Bohemians 1905: dé cultclub van Praag

Kangoeroes en linkse, wietrokende supporters. Een combinatie die je alleen vindt bij Bohemians 1905 in Praag. Het vol geschilderde Stadion Ďolíček valt bijna uit elkaar en het is puur genieten van een unieke Tsjechische voetbalsfeer. De bijzondere identiteit van Bohemians is moeilijk te evenaren.

Velen zien de Tsjechische hoofdstad Praag als de ideale stedentrip. Toeristen raken dagenlang verzeild in de vele bezienswaardigheden en heerlijke architectuur. Praag is de stad van de Sint-Vituskathedraal bovenop de burcht, de Astronomische klok bij het Oude Stadsplein en de legendarische auteur Franz Kafka. Je kunt er heerlijk eten en als je wil zelfs een bierbad in een sauna nemen.  Maar Praag biedt meer, namelijk een breed scala aan voetbalclubs. Bohemians 1905 is daarin geen club met een volle prijzenkast, maar moet het juist hebben van andere aspecten. Dit is een echte cultclub waar de charme van af spat. In de zomer van 2023 word ik geraakt door het verhaal en de authentieke sfeer van Klokani, oftewel; de Kangoeroes.

Kangoeroes

Bohemians is ontstaan in 1905 als AFK Vršovice, een heel andere naam. In 1927 nodigde de Australische voetbalbond Vršovice uit om een tour te maken in Australië, ter promotie van het voetbal dat in die tijd nog redelijk onbekend was. Vršovice ging enthousiast in op de uitnodiging maar besloot voor de Australiërs een makkelijkere naam te gebruiken: Bohemians, wijzend op de regio van de club. Aan de andere kant van de wereld speelde Bohemians liefst twintig wedstrijden door heel het land en als cadeau stuurde de Australische bond twee kangoeroes mee terug naar Praag. Bohemians besloot de nieuwe clubnaam aan te houden en gooide de buideldieren in de lokale dierentuin. Later werd de kangoeroe toegevoegd aan het logo en was het de ideale keuze voor een mascotte.

Nadat we Praag een paar dagen onveilig hebben gemaakt, maken we ons op voor een wedstrijd van de Kangoeroes. We pakken een taxi richting het stadion en belandden in het Vršovice-district. Stadion Ďolíček ligt midden in een woonwijk met oude, verkleurde, flats eromheen en een hoofdtribune die boven de muren uittorent. In het verleden was Ďolíček een stuk groter. Zo waren er in 1932 meer dan 18.000 supporters bij de opening tegen rivaal Slavia. Later is het stadion een aantal keer gerenoveerd en zijn tribunes ingekort. Momenteel passen er daarom officieel slechts 6.300 supporters in Ďolíček, alhoewel we betwijfelen hoe strikt er met de kaartverkoop wordt omgegaan. 

Stadion vol cult

We stappen een heerlijk verwaarloosd stadion in. Van de renovaties valt helemaal niets te merken. Bij de versleten groen-witte poorten schitteren de ouderwetse ticketboxen en eenmaal binnen stuiten we direct op een paar neergepleurde dixies. Vroeger piste men gewoon van de tribune af, maar waarschijnlijk werd de stank te veel. De steile hoofdtribune lijkt allesbehalve stabiel en de overkant heeft iets komisch met een extreem smalle tribune. Één korte zijde heeft niet eens een tribune. Gelukkig voelt de staantribune onaangetast aan. Vanaf deze iconische grond hebben de fanatieke supporters het lief en leed van hun club meegemaakt. 

Ruim op tijd komen we de staantribune op. Supporters van Sektor B staan in het zonnetje wiet te roken en bier te drinken. Iedereen heeft er zin in. Bovenin vinden we een krakkemikkige hut met catering waar je grote worsten en bier voor vijftig kronen (twee euro) haalt. Aan kleine biertjes doen ze hier niet, het is een halve liter of niks. Zoals het hoort. Boven op de hut hangt een antiek scorebord en daarachter staan hoge, groene bomen in de bloei. Tijdens het halen van bier rent er een kangoeroe het veld op. Het is de mascotte van Bohemians. Minutenlang staat hij bij de fanatieke zijde iedereen op te zwepen. We kijken elkaar aan; waar zijn we beland? 

Jointjes roken

FK Teplice is vandaag de tegenstander. Een kleine club uit het noorden, dicht op de grens met Duitsland. Bohemians presteerde de laatste tien jaar stabiel en eindigde het vorige seizoen knap op de vierde plek. Daarom mocht de club afgelopen weekend voor het eerst sinds 1988 Europees spelen. Supporters gingen massaal naar Bodø/Glimt in het noordelijkste puntje van Noorwegen, een awayday waar de meeste voetbalsupporters van dromen. Dat de Klokani er met 3-0 kansloos afgingen was minder fraai.

De sfeer zit er vandaag lekker in op de staantribune. Een vrouwelijke capo weet de boel goed op te jutten met trommelaars aan beide zijden en de groen-witte vlaggen wapperen in de lucht. De gemiddelde Bohemians-supporter schreeuwt de Tsjechische liederen mee; met een jointje in de ene hand en een halve liter bier in de andere. Soms een worst. Of het bier wordt even neergezet op de grond om de volgende joint te draaien. Dat er wiet wordt gerookt op de tribunes lijkt niemand iets te kunnen schelen. In Nederland zouden er gelijk vijf stewards om je nek springen. Hier hebben de supporters er hun lijflied van gemaakt; Kouříme Trávu, we roken wiet.

Supporterscultuur

Meerdere keren hebben supporters van Bohemians laten zien alles voor hun club te willen doen. In 2005, bij het honderdjarig jubileum, heeft de club te maken met ernstige schulden en wordt het uit de tweede divisie gegooid. Het scheelt weinig of Bohemians moet vanaf de allerlaagste klasse opnieuw beginnen, maar door toedoen van de supporters wordt er 3 miljoen kroon (118.000 euro) ingezameld. Niet genoeg, maar een Britse onderneming merkt de actie op en wil de club redden. Daarbij lukt het de supporters om 10% van de aandelen te behouden en worden ze mede-eigenaar. 

Van 2010 tot en met 2012 moet Bohemians gedwongen voetballen in het stadion van rivaal Slavia Praag. Ďolíček is onbespeelbaar geworden volgens het bestuur en een deel van de aandeelhouders. Er ontstaat een boycot, inzamelingsactie en supporters vormen – mét de steun van rivaal Slavia – de politieke beweging Desítka Pro Domácí. Na veel druk geeft de club uiteindelijk toe aan de supporters en keert Ďolíček terug als thuishaven. 

De samenhang en effectiviteit van de supporters heeft een politieke lading, want het overgrote deel van de supportersgroep is uitgesproken links. Men is antifascistisch, tegen geweld en veroordeelt nadrukkelijk elke vorm van racisme en discriminatie. Lekker een jointje roken en mensen in hun waarde laten, lijkt vooral de pacifistische boodschap op de tribune. De doeken, stickers en vlaggen benadrukken de linkse ideologie en vriendschappen met gelijkgestemden als FC St. Pauli en AS Trenčín worden goed onderhouden. 

Antonín Panenka

Als het rustsignaal klinkt bij een 0-1 achterstand, besluit ik het stadion verder te verkennen. Er is geen stukje in het stadion dat niet beschilderd is met de symboliek van Bohemians. Achter de hoofdtribune stuit ik op een muur vol iconen, met onder meer Antonín Panenka. De man die ooit met zijn beroemde penalty Tsjecho-Slowakije naar een EK-titel schoot tegen West-Duitsland. Panenka is een levende legende bij Bohemians en is nog altijd nauw verbonden aan de club. Even verder ontdek ik een plateau met picknicktafels en ernaast, beschut door de bomen, een vierkant blok met een vette muurschildering van Sektor 1905. Als ik dichterbij kom blijkt in dit blok een kleine ultra-shop te zitten met veel moois voor de fanatieke supporters. 

In de tweede helft gaan we de hoofdtribune op. Eigenlijk zou dit niet mogen, maar niemand die ons tegenhoudt. Vanaf de steile tribune hebben we perfect zicht op Sektor B en vormen de verkleurde flats een schilderachtig tafereel als ook de zon langzaam onder gaat. Dit stadion heeft alles. Als Teplice knap een 1-2 uit het vuur sleept, komt Sektor B in actie en lijkt het pacifisme even plaats te maken voor woede. Er komt een doek tevoorschijn met de oproep om Bodø/Glimt in de return te ‘vernietigen’. Dan gaan er een paar rookbommen af en ontstaat er een walm aan rook, terwijl de capo iedereen nog maar eens tekeer laat gaan. 

We lopen het stadion uit, nagenietend van Ďolíček. Terug in het centrum praten we met halve liters Staropramen na over deze bijzondere club en de authentieke sfeer. Al snel concluderen we dat iedere voetballiefhebber hierheen moet. Bohemians 1905 is een club met unieke identiteit. Met supporters die hun club wisten te redden van een faillissement. Die linkse politiek uitdragen en fascisme bestrijden. Die hun stadion terugeisten. Die liever wiet roken dan vechten. Dit is de club die honderd jaar geleden twee Kangoeroes cadeau kreeg van Australië. En Antonín Panenka hebben. Dit is dé cultclub van Praag.