds groepen die zich richten op geweld en vandalisme.
Het gebruik van sociale media heeft het zelfs gemakkelijker gemaakt voor hooligans om zich te mobiliseren. Tegenwoordig worden er zelfs steeds vaker georganiseerde hooligangevechten buiten stadions georganiseerd.
Desondanks is de aanpak van voetbalvandalisme verbeterd. Autoriteiten, clubs en supporters werken steeds vaker samen om een gezonde voetbalcultuur te stimuleren, geholpen door moderne technologie, zoals CCTV en apps voor het melden van incidenten.